Vinnan - 01.04.1998, Blaðsíða 3

Bengþóra Ingóltsdóttir,
fræöslufulltrúi MFfl,
umkringd nemendum skólans.
F ó 1 k i ð í f é 1 ö | u n
Verkalýöshreyfing
framtíðarinnar er
tekín til starfa
Verkalýðshreyfing framtíðar-
innar er ósigrandi. Hún byggist
á stórum, sterkum einingum, er
miðstýrð með harðsnúna for-
ystu en þð f góðum tengslum
við félagsmennina. Starfsemin
er virk og vei kynnt á hverjum
vinnustað og trúnaðarmenn fá
góða kennslu svo þeir geti
„veitt“ fólk. Fámennustu
vinnustaðina heimsækir far-
andtrúnaðarmaður. Mennta-
málin eru forgangsverkefni.
Þessi verkalýðshreyfingin starfaði
dag einn í mars í Félagsmála-
skóla alþýðu á Selfossi. Það voru 15
nemendur á annarri önn skólans sem
byggðu hreyfmguna upp, fundu henni
verkefni og mótuðu stefnuna.
Amar Guðmundsson, upplýsinga-
fulltrúi ASI, kom hópnum af stað og
velti upp nokkrum atriðum áður en
tekið var til við að smíða þessa nýju
hreyfingu. Arnar ræddi stöðu og
framtíðarhorfur verkalýðshreyfmgar-
innar og byrjaði á að fá hópinn til að
velta því fyrir sér hvort verkalýðs-
hreyfíngin yrði til í framtíðinni, hvort
það væri sjálfgefið að hér starfaði
verkalýðshreyfing og hvemig tryggja
mætti að slík hreyfmg yrði áfram til.
Nemendur voru sammála um að
nauðsynlegt væri að tryggja að verka-
lýðshreyfingin gæti áfram starfað af
krafti. Til þess að svo rnætti verða
þyrfti að huga að skipulagsbreyting-
um og stefna í senn að sterkari stýr-
ingu og bættri þjónustu við einstak-
lingana.
Breyttar aðstæður
hreyfingarinnar
En hefur hreyfmgin breyst?
- Aðstæður verkalýðshreyfingarinnar
hafa breyst, um það voru allir sam-
mála. Spumingin væri fyrst og fremst
hvort verkalýðshreyfmgin hefði náð að
fylgja breytingunum eftir. Vinnuregl-
ur hefðu skýrst, hefðin væri orðin
sterkari og lagaramminn mótaðri.
-Hafa verkefnin ef til vill breyst úr
sókn í vöm? var þá spurt. Er hreyf-
ingin orðin vörður um óbreytt ástand?
Hluti af kerfinu? Stofnun?
Svörin við þessu lágu ekki ljós
fyrir. Orðalagið um stofnunina þótti
hins vegar mjög fráhrindandi.
En hvers konar breytingar hafa
orðið?
- Verkafólk er ekki lengur fjöld-
inn í verksmiðjunni, ekki lengur bara
karlmennimir. Félagsmennimir vinna
fjölbreyttari störf og ímynd verka-
mannsins er að breytast. Fólk sam-
samar sig vinnustaðnum og stétt er
ekki lengur ríkjandi hluti af sjálfs-
mynd. Það em ekki lengur launin sem
allt snýst um heldur skipta starfsá-
nægjan og vinnuaðstæður sífellt meira
máli og það að geta átt fjölskyldulíf
samhliða starfi.
Fyrirtækin eru ekki lengur stað-
bundin. Eignarhaldið er dreift og ekki
bara „kapítalistinn í plássinu" sem á
frystihúsið. Óhefðbundin ráðningar-
kjör verða sífellt algengari og það eru
ekki srst konur og ungt fólk sem ekki
fá hefðbundna vinnu.
Verkefni hreyfingarinnar í heild
hafa breyst, þjónustukröfur hafa auk-
ist. Við vitum að ekki dugar að fá í
einu vetfangi 25% fleiri krónur í
budduna ef verðbólga veldur þvr að
við fáum helmingi minna fyrir hverja
krónu.
Við værum sterkari saman
Er hreyfingin að þróast með breyting-
um í samfélagi og á vinnumarkaði? -
Þetta var stóra spruningin. Svörin
voru ekki alltaf jákvæð og ríkjandi
skipulag fékk enga fyrirmyndar ein-
kunn.
- Við væmm sterkari saman, var
fullyrt, - með valdaframsali félaganna
sjálfra.
- Dýrmæt þekking er víða til og
alls konar upplýsingar sem ættu að
fara víðar lokast inni ef fólk starfar
ekki saman.
- Peningalega séð sparar það mikið
að samræma vinnuna.
- Við gætum ekki hugsað okkur að
skipta félaginu upp í marga litla
hópa. Við sjáum að það gengi ekki. En
hvað með heildarsamtökin? Em þau
ekki einmitt þannig? Þau hafa ekkert
formlegt vald í einu einasta máli. Er
það eðlilegt? Eigum við að hafa helgi-
dóma sem er guðlast að tala gegn?
Fanandtrúnaðarmaðurinn
Það þarf sem sagt stærri og sterkari
einingar. En hvemig nálgumst við þá
fólkið, sérstaklega unga fólkið? Svarið
þótti blasa við.
- Með þvr að hafa mann á vinnustaðn-
um sem svarar fyrir félagið. Lausnin
fyrir litlu vinnustaðina var hugmynd-
in um farandtrúnaðarmann.
Nemendur lögðu mikla áherslu á
að fræða þessa fulltrúa hreyftngarinn-
ar. Innra fræðslustarfrð var talið höfuð-
atriði, tO að mynda nám á borð við Fé-
lagsmálaskólann. Það þyrfti að auð-
velda fólki að sækja slíkt nám.
Óvenju margir iðnaðarmenn voru í
nemendahópnum að þessu sinni og
því vaknaði spumingin hvers vegna
þeir væru duglegri en aðrir við að
mæta.
- Þetta virðist auðveldara hjá iðnað-
armannafélögunum, sögðu þeir. -Þar
em þröskuldamir lægri, fólk hefur á-
kveðna menntun og auðveldara er að
fá það til að sækja sér meiri menntun.
- Menntunin getur verið til staðar
þótt um félagsmenn í félögum „ófag-
lærðra" sé að ræða, benti einn nem-
andinn þá á og sagðist vera tækni-
teiknari þótt hann væri núna r félagi
innan Verkamannasambandsins.
Hvað með....
Getum við treyst því að starfsgrund-
velli verkalýðshreyfingarinnar verði
ekki rústað?
Er virkilega litið á verkalýðshreyf-
inguna sem hefð sem sátt ríkir um að
ráðast ekki gegn? Hvað með breyttar
túlkanir hjá alþjóðlegum dómstólum í
félagafrelsismálum? Við erum nú
þegar búin að afnema skylduaðild hjá
ASI, en hvemig getum við tryggt á-
framhaldandi fjöldaaðild að samtök-
unum launafólks?
-Með verkalýðshreyfingu sem er
sterkar saman hnýtt, sterkari á vinnu-
stöðunum. Hreyfingu sem er eins
konar fræðslustofnun þar sem allar
dyr eru alltaf opnar og fólk getur
stöðugt tekist á við ný viðfangsefni.
Þar sem möguleikarnir eru öllum
opnir. Það þarf þjónustu við félags-
menn og stuðning, það þarf að bjóða
upp á orlofshús, ódýrar tryggingar,
íræðslu, aðstoð við samningagerð, huga
að vinnustaðaþætti kjarasamninga og
upplýsingamiðlun til félagsmanna.
- Við sjáum í hendi okkar að við
slík verkefni ráða ekki nema öflug-
ustu félög, var þá bætt við.
Maður á mann
Einmitt við þessar aðstæður þarf
verkalýðshreyfingin að láta í sér heyra
og safna til sín hæfu fólki. Nemendur
skólans vom ekki í vafa um að besta
áróðurstæknin væri „maður á mann“,
áróðurinn á vinnustöðunum. Slagur-
inn gæti unnist eða tapast á hverjum
einstökum vinnustað. Menntun trún-
aðarmanna skipti því miklu máli. Þeir
þyrftu að geta orðið erindrekar hreyf-
ingarinnar.
Evrópska verkalýðshreyfingin hef-
ur mikið rætt um að stefnt sé í tvær
áttir í senn, eins og fjallað var um í
síðasta tölublaði Vinnunnar. Bæði að
því að nálgast félagsmennina og efla
heildarsamtökin. Nemendur skólans
virtust á sama máli. -Verið er að
takast á við stóm spumingamar, ann-
ars vegar um stefnu samfélagsins og
hins vegar þjónustu og tengsl við ein-
staklingana, eins og bent var á. Starfið
þyrfti í senn að færast inn á vinnustað-
ina og valdið yfir á heildarsamtökin
sem þyrftu gríðarlega öfluga forystu.
Og niflurstaða nemenda
Verkalýðshreyfing framtíðarinnar er
öflug, miðstýrð með harðsnúna forystu
en þó í góðum tengslum við félags-
mennina. Starfsemin er virk og vel
kynnt á hverjum vinnustað og trúnað-
armenn fá góða kennslu svo þ'eir geti
„veitt fólk“. Menntamálin eru for-
gangsverkefni.
Vald þessarar verkalýðshreyfingar
liggur hjá heildarsamtökunum. Félög
eru stór og sterk. Sameiningin þarf
hins vegar að fara fram án yfirgangs.
Það má ekki ráðast í sameiningu
þannig að vaðið sé yfír menn. Það þarf
að halda í góða menn og virkja þá,
leyfa hinum að fara út með stæl.
í framhaldi af umræðum um sam-
einingu félaga og stækkun eining-
anna var bent á að eitthvað yrði að vera
að gerast í félögunum til þess að hægt
væri að sameina þau. Það vildi enginn
sameinast dauðu félagi.
- Við megum ekki endalaust taka
undir það að ekkert sé að gerast. Það er
beinlínis rangt. Það að mikið sé að ger-
ast dregur fólk af stað og við þurfum
að halda því á lofti.
- Það þarf að laða fólk að hreyfing-
unni og sýna því fram á gildi þess að
vera félagi.
Hvemig verður það gert?
- I hópvinnu nemenda kom í Ijós
að þeir vildu fyrst og fremst leggja
áherslu á kynningu, upplýsingar og
markaðssetningu, gott þjónustustig,
markvissa menntastefnu, símenntun,
endurmenntun og starfsmenntun, fé-
lagslegar skyldur og öfluga lífeyris-
og sjúkrasjóði og félagsmanna-
tryggingar á við þær sem þekkjast í
Svíþjóð. Draumaskipulag hreyfing-
arinnar bygðist á stómm og sterkum
einingum með sterk trúnaðarráð á
hverjum stað.
Félögin eiga að mennta siit iólk
Hvað segja svo nemendur skólans um
námið? Þrátt fyrir að vera nýbúin að
eyða heilum degi í að smíða verkalýðs-
hreyfingu, skipa henni fyrir verkum
og svo að segja ganga frá ráðningar-
samningi við tilvonandi fram-
kvæmdastjóra hennar, höfðu þeir
næga orku til að lýsa ánægju sinni
með starfið.
- Skólinn er góður, mikið mark-
vissari en fyrsta önnin, sagði einhver.
- Þetta er bæði mjög skemmtilegt og
gagnlegt, bætti annar við. Nokkrir
sögðust vilja fá þriðju önn og fara þá
dýpra í hlutina, og það helst strax að
þessari önn lokinni. - Þetta er sterkur
og frábær hópur, sem eitt hjarta, sagði
einn glottandi. - Og tveir magar,
bætti sá næsti við, enda matarlystin
víst með besta móti.
Nemendur voru sammála um að
kennslan væri gagnleg. - Trúnaðar-
menn þurfa að fá ákveðna þekkingu
og það er ekki spuming að það nýtist
félögunum vel að senda sína menn á
svona námskeið. - Sérstaklega kon-
urnar, sagði önnur þeirra tveggja
kvenna sem hættu sér í skólann. -
Þær virðast frekar þurfa að hafa hlut-
ina á tæm áður en lagt er af stað. Það á
ekki síst við um að leggja í starf með
verkalýðshreyfingunni, sagði hún og
vísaði til þess að erfiðlega gengi að
virkja konurnar á sínum vinnustað. -
Félögin eiga að leggja áherslu á að
senda sitt fólk til menntunar.
Önnur önn Félagsmálaskóla alþýðu var haldin á Sellnssi, dagana 2.
til 13. mars sl. Þátttakendur voru 15 aö þessu sinnl, 13 karlar en
aðeins tvær konur. Skólinn er framhaldsnámskeið fyrir ká sem sétt
hafa fyrstu önn. Vinnan brá sér í heimsnkn og fylgdist með umræð-
um nemeuda um framtíð verkalýðshreyfingariunar.
Vinnan
3