Fréttablaðið - 15.05.2021, Blaðsíða 92

AUGLÝSINGADEILDIR – AUGLÝSINGASTJÓRI: Gústaf Bjarnason gustaf@torg.is, ALMENNAR AUGLÝSINGAR: SÍMI 550 5050: Auður Húnfjörð audur@frettabladid.is, Hjördís Zoëga hjordis@frettabladid.is, Hlynur Þór Steingrímsson hlynur@frettabladid.is , Reynir Elís Þorvaldsson reynir@frettabladid.is,
Örn Geirsson orn@frettabladid.is FÓLK/SÉRBLÖÐ SÍMI 550 5078: Arnar Magnússon arnarm@frettabladid.is, Jóhann Waage johannwaage@frettabladid.is, Jón Ívar Vilhelmsson jonivar@frettabladid.is, Ruth Bergsdóttir ruth@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ EFNI: Elín Albertsdóttir elin@frettabladid.
is RAÐAUGLÝSINGAR /FASTEIGNIR SÍMI 550 5056: Hrannar Helgason hrannar@frettabladid.is, TÍMAMÓTA- OG ÞJÓNUSTUAUGLÝSINGAR SÍMI 550-5055: Arna Rut Kristinsdóttir arnarut@frettabladid.is
n Lífið í
vikunni
09.05.21
15.05.21
Fyrsta skáldsaga aktívistans
Sigurbjargar A. Sæm. fjallar
um meðfædda sektarkennd
kvenna, of beldismenningu
og geðveiki. Hún ætlar að
reyna að þyrla upp Mold-
viðri með hópfjármögnun á
Karolinafund.
toti@frettabladid.is
„Mig hefur alltaf langað svolítið til
að skrifa skáldsögu en á einhvern
veginn miklu auðveldara með
þennan knappa stíl ljóðsins, en þar
sem mér fannst ég þurfa að segja
svo mikið þá varð þetta að þessari
skáldsögu,“ segir Sigurbjörg, sem
hefur áður gefið út ljóðabækurnar
Mjálm og Tileinkanir.
Hún segir Moldviðri í raun hafa
byrjað sem langt ljóð þangað til
hún hafi rekið sig á að formið væri í
raun of þröngt. „Ég hef alltaf skrifað
mikið af ljóðum og þetta var óvenju-
leg tilfinning fyrir mig að geta ekki
sagt allt sem ég vil segja í einu ljóði.
Þannig að ég skrifaði aðeins utan
um þetta og þá varð þetta að nokk-
urs konar ljóðabálki sem varð svo
miklu meira eins og saga heldur en
ljóð.“
Formlaust frelsi
Sigurbjörg skildi fyrir nokkrum
árum eftir nokkurra ára of beldis-
samband og skipti um umhverfi
með „helling af áfallastreitu í far-
teskinu“, eins og hún orðar það.
Hún segist hafa verið lengi að koma
sér aftur í sköpunargírinn. „Síðan
gerðist bara eitthvað eitt kvöldið
þegar ég opnaði af rælni skjalið
með Moldviðri og ég skrifaði taum-
laus alla nóttina og innan nokkurra
vikna voru komnar 120 blaðsíður.“
Sigurbjörgu finnst þessi frum-
skrif hafa virkað sem einhvers
konar kaþarsis, andleg hreinsun,
fyrir hana, þegar hún tókst á við
reynslu sína í texta, en þegar hún
opnaði Moldviðri þetta kvöld segir
hún það hafa verið einhvers konar
ljóðasmásöguverk, sem smátt og
smátt mótaðist í frumdrög þess sem
hún ákvað að gera að sinni fyrstu
skáldsögu.
Ljóðskáldið segist aðspurð óneit-
anlega hafa upplifað ákveðið frelsi
í formleysi skáldsögunnar. „Það má
alveg segja að þetta sé svona ákveðið
frelsi eða þannig. Þótt það sé auð-
vitað form í þessu líka.“
Snarfemínismi
Sigurbjörg hlær þegar hún segir
söguna vera snarfemíníska. „Já, hún
er það sko. Þetta er ekkert skrifað
sem einhver femínísk ritgerð eða
sem eitthvert manifestó eða neitt
svoleiðis.“ Þetta komi einfaldlega til
vegna þess að hún er að skrifa um
konur.
„Þetta ljóð byrjaði í rauninni á því
að mig langaði að segja sögu kvenna
sem standa mér nálægt og hafa upp-
lifað skít og alls konar og hafa risið
einhvern veginn upp úr því. Eins
klisjukennt og það hljómar þá varð
þetta í rauninni þannig að einhvers
konar femínísku verki.“
Sigurbjörg segist ekki einu sinni
hafa áttað sig sjálf á þessu, heldur
manneskja sem las frumdrög
verksins yfir fyrir hana. „Já, þú ert
að skrifa svona femíníska glæpa-
sögu,“ sagði hún. Þannig að auðvitað
kemur rödd höfundarins alltaf ein-
hvern veginn inn í það sem maður
skrifar og ég er femínisti og þá ein-
hvern veginn kemur það bragð inn.“
Hver er glæpurinn?
Sigurbjörg segir Moldviðri þó
engan veginn geta flokkast til hefð-
bundinna glæpasagna. Þetta sé
engin morðgáta og á henni er helst
að skilja að saga aðalpersónunnar
Martröð í
vatteruðu herbergi
Sigurbjörg A. Sæm. er loksins að verða tilbúin til þess að gefa Moldviðri út,
eftir að hafa unnið að henni um langt árabil. MYND/MARÍA GUÐRÚN RÚNARSDÓTTIR
sé einhvers konar martröð í anda
Kafka.
„Söguhetjan heitir María og hún
er ég, hún er þú, hún er hin og hún
er við allar,“ segir Sigurbjörg um
persónuna sem vaknar í vatteruðu,
gluggalausu herbergi og kemst í
framhaldinu að því að hún hefur
framið hrottalegan glæp. Fanga-
verðirnir, sem virðast hafa vakta-
skipti á korters fresti, segja þó ekki
samræmast lögum ríkisins að upp-
lýsa hana frekar um hvers eðlis
glæpurinn er.
„Í upphafi er hún rosalega sek í
sér, sem er eitthvað sem ég held að
margar konur, margar konur sem
ég þekki, skilja. Það er þessi sektar-
kennd. Að maður haldi alltaf að
maður sé sekur. Síðan kemur alltaf
meira og meira í ljós hver glæpurinn
er og hversu langt hún þarf að fara til
þess að afsanna sinn hlut.“
Vatteruð martröð
Vatteraði fangaklefinn á sér djúpar
rætur. „Þetta er ekki beinlínis þessi
venjulegi fangaklefi og hann kemur
í raun upp úr martröð sem mig
dreymdi oft þegar ég var krakki og
fannst ég vera föst í vatteruðu her-
bergi.
Þessi klefi er eitt af því sem skilar
sér úr upprunalega ljóðinu í skáld-
söguna. Ég get séð hann svo ljóslif-
andi fyrir mér og vona að mér takist
að koma því til skila í textanum.“
Sigurbjörg hefur unnið að skáldsög-
unni í ýmsum formum, eftir að hafa
fyrst stigið inn í Moldviðrið 2014 og
það styttist í að hún treysti sér til
þess að gefa verkið út. Hún freistar
þess nú að safna fyrir kostnaði
útgáfunnar með hópfjármögnun á
Karolinafund.com.
„Ég ákvað eftir smá umhugsun að
gera þetta, meðal annars vegna þess
að mig vantar yfirlestur. Ég er bara
búin að fá vini og vandamenn til að
lesa yfir og vinir manns eru oft of
næs. Þannig að nú þarf ég að fá fag-
fólk. Þá vantar fjármagn og ég ákvað
bara að kýla á söfnun.“ n
Stuttmynd um geðveiki
Garpur Ingason Elísabetarson er
tilbúinn með handritið að stutt-
myndinni Mamma mín, geðsjúkl-
ingurinn og vonast til þess að geta
byrjað tökur með haustinu. Hand-
ritið byggir hann á eigin reynslu
af því að alast upp hjá geðveikri
móður. Hann telur
enn mikilvægt að
segja slíkar sögur
þar sem þær
geti vonandi
varpað ljósi á
umræðuna um
geðsjúkdóma.
Laglínurnar koma fyrst
Tónlistarkonan
Rakel Sig-
urðardóttir
gaf nýlega út
stuttskífuna
Nothing
ever changes.
Hún hefur
mikið spilað með
öðrum í gegnum tíðina en segist
hafa verið örlítið smeyk við að gefa
út eigið efni. Fjögur lög eru á plöt-
unni og lagið Ég var að spá, sem
hún tekur með JóaPé og CeaseTone
hefur fengið mikið lof.
Hinsegin veruleiki
Bækurnar Merki eftir Sólveigu
Johnsen og Dagbókin eftir Önnu
Stínu Gunnarsdóttur eru komnar
út, en báðar fjalla þær um raun-
veruleika hinsegin kvenna.
Herjólfsdalur lifnar við
Eyjamenn tilkynntu í gær að
Þjóðhátíð verði haldin um versl-
unarmannahelgina. Hörður Orri
Grétarsson, formaður Þjóðhátíðar-
nefndar, gerir allt eins ráð fyrir að
Herjólfsdalur kjaftfyllist eftir súrt
messufallið í fyrra.
Þetta er ekki beinlínis
þessi venjulegi fanga-
klefi og hann kemur í
raun upp úr martröð
sem mig dreymdi.
Stafræn nýsköpun
íslenskunnar
Taktu þátt í opinni rafrænni ráðstefnu
um íslensku máltæknibyltinguna
þriðjudaginn 18. maí
Nánari upplýsingar: www.almannaromur.is
Í beinni útsendingu á vef RÚV
56 Lífið 15. maí 2021 LAUGARDAGUR