Tölvumál - 01.01.2018, Blaðsíða 8

8
Þegar ég skrifa þessa grein í 30.000 feta hæð á leiðinni til Kaupmannahafnar
með aðstoð Johnnie frænda og humlaðra frænda hans, verður mér
hugsað til ferðlaga hér áður fyrr, hvernig við ferðumst núna og hvernig
við munum ferðast í framtíðinni. Hér áður fyrr þegar fólk ferðaðist, komu
margar hendur að ferðalaginu frá þeim þjónustuveitendum sem hlut áttu
að máli. Pöntun ferðarinnar var í gegnum söluaðila ferðaskrifstofu eða
flugfélagsins, með góðum fyrirvara alla jafna, annaðhvort símleiðis eða
með viðkomu á söluskrifstofuna. Þegar ferðagögnin voru klár tók oftar
en ekki við bið eftir ferðalaginu. Þegar að ferðalaginu kom var farið í
bankann og talað við gjaldkera og gjaldeyrir keyptur eða ferðatékkar. Þá
var farið á flugvöllinn og þar beið maður í röð við innritunarborðin og
spenningurinn óx jafnt og þétt og fólk kynntist þeim sem voru næstir í
röðinni og forvitnuðust hvert ferðinni væri heitið. Ef fólk lenti á spjalli við
ferðavana einstaklinga gat það fengið „tips and tricks“, varðandi hvað
ætti að gera og hvað ekki á áfangastað. Öll þjónusta á flugvellinum var
vel mönnuð og gekk vel fyrir sig.
Í dag er það jafnvel skyndihugmynd að skreppa til kóngsins Köbenhavn.
Maður fer á netið og kaupir sér miða þar sem hagstæðast er að kaupa
hann hverju sinni. Daginn fyrir flug tékkar maður sig inn í símanum eða
tölvunni, velur sér sæti og pantar þá þjónustu sem maður óskar eftir í
fluginu, allt til að einfalda og flýta fyrir. Enginn spáir í gjaldeyri, annað hvort
tekur maður hann á flugvellinum í hraðbanka eða treystir á að greiðslukortin
virki á áfangastað. Ef farangur er meðferðis er í mörgum tilfellum hægt
að tékka hann inn fyrir fram og þá þarf bara að skila honum af sér á
sjálfsafgreiðsluböndum eða innritunarborðum. Maður fer í gegnum
vopnaleit sem er hugsanlega eina skiptið í dag sem maður spjallar við
einhvern starfsmann þjónustuveitandans. Á þessu stutta ferðalagi mínu
sem ég er í þegar þessi orð eru skrifuð, var það raunin. Starfsmaður í
vopnaleit var fyrsti einstaklingurinn sem ég hitti vegna þessa ferðalags
og eini starfsmaður flugstöðvarinnar sem ég átti í samskiptum við. Ekki
einu sinni við brottfararhliðið þurfti að taka upp vegabréf eða sýna
brottfararspjald. Það var skannað í „kiosk“ (sjálfsafgreiðsluvél), ein af
mörgum á flugvellinum. Út um allt á flugvöllum má sjá margskonar „kioska“
sem gegna mismunandi hlutverkum. Enginn spáir í „tips and tricks“ lengur
því maður er búinn að fá allar upplýsingar á Tripadvisor.
Allt snýst þetta um að veita betri og skjótari þjónustu, með minni
tilkostnaði. Þetta er ekki eins persónulegt og skemmtilegt og var áður
fyrr, rómantíkin við ferðalagið svolítið farin en er maður endilega að leita
að því? Það fer að sjálfsögðu eftir eðli ferðlagsins.
Þessi litli samanburður á ferðamáta í dag og áður fyrr og munurinn þar á
er eitthvað sem við erum að sjá meira og meira af í þjónustu. Stór hluti
VERÐUR ATVINNULEYSI
VANDAMÁL VEGNA
AUKINNAR
SJÁLFSAFGREIÐSLU OG
SJÁLFVIRKNIVÆÐINGAR?
Snæbjörn Ingi Ingólfsson, viðskiptastjóri hjá Origo
þjónustu starfa á eftir að taka stakkaskiptum á næstu árum. Við erum að
upp lifa stórkostlega umbreytingartíma. Talið er að á næstu 20-30 árum
eigum við eftir að sjá meiri tækniframfarir en við höfum séð síðastliðin
200-300 ár. Það er alveg magnað þegar maður hugsar til þess að síðustu
200-300 ár voru ekki minni tækniframfarir en bíllinn, flugvélin, ljósaperan,
rafmagnið, síminn, Internetið og fleira. Hvernig í ósköpunum má þetta
vera? Það sem við erum nefnilega að fara að sjá er að allir þessir þættir
sem ég taldi upp voru bara forsmekkurinn að því sem koma skal. Eða
bara góðar undirstöður. Tökum bílinn sem dæmi. Hve mikið hefur bíllinn
þróast? Bíllinn er bara yfirbyggð hestakerra þar sem settur var mótor í
stað hesta, öðrum sætisbekknum snúið við og hann fylltur af þægindum.
Bíllinn þarf meira að segja enn ekil. Síðan hafa litlar breytingar orðið. Nú
fyrst eru að verða alvöru breytingar á bílnum, rafmagnsbílar eru loksins
að ná flugi og með því koma enn frekari framfarir. Undirritaður fór eitt sinn
á sýningu á safni í Washington sem var tileinkuð bílnum. Þar var magnað
hvað margir framleiðendur voru á fullu upp úr 1900 að þróa raf magns bíla,
t.d. var fyrsti Porche bíllinn rafmagnsbíll. Hvað varð um þessa þróun?
Hvar værum við stödd ef þessi þróun hefði haldið áfram, ef hags munaaðilar
í olíuframleiðslu hefðu ekki haft svona mikil áhrif? Á einhverjum tímapunkti
spáðu menn því að við yrðum farin að gera tilraunir með sjálf keyrandi bíla
í kringum 2025 en við erum á þeim stað í dag og við erum að gera meira
en tilraunir. Við erum komin 5-7 ár á undan spám manna. Það er styttra
en við gerum okkur í hugarlund í að ekillinn hverfi á braut.
Eins og áður sagði erum við að upplifa stórkostlega tíma. Í því samhengi
verður mér hugsað til afa míns og ömmu í Mývatnssveitinni, en árið 1930
stukku þau inn í nútímann á einu ári. Fluttu úr torfbæ í steinhús, með
rafmagn og síma. Skömmu síðar kom fyrsta dráttarvélin á bæinn. Ég hef
oft hugsað: „mun ég einhvern tíma upplifa svona miklar breytingar?“.
Lengi vel hugsaði ég með mér að það væri ekki í kortunum, en ég er
ekki viss lengur. Mögulega gerast ekki stökkbreytingar í mínu lífi á einu
ári. En ég er viss um að á mínu æviskeiði mun ég upplifa ótrúlegar
breytingar.
Talði er að fjórða iðnbyltingin muni hafa áhrif á um 80% starfa í heiminum.
Það er ekki lítið. En hvað mun breytast?
Störf munu hverfa, ný störf verða til og önnur störf mun breytast til muna.
En er það ekki eitthvað sem er þekkt í sögunni? Hvar eru vekjararnir,
íssagararnir, prentararnir og fleiri? Þetta eru dæmi um störf sem eru ekki
til í dag, sem voru til fyrir ekki svo löngu síðan.
Fjórða iðnbyltingin mun snúast um það að tengja saman ferla, tækni og
gögn til að auka sjálfvirkni og sjálfsafgreiðslu til muna.