Börn og menning - 01.10.2002, Qupperneq 26

24
Börn og menning
nokkurn hátt og auk þeirra las hann allt sem
að kjafti kom. Seinna hélt Pullman mest upp
á draugasögur. Um hríð skemmti hann sér
við að hræða líftóruna úr sjálfum sér og vin-
um sínum með mergjuðum sögum, ýmist
sem hann las eða skáldaði sjálfur. Hann hef-
ur enn gaman af draugasögum en er þó
hættur að trúa á drauga. Pullman veltir
stundum fyrir sér hvort þessi strákur sem
elskaði Batman, Súperman og drauga hefði
haft gaman af sögunum sem hann skrifar
núna. Og hann vonar það. Þær eru ( það
minnsta skrifaðar fyrir hann.
Pullman og Harry Potter
Þríleikur Philips Pullmans er oft og tíðum
borinn saman við Harry Potter-bækur J.K.
Rowling enda nærtækur samanburður. Á
báðum vígstöðvum er fantasían við völd þó
að heimar bókanna séu gjörólíkir. Bækur
beggja höfunda hafa notið gríðarlegra vin-
sælda, bækur Rowling hafa selst meira en
bækur Pullmans aftur rakað að sér verðlaun-
um. Pullman gerir lítið úr samanburðinum
við Rowling. í viðtali við BBC sagði hann: „Ég
lít ekki svo á að ég sé að keppa við Rowling
og hún lítur heldur ekki á mig sem keppi-
naut sinn. Ég hef gaman af bókunum henn-
ar en ég held að við séum að höfða til ólíkra
lesenda." Sammerkt eiga þó lesendahópar
Pullmans og Rowling að þeir samanstanda af
börnum, unglingum og fullorðnum, bóka-
ormum jafnt og þeim sem lítið lesa. Fram að
þessu hefur galdradrengurinn Potter haft
það fram yfir Lýru að birtast á hvíta tjaldinu
en nýlega bárust þær fregnir að hópurinn
sem stendur að baki kvikmyndunum eftir
Hringadróttinssögu hafi tryggt sér kvik-
myndaréttinn á þríleik Pullmans um myrku
öflin og gangi það eftir hafa aðdáendur
ævintýrakvikmynda eitthvað til að láta sig
hlakka til.
Pullman á íslensku
Gyllti áttavitinn, fyrsta bók þríleiksins, kom
út á íslensku í þýðingu Önnu Heiðu Pálsdótt-
ur haustið 2000. Hún þýddi einnig Lúmska
hnífinn, aðra bókina, sem kom út 2001 og
þá þriðju og síðustu Skuggasjónaukann sem
kemur út núna innan skamms. Er skemmst
frá því að segja að bækurnar hafa hlotið frá-
bærar viðtökur hér á landi sem annars
staðar.
MAGIC CARPETS
Ráðstefna breskra barnabókahöfunda
í Leeds 13. - 15. september 2002
Barnabókahöfundar innan breska rithöf-
undasambandsins (Society of Authors) hitt-
ast árlega til að bera saman bækur sínar og
hlusta á áhugaverða fyrirlestra. Árið 2002
var ráðstefnan haldin í háskólanum í Leeds
undir yfirskriftinni „Magic Carpets". Rithöf-
undasambandi fslands var boðið að senda
þátttakendur á ráðstefnuna og greiða sama
gjald og félagar í Society of Authors greiddu.
Undirrituð fékk styrk úr Fjölíssjóði RS( til þess
að fara á ráðstefnuna og kann sjóðnum
miklar þakkir fyrir. Ráðstefnan stóð í þrjá
daga og var dagskráin þéttskipuð fyrir-
lestrum og uppákomum frá morgni til
kvölds. Um 120 manns, aðallega breskir rit-
höfundar, en einnig palestínskir, norskir.
þýskir, ástralskir og bandarískir, sóttu hana.
Hér segir frá nokkrum atriðum úr opnunar-
ræðu Philips Pullmans.
Höfundurinn Philip Pullman sem skrifað
hefur fjölmargar barnabækur og hlaut á síð-
asta ári hin virtu bresku Whitbread bók-
menntaverðlaun fyrir bókina The Amber
Spyglass (Skuggasjónaukinn, kemur út hér á
landi haustið 2002), flutti opnunarræðuna.
Hann sagði m.a. að margt hefði breyst í sam-
bandi við barnabókaritun, t.d. að forsjár-
stefna kommúnismans, „Art is the Engineer
of Human Souls" sé á undanhaldi. Barna-
bækur eru nú skrifaðar til að skemmta
börnum, ekki til að hamra í þau fróðleik og
siðareglum. Staða barnabókahöfunda hefur
líka breyst. Hér áður fyrr gátu þeir setið í
sínum fílabeinsturni og skrifað en nú sé þess
vænst að þeir komi út í þjóðfélagið og taki
virkan þátt í menningarstarfi með börnum.
Barnabókahöfundur er „Storyteller" (sagna-
þulur), hann hefur félagslegar og fjárhags-
legar skuldbindingar.
Meira um Philip Pullman og þríleik hans
má lesa á:
www.mmedia.is/ah/pullman
http://teacher.scholastic.com/authorsand-
bookslauthorslpullman/bio
www.powells.com/authors/pullman
www.achuka.co.uk/ppint
www.kidsreads.com/authors/au-pullman-
philip.asp
Skilningur breskra barnabókahöfunda á
mikilvægi góðs málfars hefur aukist mikið á
síðustu árum. Pullman sagði að barnabóka-
höfundar ættu að nota tungumálið til að
varpa Ijósi á það sem þeir þurfa að segja,
ekki að flækja það. Við ættum ekki að fara
alltof varlega í notkun hugtaka („imagi-
native language"). Hann talaði um málnotk-
un í líkingu við mat, sem „skyndimatar-mál-
notkun" og „kavíar-málnotkun". Sumir rit-
höfundar nýttu sér skyndimatinn til að Ijúka
rituninni í flýti, aðrir kynnu að meta kavíarinn
og njóta þess að vanda mál sitt. Þeir sem
skrifa fyrir börn mega ekki, að sögn
Pullmans, vera óheiðarlegir við lesendur sína
sem eiga að geta treyst þeirri örvun sem við
veitum. Sögur okkar eiga sjálfar að kalla
fram tár, við eigum ekki að reyna að kreista
tárin út úr lesendum.
Pullman benti á að góðir höfundar væru
eins og góðir leikstjórar. Höfundur verður að
vita hvar á að setja myndavélina: hann hefur
360° pláss. „Förum þangað sem vélin á að