Börn og menning - 01.09.2008, Side 29

Hinsegin unglingasögur um sanna vináttu
27
áfengi einfaldlega vont og lætur ekki hafa
nein áhrif á sig þótt krakkarnir í kringum
hana séu byrjuð að smakka það. Þótt henni
finnist ekki sérstaklega gott að kyssa Stjána
þá nýtur hún þess að vera með honum og
finnst hann hrikalega myndarlegur. Stjáni
lætur hana finna að honum finnist tímabært
að gera eitthvað meira en bara kela en Anna
lætur ekki undan þrýstingi: „Þegar Stjáni
hætti loksins að kyssa hana hafði Anna
tekið ákvörðun. Hún ætlaði ekki að sofa hjá
honum áður en hún færi út. Hvað ef hann
kynntist nú einhverri stelpu um sumarið og
yrði kominn með glænýja kærustu þegar hún
sneri heim aftur? Þá yrði hún hrikalega svekkt
út í sjálfa sig fyrir að hafa gert það með strák
sem gat svo ekki einu sinni beðið eftir henni
eitt sumar. Nei, hún ætlaði að bíða. Það lá
ekkert á." (Kossar og ólífur, bls. 28)
Hinsegin saga
Bókin Kossarog ólífurer líklega fyrsta íslenska
unglingabókin sem teflirfram samkynhneigðri
söguhetju. Á Netinu má sjá að henni hefur
verið fagnað í samfélagi samkynhneigðra
sem fyrstu hinsegin unglingabókinni eftir
íslenskan höfund. Á Netinu kemur líka í Ijós að
ungir lesendur bókarinnar voru ánægðir með
hana. Ung stúlka sem gefur henni broskarl í
einkunn á vefsíðunni http://bokaormar.khi.
is segir hana vera um: „stelpu sem fer til
Englands og kemst að því að hún er lesbía,
því að vinkona hennar kyssti hana þegar þær
voru pínu fullar." Það skal þó tekið fram að
Anna sjálf er ekki eins viss um kynhneigð
sfna og þessi lesandi. Kossar og ólifur endar
á því að hún fer aftur heim til (slands í faðm
kærastans, full tilhlökkunar. í Svart og hvítt
bindur Anna hins vegar enda á samband sitt
við Stjána og eftir það geta lesendur varla
efast lengur um að hún sé samkynhneigð.
Bókin endar á því að hún er orðin bálskotin í
stelpu og virðist býsna sátt við það.
Fyrir ungt fólk sem stendur í sömu sporum
og Anna hlýtur að vera dýrmætt að fá svona
bækur í hendur, bækur sem endurspegla
þeirra eigin veruleika og tilfinningaflækjur.
Fáir treysta sér líklega til að ræða slík mál við
gagnkynhneigða vini sína, að minnsta kosti
gat Anna ekki trúað Kötu fyrir tilfiningum
sínum.
Traustir vinir geta gert kraftaverk
Þroskasaga Önnu er langt frá því að vera
eingöngu hinsegin unglingasaga þótt
aðalsöguhetjan sé samkynhneigð. Svart og
hvítt fjallar t.d. ekki síður um ástamál Kötu en
Önnu og það er ekkert hinsegin við þau. Þar
snýst málið um að elskendunum er meinað
að ná saman.
Þegar öllu er á botninn hvolft fjalla
bækurnar ekki hvað síst um trausta og
skilyrðislausa vináttu þriggja stúlkna. Anna
veltir því fyrir sér hvort Kötu og Lindu muni líka
hvorri víð aðra, eins ólíkar og þær eru: „Kata
minnti hana á stóra og sterklega plöntu sem
þoldi bæði hávaðarok og kulda. En Linda var
eins og lítið, viðkvæmt sumarblóm." (Kossar
og ólífur, bls. 115). Þetta reynast óþarfa
áhyggjur því þótt Linda sé svolítið feimin
við Kötu í fyrstu fellur hún fljótt fyrir þessari
ofurhressu skellibjöllu eins og allir aðrir. Sjálf
er Anna raunsæ, jarðbundin og skynsöm
og hefur því sínar efasemdir um að Kötu
takist að kollvarpa aldagömlum siðvenjum
og fá foreldra Deepaks til að hætta víð
þvingunarhjónabandið. Það kemur þó ekki f
veg fyrir að hún geri allt sem í hennar valdi
stendur til að hjálpa Kötu. ( huga Önnu er
ekkert ofgert fyrir vini.
Anna sýnir Lindu vináttu sína og
væntumþykju með öðrum hætti. Þótt Linda
sé mikill lestrarhestur og vel að sér um marga
hluti þá virðist hún ekki gera sér grein fyrir
því hvað matarvenjur hennar hafa leitt hana
á hættulega braut. Að vissu leyti hefði verið
auðveldast fyrir Önnu að látast ekki taka eftir
anorexíunni og þegja en hún bregst hins
vegar við eins og sannur vinur. Aftur og aftur
tekur hún þá áhættu að tala um sveltið við
Lindu og býsnast yfir því hvað hún sé horuð.
Anna veit að málið er viðkæmt og óttast
viðbrögð Lindu en það kemur ekki í veg fyrir
að hún reyni að koma henni til hjálpar. Og
eins og fyrir kraftaverk virðist Lindu hafa
tekist að yfirvinna átröskunina þegar hún
kemur í jólaheimsóknina til íslands.
Við lestur þessara bóka rifjast upp ár sem
löngu eru að baki. Ár þegar vinirnir voru í
fyrsta, öðru og þriðja sæti. Óbærilegar stundir
þegar „... ástin lýsti sér eins og marblettur á
innyflunum". Árin þegar maður var með
„tárakirtlana í krónískri viðbragðsstöðu",
hvort sem það var af gleði eða hræðilegri
ástarsorg. En fyrst og fremst minnist ég
dásamlegra stunda þegar ég flatmagaði
í rúminu og las hverja unglingabókina á
fætur annarri og sötraði appelsín í gegnum
lakkrfsrör. Maulaði jafnvel Siríuslengju eða
poppkorn með - og lífið var æðislegt!
Höfundur vinnur við textagerð og
prófarkalestur