Morgunblaðið - 16.02.2021, Blaðsíða 15

FRÉTTIR 15Erlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR 2021
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Herforingjastjórnin í Búrma, sem
einnig er kallað Mjanmar, sendi liðs-
auka og brynvagna á götur helstu
borga landsins í gær í þeirri von að
með því tækist að kæfa frekari mót-
mælaaðgerðir gegn valdaráni hers-
ins. Tilkynnti herforingjastjórnin í
gær að hún hefði breytt lögum,
þannig að allt að 20 ára fangelsi getið
legið við því að mótmæla aðgerðum
hersins. Þá var lokað fyrir aðgang al-
mennings að netinu tímabundið um
morguninn, en mótmælendur hafa
einkum nýtt sér samfélagsmiðla til
þess að samræma aðgerðir sínar.
Lögmaður Aung San Suu Kyi,
leiðtoga stjórnarflokksins NLD, sem
nú er í haldi hersins, sagði í gær að
hann gerði ráð fyrir að hún og Win
Myint, forseti landsins, yrðu „dreg-
in“ fyrir dómstóla í dag og á morgun,
en gert er ráð fyrir að yfirheyrslur
yfir þeim fari fram með rafrænum
hætti. Lögmaðurinn, Khin Maung
Zaw, sagði jafnframt að hann hefði
ekki fengið að ræða við Suu Kyi eða
Win Myint eftir að þau voru hand-
tekin í upphafi valdaránsins.
Suu Kyi var dæmd í gæsluvarð-
hald stuttu eftir valdaránið fyrir að
hafa haft í fórum sínum óskráðar
labb-rabb-talstöðvar handa lífvörð-
um sínum, og á því að ljúka á morg-
un, miðvikudag. Fastlega er gert ráð
fyrir að varðhaldið verði framlengt.
Áætlað er að um 400 manns hafi
verið handteknir í kjölfar valdaráns-
ins, og tengjast flestir þeirra NLD-
flokki Suu Kyi einhverjum böndum.
Síðustu daga hefur þó einnig fjölgað
í hópi óbreyttra borgara sem hafa
verið handteknir fyrir þátt sinn í
mótmælum gegn valdaráninu.
Mótmælt við sendiráðin
Á götum Jangon, stærstu borgar
landsins, mátti sjá brynvarða bíla á
vegum hersins fylgjast með mót-
mælaaðgerðunum, en þær fóru með-
al annars fram við seðlabanka lands-
ins. Áætlað var að færri hefðu tekið
þátt í mótmælunum nú en í síðustu
viku, og voru einungis um þúsund
manns við seðlabankann.
Heldur fleiri tóku þátt í aðgerðum
fyrir framan sendiráð Kínverja og
Bandaríkjamanna í borginni, og hélt
fólkið þar á skiltum þar sem stjórn-
völd stórveldanna voru beðin um að
skerast í leikinn til þess að steypa
herforingjunum aftur af stóli.
Síðdegis var svo efnt til fjöl-
mennra mótmæla fyrir framan höf-
uðstöðvar NLD-flokksins í Jangon,
en lögreglan leitaði þar tveggja þing-
manna flokksins í um hálfa klukku-
stund, en án árangurs.
Í höfuðborginni Naypyidaw voru
mótmæli framhaldsskólanema gegn
valdaráninu leyst upp með harðri
hendi, og sögðu sjónarvottar við
AFP-fréttastofuna að öryggissveit-
irnar hefðu látið til skarar skríða eft-
ir að mótmælendur höfðu ákveðið að
hörfa frá lögreglunni.
„Við vorum friðsöm og báðumst
jafnvel afsökunar […] en þá skutu
þeir af vatnsfallbyssunni,“ sagði einn
neminn við AFP, en hann vildi ekki
láta nafns síns getið vegna ótta við
hefndaraðgerðir stjórnvalda.
Aðgerðir hersins í gær komu í
beinu framhaldi af viðleitni hans á
sunnudaginn til þess að brjóta mót-
mælin á bak aftur, en lögreglumenn í
borginni Myitkyina beittu táragasi
til að leysa þau upp og skutu á mót-
mælendur. Ekki var víst hvort lög-
reglan hefði beitt gúmmíkúlum eða
venjulegum skotfærum. Þá voru að
minnsta kosti fimm blaðamenn
handteknir í aðgerðum sunnudags-
ins, en þeim var svo sleppt aftur í
gærmorgun.
„Stríðsyfirlýsing“ á almenning
Sendiherrar Bandaríkjanna, Bret-
lands og Evrópusambandsins sendu
frá sér sameiginlega yfirlýsingu í
fyrrinótt vegna aðgerða sunnudags-
ins, þar sem öryggissveitir landsins
voru hvattar til þess að skerða ekki
hár á höfði mótmælenda.
Antonio Guterres, framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóðanna, tók und-
ir það ákall, en talsmaður hans hvatti
herforingjastjórnina sérstaklega til
þess að hleypa fulltrúa sínum frá
Sviss, Christine Schraner Burgener,
til landsins svo hún gæti metið að-
stæður með eigin augum.
Tom Andrews, sérstakur fulltrúi
Sameinuðu þjóðanna í Búrma, sagði
svo á Twitter-síðu sinni, að tilraunir
herforingjastjórnarinnar til þess að
kveða niður mótmælin með valdi
væru tákn um „örvæntingu“ og ígildi
„stríðsyfirlýsingar“ gegn þjóð sinni.
Varaði hann herforingjana við að
þeir yrðu á endanum dregnir til
ábyrgðar fyrir gjörðir sínar.
AFP
Mótmæli Fjölmenn mótmæli voru haldin í Búrma um helgina. Herinn vill herða á aðgerðum til að kveða þau niður.
Herinn beitir meiri hörku
 Herforingjastjórnin lokaði tímabundið fyrir netið  Aung San Suu Kyi verður
leidd fyrir dómara í vikunni  Fulltrúi SÞ varar herforingjana við ofbeldisverkum
Allir farþegar til Bretlands sem
koma frá einhverju af 33 „há-áhættu-
löndum“ þurfa nú að dveljast á far-
sóttarhóteli í tíu daga við komuna til
landsins vegna hættunnar á frekari
útbreiðslu kórónuveirunnar. Er fólk-
inu jafnframt gert að sýna fram á ný-
legt neikvætt próf áður en það hélt til
Bretlands, auk þess sem það þarf að
fara í tvær skimanir á tímabilinu.
Á listanum eru m.a. öll ríki Suður-
Ameríku, Suður-Afríka og Portúgal.
Skyldan nær raunar bara til breskra
þegna eða fólks sem hefur varanlegt
landvistarleyfi í Bretlandi, en öllum
öðrum farþegum sem hafa haft við-
komu í einhverju af ríkjunum 33 er
einfaldlega óheimilt að ferðast til
Bretlands.
Hin nýja stefna hefur verið gagn-
rýnd í Bretlandi fyrir að vera óþarf-
lega hörð, þar sem allt að tíu ára
fangelsisrefsing getur legið við því,
gefi fólk rangar upplýsingar um dvöl
sína í einhverju af ríkjunum 33.
Matt Hancock, heilbrigðisráð-
herra Bretlands, sagði í gær að hinar
nýju reglur bættu við aukalegum
vörnum gegn því að ný afbrigði veir-
unnar berist inn fyrir landamærin.
Þá myndu hinar hörðu reglur einnig
verja þann árangur sem hefði náðst í
bólusetningarherferð stjórnvalda,
en nú hafa um 15 milljónir Breta í
áhættuhópum fengið bóluefnið.
Auckland sett í sóttkví
Jacinda Ardern, forsætisráðherra
Nýja-Sjálands, skipaði í fyrrinótt að
setja borgina Auckland í þriggja
daga sóttkví, en tvær milljónir
manna búa í borginni.
Var ákvörðunin tekin eftir að þrjú
tilfelli hins svonefnda breska af-
brigðis greindust í einni og sömu
fjölskyldunni í borginni, en stjórn-
völd rannsaka nú hvernig fjölskyld-
an komst í kynni við afbrigðið. Nýja-
Sjáland hefur að mestu verið laust
við faraldurinn og hafa færri en 2.000
tilfelli verið skráð þar til þessa.
Hertar aðgerðir
á landamærum
 Farþegar skyldaðir á farsóttarhótel
AFP
Bretland Hertar aðgerðir stjórn-
valda hafa mælst misvel fyrir.
Jens Stoltenberg,
framkvæmda-
stjóri Atlants-
hafsbandalags-
ins, lýsti því yfir í
gær að banda-
lagsríkin myndu
ekki fjarlægja
hersveitir sínar
frá landinu „áður
en tíminn er rétt-
ur“. Varnarmála-
ráðherrar bandalagsríkjanna munu
funda um ástandið í Afganistan á
morgun, miðvikudag og á fimmtu-
daginn. Þetta verður fyrsti stóri ráð-
herrafundurinn á vegum bandalags-
ins eftir stjórnarskiptin í
Bandaríkjunum.
9.600 hermenn eru nú á vegum
bandalagsins í Afganistan, en þeir
eiga að yfirgefa landið í maí næst-
komandi samkvæmt samkomulagi
sem Donald Trump, þáverandi
Bandaríkjaforseti, gerði við talibana
á síðasta ári. Ríkisstjórn Joes Bi-
dens hefur lýst því yfir að hún sé að
fara yfir samkomulagið, en Banda-
ríkjaher hefur sakað talibana um að
standa ekki við sinn hluta þess um
að draga úr árásum á afgönsk
stjórnvöld.
Sagði Stoltenberg að þó að ekkert
bandalagsríkjanna vildi að herliðið
væri lengur í Afganistan en nauðsyn
krefði, væri einnig rangt að yfirgefa
landið ef tíminn væri ekki réttur.
„Talibanar verða að draga úr of-
beldi sínu, semja í góðri trú og
standa við skuldbindingar sínar um
að hætta samvinnu við hryðjuverka-
hópa í landinu,“ sagði Stoltenberg.
„Sameiginlegt markmið okkar er
skýrt. Afganistan ætti aldrei aftur
að vera örugg höfn þaðan sem
hryðjuverkamenn geta ráðist á
heimalönd okkar.“
Í rannsókn sem Bandaríkjaþing
lét vinna var kallað eftir því að sam-
komulaginu yrði frestað, þar sem
brottför hersins myndi einungis
færa talibönum sigur á silfurfati.
Herliðið
fari ekki
of snemma
Jens
Stoltenberg
 Segir talibana verða
að standa við sitt