Hinsegin dagar í Reykjavík - aug 2005, Qupperneq 40

Vordagar Samtakanna ’78 var yfirskriftin á
frétt sem birtist í Morgunbla›inu í byrjun maí
ári› 1987. fia› ger›i útslagi› fyrir mig. Or›in
22 ára, búin a› pæla í flessu lesbíuveseni
árum saman og haf›i lesi› alla kaflana um
samkynhneig› í fleim fáu kynfræ›slubókum
sem til voru á flessum árum. fiá hétum vi›
„kynvillingar“ og okkur var alltaf a› finna
undir kaflanum Afbrig›ilegt kynlíf. Mér er
sérstaklega minnisstæ› bókin sem sta›hæf›i
fla› um lesbíur a› sumar hverjar væru me›
stóran sníp og væru flví skiljanlega mjög vin-
sælar hjá fleim sem hef›u hann minni. ég var
tólf ára flegar ég las fletta og velti flví miki›
fyrir mér hvernig allar lesbíurnar vissu um
stær›ina á snípnum hver á annarri. Sá bara
ekki hva›a máli fla› skipti. fia› gerir fla›
heldur ekki – ég komst a› flví seinna.
Me› Vordögum Samtakanna ’78 haf›i ég
„ástæ›u“ til a› heimsækja félagi› og sjá
a›rar lesbíur og homma. Einn dagskrárli›ur
Vordaganna var nefnilega kvennakvöld og flar
átti a› s‡na bíómynd um lesbíur. fietta lag›ist
alveg óskaplega vel í mig. ég gat flá sk‡lt mér
bak vi› óstjórnlegan kúltúral áhuga og flurfti
ekki endilega a› vera lesbía til a› vera á
flessum sta›. ég meina, ég sem var búin a›
horfa á skr‡tnar bíómyndir árum saman í
Fjalakettinum ...
næsta skref var a› sta›setja Samtökin.
ég vissi nú um eitthvert Brautarholt en fla› er
samt ekki beinlínis sta›ur sem ma›ur á lei›
hjá flegar ma›ur b‡r í Gar›abæ. Svo ég hringdi
á undan mér og var vísa› til vegar. fiegar á
sta›inn var komi› var algerlega ómögulegt a›
opna útidyrahur›ina og ég efa›ist stórlega
um a› fletta væri rétti sta›urinn. Af sta› aftur
til a› finna sjoppu me› tíkallasíma. Hringja
og ... „jú, fletta eru Samtökin ’78 og hur›in er
bara eitthva› föst, elskan“. nú var gengi›
hratt frá Hlemmi, upp í Brautarholti› flar sem
ég henti mér á andskotans hur›ina og hratt
henni upp. fia› er ekki á hverjum degi sem
ma›ur flarf a› brjótast inn til a› komast út
úr skápnum.
Vi› fyrstu s‡n svipa›i Samtökunum ’78
helst til Litlu kaffistofunnar á Hellishei›i.
Kaffi og pilsner og kleinur og rúlluterta me›
sultu og den slags var til sölu á›ur en myndin
byrja›i. fiessi „e›lilegheit“ róu›u mig miki›,
flví a› satt best a› segja haf›i ég ekki vita›
á hverju ég mátti eiga von, og minn eiginn
hjartsláttur var alveg a› gera út af vi› mig.
Lesbíurnar sem voru flarna litu líka alveg
venjulega út. ég var nú kannski smáspæld yfir
flví flótt fla› róa›i mig líka. En ekkert man ég
eftir myndinni. fiurfti líka a› horfa á allar
stelpurnar og svona.
fietta kvöld braut ég ísinn og fla› ger›i
mér kleift a› koma á gay ball sem var haldi›
stuttu seinna, og hægt og sígandi kynntist ég
ö›rum lesbíum og sigra›ist á einangrun minni
sem samkynhneig› manneskja.
Seinna fletta sama ár birtist vi›tal vi›
mig og flrjár a›rar lesbíur í jólahefti tímarits-
ins Mannlíf. fiá var ég í námi í Háskóla
Íslands og ein stelpan í bekknum mínum var
vön a› kaupa Mannlíf og lesa fla› á kaffistof-
unni. yfirleitt vildu allir fá bla›i› lána› og var
miki› tala› um efni fless – flanga› til jóla-
hefti› kom út. fiá skall skyndilega á djúp flögn
og í hvert sinn sem ég birtist flögnu›u fjör-
legar umræ›ur og allir ur›u eins og and-
skotans fífl og asnar. nokkrar stelpur í hópn-
um ur›u beinlínis óvinsamlegar í minn gar›
og fannst fla› algjör óflarfi a› vera eitthva›
a› segja frá flessu. fietta væri bara mitt
einkamál og fla› ætti ekkert a› vera a› tala
um svona laga›, hva› flá a› gera grein fyrir
flví í Mannlífi. fiví má samt ekki gleyma a›
einni og einni skólasystur minni fannst fletta
bara gott mál og flær ósku›u mér til hamingju
me› vi›tali›.
Einu og hálfu ári sí›ar flutti ég til útlanda
og kom sjaldan til Íslands næstu fimmtán
árin, stoppa›i stutt í senn og kom yfirleitt a›
hausti. Eitt ári› hittist fló flannig á, mig minn-
ir a› fla› hafi veri› ári› 2000, a› ég var stödd
í Reykjavík á Hinsegin dögum og tók flátt í
gle›igöngunni á laugardeginum. Og flvílíkt
æ›i! Aldrei haf›i ég sé› svona marga
brosandi Íslendinga í einu! Göngufólki› og
flau sem stó›u á gangstéttinni – öll skæl-
brosandi, og fla› á Íslandi. fietta var mikil
upplifun fyrir mig.
Stuttu seinna fluttist ég heim til Íslands
og hóf a› starfa sem hjúkrunarfræ›ingur á
Brá›amóttöku Landspítalans. Svei mér flá ef
fla› byrja›i ekki rétt eina fer›ina enn, allt
fletta „koma út úr skápnum“ dæmi. ég meina,
hva› me› Mannlíf og allt fla›? Vissu fletta
ekki allir? Greinilega ekki. Og jú, a›spur›
sag›i ég kollegum mínum a› ég væri ekki
gift. ég mætti fla› ekki einu sinni samkvæmt
íslenskum lögum! Ha, máttu fla› ekki,
akkuru? nei, ég yr›i a› láta mér nægja
sta›festa samvist af flví a› ég væri lesbía.
fiar me› vissu allir á minni deild a› ég væri
lesbía, og ég bætti um betur og gekk me›
stórt skilti í gle›igöngu Hinsegin daga fla›
ári›:
Landspítali – Háskólasjúkrahús
Lesbíur óskast
er ég ein?
Ári› eftir ákvá›um vi› Búbba vinkona mín a›
ganga til li›s vi› samstarfsnefnd um Hinsegin
daga. Okkur fannst vanta kvenfólk í fletta
batterí og vi› höf›um áhuga á a› fá tækifæri
til a› vinna me› gó›u fólki og móta hátí›
samkynhneig›ra. fiau sem starfa í nefndinni
koma ví›a vi› í starfi sínu fyrir Hinsegin daga
og kynna sig a› sjálfsög›u alltaf sem starfs-
menn hátí›arinnar. fiau eru öllum s‡nileg sem
samkynhneigt fólk. Vi› Búbba erum göngu-
stjórar gle›igöngunnar og gerum fla› sama,
vi› kynnum okkur alltaf sem starfsmenn
Hinsegin daga í Reykjavík flví a› einn mikil-
vægur fláttur göngustjórastarfsins er a› hafa
samskipti vi› ‡mis fyrirtæki og fá frá fleim
alls konar hluti og fljónustu á hagstæ›asta
ver›i. Sú krafa hvílir til dæmis á okkur göngu-
stjórum a› fara út um ví›an völl til a› leysa
úr flúsund atri›um sem sí›an eiga öll a›
smella saman á einni og sömu sekúndunni –
flegar gangan leggur af sta› ni›ur Laugaveg.
Hinsegin dagar skapa stoltan og brosandi
vettvang fyrir fólk sem er a› koma út úr
skápnum me› reisn. A› taka flátt í gle›i-
göngunni og ganga ni›ur Laugaveginn me›
öllu sínu fólki er alveg óstjórnlega gó› og hl‡
tilfinning. A› vera s‡nileg me› ö›rum lesbíum
og hommum r‡fur flögnina og einangrunina
sem alltaf leynast handan vi› horni› og eru
okkar verstu óvinir.
fiegar ég kom út úr skápnum voru
Hinsegin dagar ekki til en vorkvöldi› kalda í
Brautarholtinu me› pönsum, lesbíum og
uppáhellingu – svo íslenskt allt saman – var
mín einkastund í flví eilíf›arferli a› koma út
og vera úti sem lesbía. Sú stund var mikils
vir›i fyrir mig og lifir í huganum sem ein sú
besta í lífi mínu.
Sjáumst á Hinsegin dögum!
Katrín
K A t R Í n J ó n S d ó t t I R
V O r d a G a r
40