Bæjarins besta - 17.09.1997, Side 5

MIÐVIKUDAGUR 17. SEPTEMBER 1997 5
brottför. Þetta var í fyrsta
skipti sem ég fer ein til útlanda
og þurfti að standa algjörlega
á eigin fótum. Það var byrjað
á því að spyrja hvaðan ég væri,
hver væru tengsl mín og hins
íslenska ferðafélaga míns og
hvað við værum að fara að
gera. Ég var spurð um hina
ótrúlegustu hluti, hvar á
Íslandi ég ætti heima, hversu
langt Ísafjörður væri frá
höfuðborginni, hvað ég væri
lengi að fljúga frá Ísafirði til
Reykjavíkur og hvað ég væri
lengi að fara þá leið með bíl,
hver hefði pakkað niður í
töskuna mína, hvort ég hefði
nokkurn tíma á leiðinni skilið
töskuna við mig einhvers
staðar eða hvort einhver hefði
verið nálægt henni, hvort ég
væri með einhver rafmagns-
tæki, hvort ég væri með hnífa,
byssur eða sprengiefni...“
– Varstu með eitthvað af
hnífum, byssum og sprengi-
efni?
„Nei! Þetta var alveg rosa-
legt. Ég var orðin miður mín í
þessari yfirheyrslu. Maðurinn
sem yfirheyrði mig kom fram
við mig eins og ég væri hinn
versti hryðjuverkamaður. En
svo fengum við loksins að fara
um borð í flugvélina, sem
betur fer. Við fórum með
Júmbóþotu til Tel Aviv og á
flugvellinum þar biðu okkar
líka spurningar. Okkur hafði
verið sagt að við mættum ekki
svara neinum sem yrti á okkur
eða yfirleitt að hafa nein
samskipti við nokkurt fólk
sem væri ekki merkt Rotary.
Samt kom til okkar maður sem
vildi taka á móti okkur, taka
töskurnar okkar og fylgja
okkur. Hann var ómerktur og
við vorum ákaflega tortrygg-
in. Síðan kom í ljós að þetta
var maður frá Rotary.
Skömmu seinna kom svo
fjölskyldan sem ég átti
fyrst að gista hjá til
að sækja mig.“
Sérkennilegir lifnaðar-
hættir á kibbutz
Kristrún Helga ferðaðist um
Ísrael í hópi 38 unglinga frá
ýmsum heimshornum. Hún
gisti á fjórum einkaheimilum
í ferðinni, auk þess nokkrar
nætur á gistiheimili í Jerú-
salem og tvær nætur á kibbutz
úti á landi, samyrkjubúi, þar
sem fólkið deilir öllu með sér
og gerir allt í sameiningu.
„Við borðuðum með fólkinu
sem býr á samyrkjubúinu. Þar
borða allir saman. Þar var
haldið fyrir okkur diskótek og
kvikmyndasýning. Allt mjög
hreint og snyrtilegt og fólkið
mjög almennilegt. Þarna var
blandaður búskapur, einkum
þó kúabúskapur, mjólkur-
framleiðsla og ostagerð, en
einnig var ræktað korn, græn-
meti og ávextir. Þeir sem búa
á samyrkjubúunum verða að
biðja um sérstakt leyfi til að
skreppa í bæinn, til að fá ein-
hverja vasapeninga eða bíl til
afnota eða yfirleitt til að gera
hvað sem er. Þarna er fólk á
öllum aldri. Samt er algengt
að börnin sem þar vaxa upp
vilji fara burt, þegar þau
komast á unglingsárin.“
– Sástu appelsínuskóga?
„Nei, en við sáum banana-
rækt á samyrkjubúinu. Og
vínakra.“
– Og væntanlega hefurðu
komist í tæri við fíkjutré...
„Já, á einum stað þar sem
við komum vorum við látin
safna fíkjum af fíkjutrjám og
kreista safann úr þeim í litlar
glerflöskur. Safann átti
síðan að nota við
k r a b b a m e i n s -
rannsóknir við
háskólann í
Jerúsalem.“
Unglingar í hernum
– Urðuð þið mikið vör við
hermenn og hernaðarástand?
„Já, mjög mikið. Það var
ákaflega sérstakt að fylgjast
með því. Hermennirnir eru
unglingar, bæði strákar og
stelpur. Vinnuvikan hjá her-
mönnunum byrjar á sunnu-
dögum og svo koma þeir aftur
heim til sín á föstudögum.
Maður sá þá koma í bæinn á
föstudagskvöldi og fara aftur
snemma á sunnudagsmorgni.
Sumir tóku strætó, aðrir leigu-
bíla og sumir húkkuðu sér far.
Strákarnir eru allir með vél-
byssur en stúlkurnar mega
ekki bera vopn. Þarna fara
strákarnir í herinn átján ára
og eru í þrjú ár, en stelpurnar
fara í herinn 18 ára og eru eitt
ár.“
– Vildir þú þurfa að gerast
hermaður eftir eitt ár, þegar
þú verður átján ára?
„Nei, alls ekki. Ég gisti hjá
einni fjölskyldu sem átti
dóttur sem er ári eldri en ég
og hún er í hernum núna.
Þarna hafa unglingarnir ekkert
val. Þarna er herskylda og allir
verða að gegna henni.“
– Ég hef heyrt á þér að þessi
ferð var að flestu leyti mjög
fróðleg og skemmtileg, en
samt vilt þú væntanlega frekar
eiga heima á Íslandi en í
Ísrael...
„Já. Ég geri mér nú betur
grein fyrir því en áður hvað
við búum hér við mikið öryggi
og hvað við erum ótrúlega
heppin, að ekki skuli ríkja
svona ástand
hjá okkur.
Það er
a l v e g
hræðilegt hvað fólkið þarna
þarf að búa við. Þar sem
sprengjan sprakk í Jerúsalem
á fimmtudaginn í síðustu viku,
það var einmitt staðurinn þar
sem við vorum heilan dag,
daginn eftir sprenginguna í
sumar. Þegar sagt er frá því í
fréttum að ísraelskir hermenn
hafi látið lífið, þá eru þetta
bara ungir strákar, sem eiga
ekkert val.“
Sprengjutilræðið
í Jerúsalem
– Hvernig atvikaðist það,
þegar þessir atburðir urðu,
sem komu í fréttum um allan
heim?
„Við byrjuðum á því þenn-
an dag að fara á safn Dauða-
hafshandritanna, en síðan
fórum við í almenningsgarð í
Jerúsalem. Þar vorum við búin
að dveljast eitthvað um
klukkutíma þegar okkur var
sagt að fara upp í rútu. Við
vildum fá að vera lengur, en
þá var okkur sagt að það hefði
sprungið sprengja á útimark-
aði um 600 metra í burtu.
Okkur brá flestum en sumir
héldu að þetta væri bara eitt-
hvert grín. Okkur var sagt að
við þyrftum ekki að hafa nein-
ar áhyggjur og foreldrar okkar
yrðu látnir vita að það væri
allt í lagi með okkur. Svo var
okkur ekki sagt neitt meira.
Það var farið með okkur inn í
miðborg Jerúsalem og við
fengum að vera þar dálítinn
tíma. Þegar við komum síðan
á gistiheimilið þar sem við
bjuggum var þar fyrir stór
hópur hermanna og við héld-
um að það hefði eitthvað kom-
ið fyrir þar. En þetta voru þá
hermenn sem höfðu verið
kallaðir frá landamærunum
við Líbanon til að vera í við-
bragðsstöðu í Jerúsalem og
þeir gistu á þessu gistiheimili.
Þetta voru allt strákar á aldri-
num 18 til 21 árs, allir með
vélbyssur sem þeir skildu
aldrei við sig. Ég vildi hringja
sjálf heim og láta foreldra
mína vita að það væri allt í
lagi með mig, áður en þau
heyrðu fréttirnar í útvarpinu.
Ég var mjög fegin að geta
talað strax við mömmu áður
en hún frétti þetta, vegna
þess að æskulýðsfulltrúi
þarna úti hringdi stuttu
seinna í mömmu og
sagði: „Ég er
bara að hringja til að láta vita
að það er allt í lagi með dóttur
þína út af sprengingunni.“ Ef
ég hefði ekki verið búin að
tala sjálf við hana, þá hefði
hún haft miklu meiri áhyggjur
af mér, því að þetta var það
eina sem maðurinn sagði og
hann útskýrði þetta ekki neitt
nánar.“
Á sundi í Dauðahafinu
– Hvað fleira er helst eftir-
minnilegt úr þessari ferð?
„Það var að synda í Dauða-
hafinu. Það er svo salt að mað-
ur getur ekki sokkið og ákaf-
lega lítil hætta á því að
drukkna í því.. Þetta er eins
og að vera með kút.“
– Var ekkert óþægilegt að
vera í svona saltvatni?
„Jú, ef fólk er með einhver
opin sár, þá svíður mjög
mikið. Auk þess verður að
gæta þess að fara ekki með
höfuðið í kaf, vegna þess að
það getur stórskaðað augun.“
– Lifir nokkur fiskur í
Dauðahafinu? Kannski salt-
fiskur...?
„Nei, þar lifir enginn fiskur.
Þar þrífast ekki einu sinni
bakteríur. Á botninum er leðja
sem okkur var sagt að maka á
okkur og á að vera heilsu-
samleg, líkt og að fara í Bláa
lónið. Þetta var mjög
skemmtilegt og eftirminni-
legt.“
– Var mjög heitt þarna?
„Já, það var alveg rosalega
heitt. Við gistum í eyðimörk-
inni í þrjár nætur og þar var
yfir fjörutíu stiga hiti. Í borg-
unum var „ekki nema“ um 35
stiga hiti.“
Gríðarlegar máltíðir
á föstudögum
Rotarykrakkarnir ferðuðust
um allt Ísrael á þessum þremur
vikum, skoðuðu marga sögu-
staði biblíunnar og kynntust
undrum náttúrunnar, svo sem
kalksteinsgiljum við Dauða-
hafið og dropasteinshellum
sem eru ennþá að myndast.
En hvað ætli hafi komið mest
á óvart?
„Það kom mér ekki síst á
óvart hvað Ísraelar geta borð-
að mikið. Á föstudögum er
borðuð mjög stór máltíð. Hús-
bóndinn á heimilinu fer með
bænir fyrir máltíðina og bless-
ar brauðið. Með hinu helga
brauði drukkum við rifsberja-
vín. Síðan er borðað meira
brauð, grænmeti, fiskur, kjúkl-
ingar, maísstönglar og ávextir.
Þetta var alveg ótrúlega mikið.
Á laugardögum er aftur á móti
lítið um að vera hjá strang-
trúuðum Gyðingum. Þeir nota
þá ekki bíla, ekki rafmagn og
það litla sem eldað er fyrir
laugardaginn er eldað nóttina
áður.“
Leiðigjarn þjóðarréttur
og ostlausir hamborgarar
– Væntanlega hefur þér ekki
verið boðið upp á svínakjöt í
ferðinni...
„Nei. En við fengum þeim
mun meira af þjóðarréttinum,
sem heitir falafel. Það er
pítubrauð með kjötkúlum sem
eru brúnar að utan en grænar
að innan. Þetta var spennandi
fyrsta daginn og allt í lagi
annan daginn, en svo fór þetta
að verða heldur minna spenn-
andi þriðja daginn, þann
fjórða og þann fimmta og svo
framvegis.
Eitt af því sem kom mér á
óvart en ég hefði samt átt að
muna, er að Gyðingar blanda
ekki saman mjólkurvörum og
kjötvörum. Þannig gátum við
ekki fengið hamborgara með
osti eða pizzu með kjöti þegar
við fórum á McDonalds eða
Pizza Hut. Það var mjög
skrítið.“
Sem betur fer...
Og nú er Kristrún Helga
Ólafsdóttir aftur komin heim
á Ísafjörð, þar sem átján ára
strákar og stelpur eru yfirleitt
í skólanum sínum á daginn
og fá sér pizzu með kjöti á
kvöldin, en eru ekki í hernum
sex daga í viku og borða ekki
pítur með grænu kjöti á
hverjum degi ævina á enda.
Og þeir Arnór Jónatansson og
Úlfar Ágústsson eru fremur
lítið að tékka á því hvort
unglingar séu með hnífa,
byssur og sprengiefni á sér
áður en stigið er upp í flug-
vélina á Ísafjarðarflugvelli á
leiðinni til Reykjavíkur.
Sem betur fer.
Hlynur Þór Magnússon.
Tveir ferðalangar á vegum Rotary ásamt myndarlega
vöxnum leirkarli á nýlistasafni í Ísrael.