Morgunblaðið - 06.02.2021, Page 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. FEBRÚAR 2021
Maðurinn hafi alfarið neitað sök og
framburður hans því verið stöðug-
ur og í samræmi við skýringarnar
sem dóttirin hafði upphaflega gefið
um orsakir áverkanna.
Hún hafi upphaflega lýst því fyr-
ir öðrum vitnum í héraði að hún
hefði hlotið áverkana vegna falls í
stiga en gefið þá skýringu að hún
hefði gert það að áeggjan móður
sinnar og að hún væri vön að segja
ósatt um ofbeldi sem hún hefði sætt
frá unga aldri.
Þrátt fyrir þessa skýringu var að
mati Landsréttar ekki fram hjá því
Landsréttur hefur snúið við dómi
Héraðsdóms Reykjavíkur og sýkn-
að karlmann af ákæru um að hafa
kýlt dóttur sína í andlitið, ýtt henni
í gólfið og upp við vegg með þeim
afleiðingum að hún nefbrotnaði.
Einkaréttarkröfu dótturinnar um
að hann greiddi henni 2,5 milljónir
króna í miskabætur var vísað frá
dómi.
Í dómi Landsréttar kemur fram
að dóttirin hafi verið eina vitnið
sem hafi beinlínis borið um að faðir
hennar hefði ráðist á hana og vald-
ið áverkunum sem ákært var fyrir.
litið að framburður hennar hafi
ekki verið stöðugur um það hvern-
ig hún hlaut áverkana. Systur
hennar skoruðust undan því að
gefa skýrslu fyrir dómi og því var
ekki hægt að spyrja þær út í fram-
burð þeirra hjá lögreglu og atvik
málsins. Ákæruvaldinu hafi ekki
tekist að sanna að maðurinn hafi
gerst sekur um líkamsárásina. Í
héraðsdómi hlaut maðurinn fjög-
urra mánaða skilorðsbundinn dóm
og var dæmdur til að greiða dóttur
sinni 400 þúsund krónur í miska-
bætur.
Sýknaður af ákæru um að hafa kýlt dóttur sína í andlitið
Jón Sigurðsson Nordal
Karítas Ríkharðsdóttir
Hæstiréttur Íslands staðfesti í gær
sýknudóm yfir fyrrverandi hæsta-
réttardómaranum Jóni Steinari
Gunnlaugssyni vegna meiðyrðamáls
sem höfðað var á hendur honum, en
málið hefur verið í dómskerfinu síðan
2018. Sóknaraðili málsins var Bene-
dikt Bogason, núverandi forseti
Hæstaréttar. Hann krafðist þess að
ákveðin ummæli Jóns Steinars í bók
hans, Með lognið í fangið - Um afglöp
Hæstaréttar eftir hrun, skyldu
dæmd dauð og ómerk, en Benedikt
taldi ummælunum beint að sér, auk
þriggja fyrrverandi dómara við rétt-
inn. Umrædd ummæli má finna í
kafla bókarinnar sem fjallar um mál
ákæruvaldsins gegn Baldri Guð-
laugssyni, fyrrverandi ráðuneytis-
stjóra fjármálaráðuneytisins, sem
dæmdur var í tveggja ára fangelsi í
Hæstarétti árið 2012 fyrir innherja-
svik og brot í opinberu starfi, en
Benedikt sat í meirihluta dómsins í
því máli. Ágreiningur Benedikts og
Jóns Steinars laut því aðallega að
notkun þess síðarnefnda á hugtakinu
„dómsmorð“ í bók sinni.
Klofinn Hæstiréttur
Málið hefur nú farið fyrir dóm á
öllum þremur dómstigum Íslands; í
héraðsdómi, Landsrétti og Hæsta-
rétti. Niðurstaða allra þeirra dóm-
stiga er sýknun Jóns Steinars af
meintum meiðyrðum í garð Bene-
dikts. Þar sem Benedikt er núver-
andi forseti Hæstaréttar, og var aðili
að dómsmálinu, voru allir aðrir dóm-
arar við réttinn vanhæfir til að fara
með málið. Af þeim sökum voru fimm
utanaðkomandi einstaklingar settir
hæstaréttardómarar fyrir þetta eina
mál; tveir lögmenn, tveir héraðsdóm-
arar og settur landsréttardómari. Í
niðurstöðu sinni klofnaði Hæstirétt-
ur og skiluðu tveir dómendur sérat-
kvæði, þær Ingibjörg Þorsteinsdóttir
og Kristrún Kristinsdóttir héraðs-
dómarar. Þær sögðu ummælin fela í
sér „alvarlega aðdróttun sem ekki á
sér neina stoð í staðreyndum máls-
ins“ og töldu það rétt að þau skyldu
ómerkt í samræmi við kröfu Bene-
dikts. Þá töldu þær Benedikt einnig
eiga rétt til miskabóta úr hendi Jóns
Steinars, án þess að nefna þar ná-
kvæma fjárhæð.
Ekki fallist á aðildarskort
Í málsvörn sinni byggði Jón Stein-
ar m.a. á því að ummælum hans um
„dómsmorð“ hefði verið beint að
Hæstarétti sem stofnun, en ekki
Benedikt sem persónu, og því ætti að
sýkna hann á grundvelli aðildar-
skorts, þ.e. að Benedikt hefði ekki
lögvarða hagsmuni af niðurstöðu
dómsmálsins þar sem ummælin væru
ekki um hann. Þetta féllst Hæstirétt-
ur ekki á, og sagði ummæli Jóns
Steinars „verða ekki skilin öðruvísi
en sem gagnrýni á störf þeirra fjög-
urra dómara sem mynduðu meiri-
hluta“ í umræddu dómsmáli. Þá benti
rétturinn á að nöfn dómaranna væru
birt í dómnum á vefsíðu réttarins og
auk þess nafngreinir Jón Steinar þá í
bók sinni. Jón Steinar gefur lítið fyrir
þau rök. „Þetta eru efnisatriði og
Benedikt var ekkert þar sérstaklega
til umræðu, frekar en aðrir dómarar
sem dæmdu. Hann var nefndur í lok
kaflans þar sem er sagt hvaða dóm-
arar höfðu staðið að þessum dómi,“
sagði hann við mbl.is í gær eftir að
dómur Hæstaréttar hafði fallið.
Skilgreining „dómsmorðs“
Meginágreiningur Benedikts og
Jóns Steinars laut að þýðingu orðsins
„dómsmorð“ í því samhengi sem það
var notað í bókinni. Í dómi sínum
rakti meirihluti Hæstaréttar skilyrði
þess að ummæli sem þessi gætu talist
til ólögmætra ærumeiðinga, en meðal
þeirra er að ummælin innihaldi „stað-
hæfingu um staðreynd“ frekar en
svokallaðan „gildisdóm“, sem ekki
þarf að sanna og fólki er almennt
ekki refsað fyrir. Eftir ítarlega út-
skýringu sagði Hæstiréttur síðan að
fallist yrði á að Jón Steinar „hafi not-
að hugtakið dómsmorð í táknrænni
og yfirfærðri merkingu en ekki í bók-
staflegri merkingu, til að leggja
áherslu á þá skoðun sína að illa hafi
tekist til við niðurstöðu meirihluta
réttarins“. Þessu er minnihluti
Hæstaréttar ósammála og segir að
„sú skilgreining á dómsmorði sem
[Jón Steinar] kýs að nota felur í sér
ásetning til að misfara með dóms-
vald,“ og sé því staðhæfing um stað-
reynd.
Lítil viðbrögð við dóminum
Jón Steinar segist ekki búast við
því að afleiðingar dómsins verði mikl-
ar. „Ef marka má venjuleg viðbrögð
hér á landi er eins og yfirvöld dóms-
mála séu svo liðónýt að það sé ekki
brugðist við svona. Auðvitað hljóta
þetta að vera alvarleg tíðindi,“ segir
hann. Ekki náðist í Benedikt Boga-
son við vinnslu fréttarinnar.
Jón Steinar sýknaður í Hæstarétti
 Hæstiréttur klofnar í meiðyrðamáli forseta réttarins gegn fyrrverandi hæstaréttardómara
 Skilgreining „dómsmorðs“ höfuðágreiningur  Jón Steinar sýknaður á öllum þremur dómstigum
Morgunblaðið/Þórður
Dómstóll Hæstiréttur Íslands kvað í gær upp sýknudóm yfir Jóni Steinari
Gunnlaugssyni, fyrrverandi hæstaréttardómara, í ærumeiðingarmáli.
Jón Steinar
Gunnlaugsson
Benedikt
Bogason
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Héraðsdómur Suðurlands hafnaði
kröfu Landverndar og Héraðsnefnd-
ar Árnesinga bs. á hendur sýslu-
manninum á Suðurlandi. Landvernd
og héraðsnefndin kröfðust þess að
ákvörðun þinglýsingastjórans á Suð-
urlandi frá 22. október 2020, sem
neitaði kröfu þeirra um leiðréttingu
á þinglýsingabók og að afmá erfða-
skiptayfirlýsingu frá 1975 úr þing-
lýsingabók, verði felld úr gildi. Úr-
skurðurinn var felldur 5. febrúar.
Málið snýst um eignarhald á lóð
sumarbústaðarins Laxabakka við
Sog. Íslenski bærinn ehf. keypti
Laxabakka árið 2018. Lóðin er í
landi Öndverðarness II sem Land-
vernd og Héraðsnefnd Árnesinga bs.
fengu að gjöf.
Úrskurðurinn markar tímamót
Hannes Lárusson, myndlistar-
maður og staðarhaldari Íslenska
bæjarins, sagði að úrskurðurinn
marki tímamót í málinu. „Ef menn
sýna manndóm og heiðarleika þá
ætti þessu máli að vera lokið hér með
og vinnufriður að skapast í framhaldi
af því til að bjarga þessu verðmæta
húsi. Það var kannski bara jákvætt
að þetta fór fyrir dóm og að þessi úr-
skurður fékkst,“ sagði Hannes.
Hann telur að það verði langsótt að
standa fyrir frekara málþófi. Slíkt
málþóf gæti valdið miklum skaða á
þjóðarverðmæti.
Núverandi eigendur jarðarinnar
sögðu að lóðin hefði verið stofnuð úr
landi jarðarinnar án heimildar land-
eigenda. Þeir bentu á að á lóðina sé
þinglýst erfðaskiptayfirlýsingu með
athugasemd um að eignarheimild
vanti. Einnig kom fram í afsali þegar
eignin var seld nauðungarsölu 2004
að lóðarréttindi séu óviss.
Kröfu Landverndar og Héraðs-
nefndarinnar um leiðréttingu var
hafnað því vegna athugasemda á
veðbókarvottorði eignarinnar
„mætti grandlausum vera ljóst að
vafi léki á lóðarréttindum eignarinn-
ar“. Varðandi kröfu þeirra um að fá
leiðréttingu þinglýst á eignina var
ekki fallist né heldur að umrædd
færsla væri efnislega röng.
Eftir að ákveða viðbrögð
Auður Önnu Magnúsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Landverndar, sagði
að þau þurfi að fara yfir úrskurðinn
með lögfræðingi sínum. „Við höfum
ekki tekið afstöðu til þess hvort við
ætlum að taka þetta eitthvað
lengra,“ sagði Auður. Eyþór H.
Ólafsson, formaður Héraðsnefndar
Árnesinga bs., sagði einnig að eftir
sé að skoða úrskurðinn með lög-
manni. „Það þurfti þessa niðurstöðu
til að málið gæti klárast. Við erum
opinber aðili og getum ekki annað en
fengið þetta á hreint,“ sagði Eyþór.
Ljósmynd/Aðsend
Laxabakki Mynd tekin 1943 sýnir bústaðinn við Sog. Hann hefur látið á sjá.
Úrskurðað í
Laxabakkadeilu
 Kröfu sóknaraðila var hafnað