Tölvumál - 01.01.2018, Blaðsíða 9

9
Fyrir fyrirtæki snýst þetta allt um að auka tekjur, lækka kostnað, fækka
mistökum, auka þjónustu en ekki endilega bæta, það þarf hver að eiga
við sig í hvoru er meiri ávinningur. Hjá neytandanum snýst þetta um að
fá hraðari þjónustu, vera óháður föstum opnunartíma og geta afgreitt sig
á sínum tíma. Þá eru það einnig væntingar neytenda að fá lægra vöruverð
en það er ekki sjálfgefið.
Sjálfvirkni og sjálfsafgreiðsla munu eyða margskonar afgreiðslustörfum
á næstu árum. Talið er að t.d. gjaldkerar banka hverfi, eins búðarkassastörf
verslana, sölufólk í ferðaþjónustu og svo mætti lengi telja. Það eru
nefnilega handan við hornið magnaðar breytingar.
Í dag notum við fullt af sjálfsafgreiðslulausnum. Hver hefur ekki notað
hraðbanka, eða verslað á netinu? Sagt er að hraðbankar séu eitt af fyrstu
IoT tækjunum. Hraðbankar eru í stöðugri þróun, einu sinni var bara hægt
að taka út pening í hraðbanka, nú er hægt að leggja inn, millifæra, greiða
reikning o.fl. Hraðbankar koma í stað gjaldkera. Þegar við kaupum ferðalag
á Internetinu erum við að gera störf sölumanns ferðaskrifstofunnar óþörf.
Amazon gerir tilraunir með ómannaða verslun. Öll fyrirtæki eru að gera
tilraunir með sjálfsafgreiðslu af einhverju tagi.
Svartsýnisraddir hafa talað um að tæknin eigi eftir að gera manninn
óþarfan og við eigum bara eftir að sitja með tærnar upp í loft og þiggja
borgaralaun. En ég hef sjálfur engar áhyggjur af því. Tæknin skapar líka
störf. Sagan segir að tæknin skapi betri og áhugaverðari störf og betur
borguð. Við vitum jafnvel ekki hvað komandi kynslóðir mun fást við, því
mörg af störfum framtíðar eru ekki enn til.
Mannkynið er að eldast, eldra fólk þarf umönnun og þar verða störf
væntanlega áfram en breytt. Það verður enn þörf fyrir kennara en breyttar
forsendur verða í störfum. Það er nefnilega alveg magnað að á síðustu
50-60 árum hefur mannkynið tvöfaldast á jörðinni, eitthvað hefur það
skapað atvinnu. Mannkynninu mun halda áfram að fjölga sem skapar
enn fleiri störf, bæði breytt og ný.
Maðurinn verður því alls ekki óþarfur í framtíðinni, við verðum bara að
passa upp á að skapa okkur okkar eigin tækifæri. Þá verður næg vinna
fyrir alla.
Ferðalag framtíðarinnar verður vonandi eitthvað á þessa leið: „Beam me
up Scottie“!
EKKI LÁTA PLATA ÞIG Í
VIÐSKIPTUM Á NETINU
Netverslun er ein af þeim framförum sem fylgt hefur upplýsingatækni-
þróuninni síðastliðin ár og sú þróun er og mun verða örari á næstu
misserum. Þróunin er að breyta kauphegðun neytenda og stór hluti
nútíma heimila nýtir sér viðskipti á netinu vikulega eða oftar. Þá er gott
að skoða hina hliðina á teningnum sem snýr að áhættuþættinum. Í
auknum mæli berast fréttir af viðskiptaháttum á netinu þar sem
viðskiptavinir eru plataðir, t.d. með því að versla vöru eða þjónustu sem
ekki er svo afhent eða innt af hendi. Algengar skýringar eru að um tafir
sé að ræða þangað til að á endanum neytandinn tekur eftir að vefverslunin
hefur verið lögð niður og hann stendur uppi með sárt ennið.
HÚSRÁÐIN
Til eru nokkur húsráð sem hægt er að hafa í huga í netviðskiptum eins
og að kaupa ekki vöru eða þjónustu ef verðið er lygilega lágt eða ef lofað
er að viðskiptin geri þig ríkan. Jafnframt eru til hjálparsíður eins og https://
www.scamadviser.com/ sem gefa netverslunum einkunn varðandi
heiðarleika í viðskiptum. Það eina sem þarf að gera er að afrita vefsíðuna
sem neytandinn er í vafa um og líma í leitarformið á „scam adviser“.
Niðurstöðurnar eru myndrænar og sýna nokkuð ýtarlega hvað það er
við vefsíðuna sem möguleg áhætta stafi af. Mikilvægt er þó að hafa í
huga að skori netverslunin ekki alveg 100% í trausti þá er ekki þar með
sagt að hún sé slæm en gott er að miða við að forðast síður sem skora
50% eða lægra.
ÞEKKTAR NETVERSLANIR SEM SKORA LÁGT
Þekktar netverslanir eins og https://www.aliexpress.com, https://www.
ebay.com/ og https://www.amazon.com skora til að mynda ekki 100%
þó svo að við vitum að þessir vefir eru nokkuð öruggir. Þegar undirritaður
skoðaði t.d. https://www.aliexpress.com þá fékk vefurinn 84% traust
með athugasemd um að mögulega séu ekki allir söluaðilar innan síðunnar
nægilega traustir en meldingin var: „Beware - some fake sellers“. Á Scam
adviser má einnig finna flokk sem kallast „risk sites“ og þar er að finna
lista yfir nýjustu síðurnar sem ekki er ráðlagt að versla við. Netverslun
sem ber að varast er t.d. https://shopsmartlystore.com/ og þar má m.a.
finna vörur með lygilega lágum verðum og útlit netverslunarinnar lítur
nokkuð vel út með einfalt og þægilegt viðmót. Eina markmið slíkrar
netverslunar er að komast yfir kreditkortanúmer hjá grunlausum
viðskiptavinum.
TRYGGINGAR
Sumar netverslanir hafa mjög áberandi öryggisvottanir á síðunum hjá sér
sem geta verið heimatilbúnar, blekkja neytandann og því ber að varast
að treysta slíkum merkingum nema um þekktar vottanir sé um að ræða.
Flestir Íslendingar þekkja Ali Express sem er ein stærsta netverslun í heimi
og það sem gerir Ali svona stóra er að þar inni er gríðarlega mikið magn
mismunandi söluaðila sem eru að selja úr vöruhúsum Ali Express út um
allan heim. Þar sem eigendur Ali eru meðvitaðir um áhættur sem fylgja
mismunandi söluaðilum þá bjóða þeir upp á kaupvernd vara „Buyer
Protection“ til þessa að stemma stigu við kaupáhættu neytenda. Þessi
vernd tryggir það að kaupandi sem ekki fær senda vöru eftir skilgreindan
tíma er tryggður fyrir því og kaupin verða þá endurgreidd. Ebay er líka
með samskonar kerfi og þar á bæ er það kallað „money back guarantee“.
Lykilatriðið er því að vera meðvituð um þær hættur sem leynast í
viðskiptum á netinu, versla hjá þekktum aðilum sem leggja metnað sinn
í að stuðla að öryggi viðskipta og nýta þau tól og tæki sem sem í boði
eru til að meta áhættuna.
Ólafur Kristjánsson hjá Netkynningu