Vinnan - 01.05.1945, Page 46

Ignazio Silone:
FONTAMARA
Framh.
Meðan ekið var, urðu þrír menn að halda stöðugt
á fánanum, og það var ekki sérlega auðvelt. Reyndar
var hann líkari segli en fána — segli, sem slæst um
rána í kuli. Það mátti sjá hann langar leiðir að. Að
minnsta kosti sáum við, að kafoníarnir, sem unnu í
hópum úti á ökrunum, slógu á lær sér af undrun og
konurnar krupu á bæn og signdu sig.
Þegar við ókum gegnum fyrsta sveitaþorpið, sagði
ekillinn:
— Syngið þið nú sönginn!
— Hvaða söng? spurðum við.
— í hvert skipti, sem við ökum gegnum sveitaþorp,
eiga bændurnir að syngja þjóðsönginn af mikilli hrifn-
ingu. Þetta stendur í reglugerðinni, sagði sá, sem stýrði
bílnum.
En við kunnum engan þjóðsöng, og hins vegar vor-
um við önnum kafnir við að halda á fána heilags
Roccos.
Á þjóðveginum sáum við aðra bíla, hlaðna kafóní-
um, og marga tvíhjólaða höfðingjavagna, einkabíla,
bifhjól og reiðhjól, sem stefndu líka í áttina til
Avezzano.
Alls staðar vakti hinn gríðarstóri hvíthláinn okkar
fyrst undrun og síðan hlátur. Fánar hinna voru svartir,
ekki stærri en vasaklútar, og á þeim miðjum var höf-
uðskel milli fjögurra leggja, nákvæmlega eins og er á
símastaurnum með áletruninni: „Háspenna, lífshætta“.
Fáninn okkar kom okkur í klípu strax og við komum
í útjaðar Avezzanoborgar. Á miðri götu rákumst við
á hóp ungra manna í svörtum skyrtum, sem vildu að
við losuðum okkur við fánann. En við áttum ekki
annan fána og sögðum þvert nei. Svo var vörubíllinn
stöðvaður, og ungu mennirnir reyndu að taka fánann
hlutarmanna —. Og þeirri stjórn, er þannig vinnur að
hagsmunum sjómanna, og flokkunum, sem að henni
standa, er vel treystandi að tryggja fiskimönnum með
laga setningu, lífvænlegt lágmarkskaup. — En þá verða
fiskimennirnir sjálfir að sýna vilja sinn, svo ótví-
rætt sé.
St. á Höfn í Hornafirði, 12. febr. 1945.
af okkur með valdi. En við vorum orðnir reiðir vegna
hæðnishrópanna, sem við höfðum orðið að þola á
leiðinni og nú urðum við æðisgengnir, og að lokum
urðu margar svartar skyrtur gráar af ryki vegarins.
Það safnaðist öskrandi mannfjöldi kringum bílinn okk-
ar. Meðal þessa fólks voru margir svartskyrtumenn, en
líka margir kafóníar frá nálægum sveitaþorpum, sem
þekktu okkur og heilsuðu okkur með tryllingslegum
öskrum. Við stóðum á vörubílnum, fylktum okkur um
fánann og vorum fastráðnir í því að þola ekkert ofbeldi.
En allt í einu sáum við feita og svitastokkna prestinn,
Don Abbaccio, sem ruddi sér braut gegnum þrengslin
ásamt fáeinum hermönnum, og enginn okkar efaðist
um, að hann kæmi til að hjálpa okkur að verja heilag-
an fána San Roccos. En það var nú eitthvað annað.
— Haldið þið, að það sé föstuinngangur núna? hóf
Don Abbaccio máls og byrjaði að ávíta okkur. — Það
er þá svona, sem þið verndið friðinn milli ríkis og
kirkju. . . . Hvenær ætlið þið, Fontamarabúar, að hætta
uppþotum og kröfugöngum?
Við fengum svartskyrtumönnunum fánann okkar
þegjandi og hljóðalaust. Fyrst presturinn sjálfur sveik
San Rocco, þá var ástæðulaust, að við héldum tryggð
við hann, einkum þegar við áttum á hættu að spilla
fyrir réttindum okkar gagnvart Fuccinolandinu.
Við vorum leiddir út á stóra torgið í Avezzano og
bent á skuggsælan afkima bak við ráðhúsið. Við hin
húsin stóðu aðrir hópar kafónía. Milli hinna ýmsu
hópa gengu varðmenn. Hermenn hjóluðu með hrað-
boð fram og aftur um torgið. Um leið og bíll kom inn
á torgið, var honum bent á ákveðinn stað, þar sem
mætti stanza, en það var alltaf spölkorn milli bílanna.
Fyrirliði nokkur reið fram og aftur á fallegum, svört-
um hesti.
Skömmu seinna kom hraðboði og flutti varðmönn-
unum einhverjar fregnir.
Og úr hverjum varðflokki gekk hermaður og flutti
fregnina víðar. Hún var á þessa leið:
„Það er leyfilegt að setjast.“
Við settumst. Klukkutíma seinna kom annar hrað-
boði. Og í fjarlægð sáum við fáeina embættismenn.
Hermennirnir komu og skipuðu:
— Standið á fætur! Standið á fætur!.... Hrópið
hástöfum: Lifi pódestainn. Lifi yfirvöldin. . . . Húrra
fyrir yfirvöldunum, sem láta engan múta sér.
Við snöruðumst á fætur og hrópuðum:
— Lifi pódestainn. Lifi yfirvöldin.... Lifi yfir-
völdin, sem láta engan múta sér.
Meðal þeirra yfirvalda, sem „létu engan múta sér,“
var umboðsmaðurinn sá eini, sem við þekktum. Þegar
embættismennirnir, sem létu ekki múta sér, voru farnir
leiðar sinnar leyfðu hermennirnir okkur að setjast
aftur.
100
VIN N A N