Lögmannablaðið - 15.09.1996, Blaðsíða 7

Dráttur á afhendingu verks gelur leitt til vanefndaiírrceða verkkaupa, þ. á
m. tafabóta (févítis, dagsekta).
í grein, sem lögmaður ritaði í út-
breitt fagtímarit, er sá skilningur
lagður í þennan dóm Hæstaréttar,
að ekki eigi að greiða dagsektir
nema verkið verði dýrara vegna
tafa, sem rekja má til verktaka og
einnig verði verkkaupi að sýna
fram á að hann hafi orðið fyrir
tjóni.
Þessi boðskapur verður varla
skilinn á annan hátt en þann, að
Hæstiréttur hafi með þessum dómi
sínum mótað nýja regiu um samn-
ingsbundnar tafabætur í verktaka-
rétti. Þessi misskilningur er hinn
sami og fram kom í fjölmiðlum
strax eftir uppkvaðningu dómsins
og virðist nú vera orðinn útbreidd-
ur.
Með niðurstöðu Hœsta-
réttar íþessu máli
verður að telja fram
komna fulla staðfestingu
þess að um mistúlkun
var að ræða ...
Um samningsbundnar tafabætur
í verksamningum hefur um langt
skeið verið í gildi sú regla að verk-
kaupi eigi rétt til greiðslu tafabóta
samkvæmt ákvæðum samnings
vegna þess dráttar, sem sannanlega
veribur á verkinu og verktaka verð-
ur um kennt. Verkkaupi hefur í
þessu sambandi, samkvæmt þess-
ari sömu reglu, ekki þurft að sanna
tjón sitt, enda um að ræða bætur
innan samninga og þannig um þær
samið. Þetta er að sjálfsögðu frá-
brugðið því sem gildir í almennum
bótarétti. Þessi sama regla, um
samningsbundnar tafabætur, hefur
lengi verið gildandi réttur í verk-
takarétti hér á landi og í nágranna-
löndum okkar og víðar, og spegl-
ast hún m.a. í ákvæðum íslensks
staðals, ÍST-30.
Fullvíst verður að telja að hafi
Hæstiréttur ætlað að breyta gild-
andi rétti á þessu sviði hefði það
birst í forsendum dómsins með
skýrum og mjög afdráttarlausum
hætti. í forsendum dómsins er út
frá því gengið, að verkkaupi eigi
ekki rétt á tafabótum vegna þess,
að sá dráttur, sem varð í verkinu,
verði ekki að neinu marki rakinn
til atvika, sem verktakinn bar
ábyrgð á. Af þeirri ástæðu sé ekki
rétt að beita ákvæðum samnings
um tafabætur, þó svo að rétturinn
líti jafnframt til þess að verkkaupi
hafi ekki sýnt fram á að tjón hafi
orðið vegna dráttarins, sem verk-
takinn beri ábyrgð á.
Eftir að þessi dómur Hæstaréttar
var kveðinn upp hefur héraðsdóm-
ur dæmt tafabætur án kröfu til
sönnunar tjóns í a.m.k. tveimur
málum, sem mér er kunnugt um.
Þá hefur Hæstiréttur eftir þetta,
með dómi sínum frá 5. október
1995, í málinu nr. 418/1993, dæmt
verkkaupa tafabætur í fullu sam-
ræmi við þá reglu sem hefur verið
í gildi um áratuga skeið. Um tafa-
bætur segir í forsendum dómsins:
„Eftir verksamningi bar áfrýj-
anda að Ijúka verki sínu eigi síð-
ar en 15. september 1990. Leggja
verður til grundvallar, að nokkrar
tafir bafi orðið á verkinu vegna
þeirrar ákvörðunar stefndu að
stœkka svalir hússins og vinnu
við endurgerð trappa. Stefndu
bera áhœttu af töfum, sem rekja
má til þess. Þykir hcefileg fram-
lenging verktíma af þessum sök-
um vera 15 dagar.Ekki er fyllilega
Ijóst hvencer áfrýjandi lauk vinnu
við verkið, en fallast má á með
héraðsdómi, að stefndu eigi ekki
rétt til greiðslu á févíti lengur en
til 14. nóvetnber 1990. Samkvœmt
því er áfrýjanda skylt að inna af
hencli févíti samkvœmt 9- gr. verk-
samnings vegna tímabilsins frá 1.
október til 14. nóvember 1990 eða
3.000 krónur á dag f 45 daga, þ.e.
135.000 krónur."
Með niðurstöðu Hæstaréttar í
þessu máli verður að telja fram
komna fulla staðfestingu þess að
um mistúlkun var að ræða á dómi
Hæstaréttar í Kleppsvegarmálinu
frá því um hálfu ári áður og sú
regla um samningsbundnar tafa-
bætur, sem um áratuga skeið hefur
verið gildandi réttur á sviði verk-
takaréttar, hafi ekki tekið neinum
þeim breytingum, sem m.a. fjöl-
miðlar og margir sérfræðingar hafa
haldið fram.
Lögmannablaðið
7