Morgunblaðið - 30.01.2021, Qupperneq 25

25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 2021
Táp og fjör Gleði og gaman ríkti við Austurbæjarskóla í gær og skemmti ungdómurinn sér við nám og leik inn á milli í frímínútum. Enda er leikur að læra og leikur sá er mörgum kær.
Árni Sæberg
Við viljum öll til-
heyra samfélagi. Sam-
félagið getur verið fjöl-
skyldan okkar, vinir,
áhugamálin okkar og
þjóðin öll. Mikilvægt
samfélag fyrir marga
er tengt vinnu-
umhverfinu okkar. Við
eigum vini og félaga í
vinnunni. Vinnan setur
okkur í rútínu yfir dag-
inn, þó svo að hún taki
stundum yfir of mikinn tíma. Við
skilgreinum okkur að hluta út frá
vinnunni. Þannig er vinnan okkar á
hverjum tíma hluti af sjálfsmynd-
inni.
Þegar við missum vinnuna, líkt og
nú hefur gerst fyrir allt of marga,
missum við meira en bara tekjurnar
sem vinnunni fylgja, við missum lífs-
gæði. Í lok desember voru 21.365
einstaklingar skráðir atvinnulausir,
þar af 8.606 í Reykjavík. Við vitum
að þar að auki eru þau sem misst
hafa rétt til almennra bóta eða hafa
aldrei haft slíkan rétt. Það er fólkið
sem kemur til sveitarfélaganna til
að fá fjárhagsaðstoð.
Við vitum að langtíma-
atvinnuleysi hefur
veruleg áhrif á sálarlíf
og virkni fólks. Við vit-
um líka að langtíma-
atvinnuleysi dregur úr
líkunum á því að snúa
aftur á vinnumarkað,
nema með töluverðum
stuðningi.
Við þurfum að tala
um atvinnuleysið
Sveitarfélag getur
ekki skapað störf fyrir
alla þá íbúa sem vantar vinnu. En í
samstarfi við önnur sveitarfélög,
ríkið og þriðja geirann er hægt að
bjóða samhliða upp á önnur virkni-
úrræði til að styðja við þau sem
misst hafa vinnuna. Við höfum nú
um tíma einblínt á hvernig við get-
um aðstoðað fyrirtækin sem hafa
verið í vanda. Og þess þarf líka. En
nú fjölgar þeim verulega sem hafa
verið án atvinnu í sex mánuði eða
lengur. Það er líka sérstakt
áhyggjuefni hversu fjölmennt ungt
fólk er meðal þeirra sem eru án at-
vinnu. Langtímaatvinnuleysi ungs
fólks getur orðið samfélaginu mjög
dýrt, ef við náum þeim ekki inn á
vinnumarkaðinn aftur.
Samþykkt að skapa
200 störf í Reykjavík
Sem hluta af Græna planinu, end-
urreisn Reykjavíkur upp úr krepp-
unni, hafa verið samþykktar aðgerð-
ir til að styðja fólk aftur til vinnu. Í
borgarráði á fimmtudag sam-
þykktum við markvissar vinnu- og
virkniaðgerðir til þess að hjálpa
Reykvíkingum sem fá atvinnuleys-
isbætur eða fjárhagsaðstoð til vinnu.
Fyrsti áfangi mun hefjast í febrúar,
þegar skapa á um 200 störf og
stuðningsúrræði, meðal annars í
samstarfi við Vinnumálastofnun.
Heildarkostnaður vegna þessara að-
gerða verður tæplega 500 m.kr. Góð
reynsla er af vinnumarkaðs-
aðgerðum hjá Reykjavíkurborg, eft-
ir markvissar aðgerðir eftir efna-
hagshrunið 2008. Við höfum því
miður á góðum grunni að byggja.
Til að auka árangur af atvinnu- og
virknimiðlun þarf líka markvissar
aðgerðir til að hvetja fólk áfram við
að leita sér vinnu, koma upp færni-
brúm, nýta raunfærnimat og þau
námskeið sem Vinnumálastofnun
býður upp á. Einnig þarf að hefja
samtal við Vinnumálastofnun um
hvers konar námskeiðum þörf er á,
til að styðja fólk betur til starfs-
leitar.
Endurskoðum virkniúrræði
í þágu notenda
Við samþykktum líka í borgarráði
á fimmtudag að endurskoða átaks-
verkefni borgarinnar til þess að
þróa virkniúrræði betur. Þar er
innifalin tillaga um samstarf við
Hugarafl um endurhæfingarúrræði
fyrir óvinnufæra einstaklinga sem
lengi hafa þegið fjárhagsaðstoð. Vel-
ferðarsvið Reykjavíkur hefur mörg
úrræði að bjóða til að efla virkni og
styðja við einstaklinga, svo sem
Kvennasmiðjuna, Karlasmiðjuna,
Grettistak, Tinnu, OPS og Bataskól-
ann.
Með endurskoðun á þessum
átaksverkefnum viljum við ná betri
yfirsýn yfir starfsemina og þau úr-
ræði sem eru í boði, geta betur leið-
beint fólk í rétt úrræði og halda
áfram að þróa úrræðin í þágu þeirra
sem þurfa á þeim að halda. Endur-
skoðunin mun leiða af sér einföldun
og meiri sveigjanleika fyrir not-
endur. Í ljósi núverandi ástands er
t.d. þegar ljóst að núverandi átaks-
verkefni styðja ekki nægjanlega vel
við þau sem ekki hafa íslensku að
móðurmáli og bregðast þarf strax
við því.
Stöndum saman
gegn atvinnuleysinu
Það er okkar allra hagur að koma
í veg fyrir langtímaatvinnuleysi og í
því verkefni þurfum við að standa
saman, ríki, sveitarfélög, atvinnu-
lífið og félagasamtök. En mikilvæg-
ast er það fyrir einstaklingana sem
eru atvinnulausir að sjá mögu-
leikann á nýju starfi og finna stuðn-
ing út úr atvinnuleysinu.
Eftir Þórdísi Lóu
Þórhallsdóttur »Nú fjölgar þeim
verulega sem hafa
verið án atvinnu í sex
mánuði eða lengur. Það
er sérstakt áhyggjuefni
hversu fjölmennt ungt
fólk er meðal þeirra.
Þórdís Lóa
Þórhallsdóttir
Höfundur er formaður borgarráðs og
oddviti Viðreisnar.
Virkni gegn atvinnuleysi
Fyrir áramót birtist
grein eftir okkur þar
sem við ræddum um
netógnina og hvernig
hún grefur undan lýð-
ræðisþjóðfélögum, s.s.
með árásum á lyk-
ilstofnanir. Þar greind-
um við frá því að fyrir
ári lögðum við ásamt
öðrum þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins fram beiðni um
skýrslu frá forsætisráðherra um inn-
viði og þjóðaröryggi. Skýrslan hefur
nú litið dagsins ljós og er yfirgrips-
mikil enda unnin á vettvangi allra
ráðuneyta.
Í skýrslunni er fjallað um framþró-
un í netöryggismálum og þar kemur
fram að litið sé svo á að „öryggi, við-
námsþróttur og áreiðanleiki net- og
upplýsingakerfa mikilvægra innviða
skipti sköpum fyrir efnahagslega og
samfélagslega starfsemi, svo og trú-
verðugleika þjónustunnar sem um
ræðir, innanlands sem erlendis“. Þar
er líka fjallað um nýlega löggjöf um
öryggi net- og upplýsingakerfa mik-
ilvægra innviða en þar er m.a. kveðið
á um netöryggisráð sem fylgir stefnu
stjórnvalda í net- og upplýsinga-
öryggismálum og þar verður lagt
mat á stöðu netöryggis á hverjum
tíma. Þar verður um að ræða vett-
vang upplýsingamiðlunar og sam-
hæfingar. Af skýrslunni má greinar
að mikilvæg skref hafa verið stigin á
lengri leið til að tryggja netöryggi
þjóðarinnar.
Á ríkið að hafa skipulagsvald
vegna þjóðaröryggis?
Í skýrslubeiðninni óskuðum við
þingmenn Sjálfstæðisflokksins eftir
umfjöllun um það hvort íslenska ríkið
ætti með almennum hætti að fara
með skipulagsvald vegna helstu
grunninnviða landsins á grundvelli
þjóðaröryggis. Í umfjöllun skýrsl-
unnar er vísað í niðurstöður átaks-
hóps um úrbætur á innviðum þar
sem segir að einfalda þurfi ferli
vegna undirbúnings framkvæmda
við flutningskerfi raforku, þar sem
einstaka þjóðhagslega mikilvægar
framkvæmdir hafi tekið langan tíma í
stjórnsýslumeðferð. Í þessum til-
gangi leggur átakshópurinn til að
lögfest verði heimild til að taka sam-
eiginlega skipulagsákvörðun þvert á
sveitarfélagamörk vegna fram-
kvæmda í flutningskerfi raforku. Það
verði gert þannig að lögfest verði
heimild til að skipa sérstaka stjórn-
sýslunefnd, sjálfstætt stjórnvald,
með meðal annars fulltrúum þeirra
sveitarfélaga sem viðkomandi raflína
mun liggja um. Nú er unnið að gerð
frumvarps á grunni þessara tillagna.
Þetta er mikið fagnaðarefni. Að
sjálfsögðu er áfram viðurkennt að
höfuðábyrgð á framkvæmd skipu-
lagsmála liggi almennt hjá sveit-
arfélögum en um leið áréttað að rík-
isvaldið geti farið með almenna
stefnumótun í skipulagsmálum og
ábyrgð eftir atvikum á skipulagsgerð
fyrir landshluta. Vísað er til þess að í
nágrannalöndum okkar, eins og Dan-
mörku og Noregi, hafi skipulags-
yfirvöld á landsvísu sambærilega
heimild.
Niðurstöður átakshóps um úrbæt-
ur á innviðum, sem vísað er til í
skýrslunni, leiðir í ljós að þörf þykir á
að sníða sérstaka málsmeðferð fyrir
skipulagsákvarðanir um raf-
orkuflutningsmannvirki hér á landi.
Þótt þar sé eingöngu horft til raf-
orkuflutningsmannvirkja er ástæða
til að ætla að tilefni sé til að hafa
möguleika á sambærilegri máls-
meðferð fyrir annars konar innviða-
uppbyggingu sem varðar stærri sam-
félagshagsmuni, svo sem á sviði
samgöngumála og raforkufram-
leiðslu, líkt og þekkist í nágranna-
löndunum. Í lokaorðum skýrslunnar
segir að grunninnviðir lands og þjóð-
ar séu ýmist á forræði einkaaðila,
ríkis og sveitarfélaga. Þau sjónarmið
hafi komið fram að ríkið fari með
skipulagsvald vegna grunninnviða
sem varða þjóðaröryggi og landið í
heild.
Einmitt það er stóra verkefnið
sem bíður okkar á vettvangi stjórn-
málanna. Við þurfum að blása til
sóknar til að tryggja þjóðaröryggi og
til þess þurfum við að styrkja og
byggja upp lykilinnviði samfélagsins
með hagsmuni heildarinnar að leið-
arljósi.
Eftir Njál Trausta
Friðbertsson og
Bryndísi Haralds-
dóttur
» Við þurfum að blása
til sóknar til að
tryggja þjóðaröryggi
og til þess þurfum við
að styrkja og byggja
upp lykilinnviði
samfélagsins.
Njáll Trausti
Friðbertsson
Njáll Trausti er varaformaður utan-
ríkismálanefndar og formaður Ís-
landsdeildar NATO-þingsins. Bryn-
dís situr í utanríkismálanefnd.
Innviðir varða þjóðaröryggi
Bryndís
Haraldsdóttir