Málfríður - 15.04.1990, Blaðsíða 22

hátt. Nægir í því sambandi að nefna
ótakmarkað framboð á myndefni á er-
lendum málum.
Hin „kommunikativu" viðhorf
leggja áherslu á að myndtextar séu
fjölbreytilegir og lifandi textar. í byrj-
un eru notaðar stuttar senur eða klipp
og útbúin við þau verkefni sem krefj-
ast virkni af hálfu nemandans. Mynd-
textinn birtir hér allt í senn, hljóð,
mynd og texta, ásamt þeim veruleika
sem textinn gerist í eða vísar til. Með
öðrum orðum, myndtextinn sýnir
raunverulegar aðstæður málnotkunar-
innar. Hér er ekki aðeins átt við þær
persónur, sem hlutverk hafa í mynd-
textanum, heldur og allt ytra um-
hverfi, bæði félagslegt, menningarlegt
og landfræðilegt. Slíkt er ómetanlegt í
tungumálakennslu þar sem alls ekki
er sjálfgefið að nemendur þekki land
eða siði viðkomandi þjóðar af eigin
raun og þar með þann veruleika sem
tungumálið vísar til og hrærist í.
Framandi og óþekkt umhverfi eykur
oftar en ekki á öryggisleysi nemand-
ans gagnvart viðfangsefni sínu.
Þegar í hlut eiga nemendur, sem
eru tiltölulega skammt komnir í mála-
náminu, auðveldar myndmálið nem-
andanum að geta sér til um merkingu
orða, þ.e. að geta í eyðurnar og skilja
samhengi textans. Hlutverk sem
Andrés heitinn önd gegndi á árum áð-
ur. Vel gerð verkefni við myndtexta
skerpa athygli og ýta undir alyktunar-
hæfni nemandans. Á fyrri stigum
málanámsins er mikilvægt að mynd-
textarnir séu aðgengilegir, afmarkaðir
og hæfilega þungir. Verkefnin beinast
þá oftast að tilteknum orðaforða, kurt-
eisisreglum eða málvenjum. Þessi
verkefni eru undanfari fjölbreytilegra
verkefna, svo sem að nota myndbönd
við öflun upplýsinga um tiltekið efni
eða að líkja eftir afmörkuðum hlut-
verkum eða aðstæðum. Þegar enn
lengra er komið verða myndtextarnir
lengri, þyngri og flóknari og verkefn-
in gera nýjar kröfur til nemandans.
Smám saman reynir meira á frum-
kvæði nemandans uns hann framleið-
ir sjálfur eigið myndefni á grundvelli
þekkingar sinnar og sköpunargáfu.
Má þar t.d. nefna veðurfréttir, frétta-
tíma, auglýsingar og viðtals- og kynn-
ingarþætti.
Myndtextar og verkefni við þá þykja
nú eðlilegur þáttur á öllum stigum
málanámsins. Myndtextarnir geta á
margvíslegan hátt tengst þemum
námsbóka og gefið efninu nýjar dýpt-
ir. Þeir geta jafnframt haft sérstakt gildi
við lestur bókmennta. En jafnframt
geta myndtextar verið þungamiðja í
verkefnavinnu og annarri skapandi
vinnu nemenda, bæði sem heimilda-
textar og sem fyrirmynd eða upp-
spretta við framleiðslu eigin mynd-
texta.
Flimmer
Myndbandið Flimmer, sem gefið er
út af DSB, hefur að geyma 5 þema-
skipta þætti, en þeir eru: 1. Reklamer,
2. Vovehalse, 3. Dansk humor, 4.
Unge talenter og 5. Ung musik i Dan-
mark. Hver þáttur samanstendur af
2—5 stuttum, sjálfstæðum myndtext-
um eða klippum sem tengjast efn-
islega.
Bertha Sigurðardóttir og Michael
Dal hafa unnið samnefnda verkefna-
bók við myndbandið. Verkefnin eru
fjölbreytileg að gerð og henta vel byrj-
endahópum í framhaldsskóla. Verk-
efnin krefjast nákvæmrar vinnu með
myndtextana, bæði hvað varðar orða-
forða, hlustun og heildarskilning á efn-
inu. Auk skilnings á texta eru
verkefnin samin með það í huga að
festa og auka orðaforða, bæði með
bundnum innfyllingaræfingum og
mismunandi efnisspurningum. Jafn-
framt er lögð áhersla á alhliða mál-
þjálfun með frjálsum skriflegum og
munnlegum æfingum.
Hver myndtexti er stuttur, þannig
að auðvelt er að endursýna hann og
beina athyglinni að tiltekinni mál-
notkun, siðum eða málvenjum. Mynd-
textarnir sýna ólíkar aðstæður og
birta okkur konungsríkið frá ýmsum
hliðum. Efni myndbandsins er á allan
hátt fjölbreytilegt og þvf má hæglega
tengja það öðru námsefni í dönsku á
beinan eða óbeinan hátt. T.d. er upp-
lagt að nota kafla um fimleikastjörnu í
tengslum við kaflann ,,Sport“ í Dansk
uden problemer, kaflana um S-togene
í tengslum við ,,Ferie“ og viðtölin við
ungt hæfileikafólk gæti gefið kaflan-
um „Ungdom" í Dansk uden
problemer meiri dýpt. Myndtextar
með tónlist og söngvum eru mjög vel
til þess fallnir að þjálfa framburð,
einkum þar sem textinn er rímaður.
Nokkrir textanna gætu verið ákjósan-
leg fyrirmynd sjálfstæðrar textagerðar
nemenda. Má þar nefna auglýsinga-
texta og viðtalstexta.
Þar sem oft reynist mjög erfitt að
finna áhugaverða myndtexta af hæfi-
legu þyngdarstigi og lengd fyrir um-
ræddan nemendahóp tel ég mikinn
feng að þessu aðgengilega mynd-
bandi. Það eykur enn gildi mynd-
bandsins að unnin hefur verið við
það verkefnabók sem er vönduð að
allri gerð og ber vott um aðferðafræði-
lega yfirsýn og metnað höfunda. Það
er ótvíræður kostur að hér er um raun-
texta að ræða og að nemendur kynn-
ast Danmörku, ásamt þekktum per-
sónum og atburðum úr dönsku þjóð-
lífi um leið og þeir fást við dönsku-
námið.
Auður Hauksdóttir
Flensborgarskóla
22