Tölvumál - 01.01.2018, Blaðsíða 16

16
Margar áskoranir bíða okkar á næstu árum. Handlestur af mælum, takmörkuð sýn svæða og skortur á sjálfvirkni, eru allt
viðfangsefni sem Veitur þurfa að kljást við. Tækninni fleygir fram og kallið eftir meiri upplýsingum verður alltaf meira. Snjallnemar,
gervigreind og vitvélar eru komnar til að vera og við þurfum að hugsa okkur hvernig við nýtum alla tæknina til að sjálfvirknivæða
okkur betur. Meiri sýn á vatnsöflunarsvæði, notendur og dreifikerfi munu gefa okkur öflugt gagnasafn til að lágmarka kostnað,
hámarka afköst, auka öryggi og bæta yfirsýn.
Ef allar lagnir rafmagns- og vatnslagnir Veitna væru settar saman myndi lengjan ná í hátt i 9000 km eða svipuð vegalengd og
loftlínan milli Keflavíkur og Kyoto samkvæmt www.Distance.to. Það lýsir umfangi veitukerfis okkar.
SJÁLFVIRKNIVÆÐING
VEITNA
Hendrik Tómasson, MSc í rafmagnsverkfræði og þróunarstjóri snjallkerfa
hjá Kerfisþróun og stýringu
Hitaveita
Vatnsveita
Fráveita
Háspenna
Lágspenna
Lagnir rafveitu og vatnsmiðla á höfuðborgarsvæðinu
TEIKNIMYNDASAGAN VEITUR
Ímyndum okkur nú að í teiknimyndasögunni um Veitur væru aðstæður
þannig að hver notandi væri með snjallmæli sem gæfi Veitum mynd af
hitastigi, þrýstingi og rennslismagni af heitu og köldu vatni. Bara
upplýsingarnar um þrýstinginn kæmu svo í landupplýsingakerfi sem Veitur
nota og þannig væri hægt að sjá myndrænt hvernig staða á þrýstingi í
kerfinu öllu væri. Sjáum svo fyrir okkur að til væri hitakort/hæðarkort af
höfuðborgarsvæðinu sem sýndi á mjög skilmerkilegan máta hvar
þrýstingur er eðlilegur og hvar ekki. Þessar upplýsingar myndu ekki bara
bæta öryggi t.d. við brunastörf, heldur gætu Veitur mögulega lágmarkað
kostnað við rekstur dælustöðva m.t.t. þess þrýstings sem þarf að vera
í kerfunum. Auðveldara væri að finna leka og auðveldara væri að segja
til um það hvort verið væri að offramleiða/vanframleiða vatn. Allt þetta
væri bara aukaafleiðing af því að losna við handmælingar og mannlegt
eftirlit við notkun vatns á heimilum og fyrirtækjum. Hinsvegar kemur sú
spurning upp hvort Veitur mega nota þessar upplýsingar vegna
persónuverndarlöggjafarinnar en það er sér kafli í sögunni sem verið er
að skrifa.
SNJALLIR BRUNAHANAR
Ef Veitur mega ekki nota þessar upplýsingar til neins annars en að bæta
ferlið við reikningagerð þá þarf að hugsa þessa sýn á stöðum utan heimila.
Þá hafa komið upp hugmyndir um t.d. snjalla brunahana. Á höfuð-
borgarsvæðinu eru um 1800-1900 brunahanar og eru þeir dreifðir nokkuð
jafnt yfir svæðið. Það vill svo til að þeir eru beintengdir við vatnslagnir. Til
eru brunahanar sem hægt er að nota sem aðgangspunkta til þrýstings-
mælinga. Þar er hægt að mæla hljóð í vatni sem getur hugsanlega hjálpað
til við að staðsetja leka. Spurning er svo hvort hægt sé að nota sömu
aðferð við leit að lekum í hitaveitu, þ.e.a.s. nota þrjá mælipunkta til að
staðsetja hvar lekarnir eru og þ.a.l. sjálfvirknivæða lekaleit að einhverju
leyti.
BORHOLUR
Á höfuðborgarsvæðinu eru hátt í 50 borholur bara í hitaveitukerfinu. Þeim
er stýrt í dag af bestu getu út frá mismunandi miklum upplýsingum. Þar
sem margar borholurnar eru frekar gamlar er tæknin sem til er í dag oft
ekki til staðar. Segjum sem svo að borholur væru sjálfstæðari ásamt því
að sýn á rafmagnsnotkun og rennsli væri skilmerkilegri. Veitur gætu þá
lágmarkað rafmagnskostnað með því að keyra þær holur sem væru
hagstæðastar hverju sinni. Eftirlit gæti orðið meira sjálfvirkt þ.e.a.s.
myndgreining og vitvélar væru notaðar til að finna út hvar holur eru
öðruvísi. Gervigreind getur tekið inn utanaðkomandi þætti ásamt keyrslu
stuðlum og valið þær holur í rekstur sem eru hentugastar með það að
markmiði að lágmarka kostnað og hámarka nýtni.
FRÁVEITA
Hvernig snjallvæðum við fráveitukerfin okkar? Getum við notað veðurgögn,
rennslisupplýsingar og mælingar til að sjá betur hversu hátt hlutfall fráveitu
er einfaldlega heitt vatn eða rigning? Væri ekki ákjósanlegt ef við gætum
séð fyrirfram að ákveðin fráveitustöð lendi í vandræðum m.v. veðurspá?
Að við gætum undirbúið hana eftir bestu getu. t.d. með því að vera fullviss
um að engar stíflur séu til staðar eða að lágt væri í þró til að hafa meiri
möguleika á að taka við allri rigningu sem kæmi. Einnig væri hægt að
mæla betur hita og rennsli í fráveitukerfinu til að staðsetja hvar heitt vatn