Börn og menning - 01.09.2008, Síða 34

32
Börn og menning
Boðflennuna og Fífldirfsku. Síðarnefnda
sagan fjallar um tvo stráka í grunnskóla
sem skera sig úr þar sem þeir ganga báðir
til sérkennara og eru uppnefndir. Kai er
frá Tælandi og býr með móður og stjúpa.
Hann býr í gömlu húsi sem hefur lengi
verið umkringt draugum. Honum er bannað
að fara nálægt gömlum fiskiskúrum sem
standa álengdar, en hann ákveður að ráðast
í draugabælið til að vaxa að visku og vexti
en aðallega til að verða meiri í augum
skólafélaga. Kannski var eitthvað þarna,
kannski ekki. En eitthvað sækir að drengnum
í kofanum svo honum liggur við sturlun.
Tristan Máni er honum betri en enginn og
bjargar honum. Þrekraun sem endar vel. En
lesandi situr eftir og spyr sjálfan sig, var þetta
draugur? Sagan tekur á samskiptum krakka
í skóla og stríðni. Hún sýnir Ifka hversu mikils
virði það er að eiga vini.
Ólíkar sögur
Sögurnar í Ati og öðrum sögum eru misjafnar
að gæðum. Það er vandasamt að skrifa um
drauga, fyrirbæri sem margir trúa ekki á og
aðrir hafa mjög ólíkar tilfinningar og skoðanir
á hvernig eigi að lýsa. Skemmtilegastar
eru þær sögur sem skilja lesandann eftir í
spurn. Saga Stefáns Mána, Draugabjallan, er
verulega dularfull, lesandanum er þeytt milli
augnablika og stundum veit hann ekki hvar
hann er staddur. Sagan segir frá ungri stúlku
sem tekur að sér að gæta barns að kvöldi.
Höfundur nýtir sér myrkur og hjátrú, húsið
er númer þrettán við dimma hliðargötu.
Frúin setur stúlkunni reglur; ekki að fara út
á svalir og ekki svara dyrasímanum. Barnið
sem hún á að passa nefnir þriðju regluna;
það má ekki hringja draugabjöllunni sem
hangir í stofunni. Þetta hljómar einfalt en
verður fljótt að stóru vandamáli í sögunni.
Fyrir stúlkuna er lögð þraut, frúin hefur
misst demantshálsmen á gólfið og hún lætur
freistast, tekur hálsmenið og gerir það að
sfnu. Nú hefst atburðarás sem flækir lesanda
í neti sínu, tvær sögur um sama atburð frá
mismunandi sjónarhorni. Kraftmikil saga þar
sem spilað er á draugslegar tilfinningar og
börnum treyst til að túlka.
Saga Guðmundar Brynjólfssonar, sem
hlaut fyrstu verðlaun í samkeppninni heitir
At?. í upphafi hennar er sagt frá dreng
sem verður fyrir bíl og deyr. En sagan fjallar
aðallega um eftirlifandi vini hans, samskipti
þeirra, leiki og dularfulla atburði sem tengjast
hringjandi dyrabjöllum. Hinn framliðni vinur,
Kalli Jósu, gefur merki víða um bæinn með
því að knýja dyra hjá jafnöldrum sínum og
vekur hann með því grunsemdir um bjölluat
og er Bjarni ranglega sakaður um athæfið.
Mikilvægur fótboltaleikur er framundan og
rfður á að sýna samstöðu. Kalli lætur ekki
sitt eftir liggja og hvetur vini sína með
mjög svo augljósum hætti, skiljur hjólið sitt
eftir hér og þar, augljóst merki um ferðir
hans og einnig verður hann áþreifanlegur
á fótboltavellinum. Sögumaður er er mjög
nálægur og gerist stundum ágengur. Þegar
líður á söguna verða útskýringar hans dálítið
fyrirferðarmiklar, hægt hefði verið að koma
upplýsingum til lesandans með öðrum hætti.
En sagan er fjörleg, vel fiéttuð og mikill hraði
í allri frásögn. Höfundur skrifar hressilegan
stíl og nær eflaust vel til ungra lesenda með
orðavali sfnu en sem draugasaga er At? ekki
sterk, til þess vantar hana þá hrollvekjandi
dulmögnun sem lesendur draugasagna
sækjast eftir.
í Atl og öðrum sögum er reynt að draga upp
mynd af ímynduðum heimi hinna framliðnu,
heimi sem allir velta áreiðanlega fyrir sér
einhverntíma á ævinni. Draugarnir eru sumir
hverjir vondir og þeim fylgir vond lykt. En í
flestum tilvikum eru þessar dularverur í betri
kantinum og ná hvíld og ró eftir samskiptin
við fólkið í raunheimum.
Höfundur er íslenskukennari við
Fjölbrautaskólann í Garðabæ