Morgunblaðið - 01.03.2021, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. MARS 2021
Smiðjuvegur 68, Kópavogi | S. 587 1350 | bifreidaverkstaedi.is
Höfum sérhæft okkur í Toyota viðgerðum síðan 1995
Fljót, örugg og persónuleg þjónusta
Allar almennar bílaviðgerðir
Sonja Sif Þórólfsdóttir
sonja@mbl.is
Samkvæmt útreikningum eldfjalla-
fræði- og náttúruvárhóps Háskóla
Íslands er líklegast að hraun muni
flæða um miðjan Reykjanesskaga,
verði af gosi þar á annað borð. Vogar
á Vatnsleysuströnd er sú byggð sem
liggur því næst.
Daníel Arason, staðgengill bæjar-
stjóra í sveitarfélaginu, segir að fólk í
Vogum og á Reykjanesskaganum sé
almennt rólegt og bíði eftir frekari
upplýsingum frá almannavörum og
sérfræðingum.
„Við höfum verið að taka þann pól-
inn í hæðina að þetta sé mjög óraun-
hæfur möguleiki en við fylgjumst
bara með. Um leið og það gerist eitt-
hvað þá tökum við auðvitað á því,“
segir Daníel. „Það er auðvitað alltaf
hræðsla en við erum að reyna að
halda fólki rólegu og gefa því bestu
upplýsingarnar sem við getum. Að
mínu mati á fólk ekki að þurfa að
vera hrætt en á að hafa varann á
sér,“ segir Daníel.
Hilmar Egill Sveinbjörnsson, að-
stoðarskólastjóri Stóru-Vogaskóla,
hefur ekki miklar áhyggjur af
skjálftahrinunni sem gengur nú yfir
Reykjanesskaga. Skjálftarnir hafa
fundist vel í Vogum. Hann segir að
umfjöllun í fjölmiðlum eigi það til að
einskorðast við Reykjavík og hvað sé
að gerast þar.
„Þetta er eitt samfellt svæði,
Reykjanesskaginn allur, og hann
teygir sig í efri byggðir Reykjavíkur.
Ef það yrði stór atburður, virkilega
stór atburður, sem við kannski
þekkjum ekki hér, þá liggur þetta
svæði allt undir. Við sjáum eins og
Holuhraunið, það rennur einhverja
40 kílómetra, það er sprungugos þar
eins og það myndi verða sprungugos
hér. Þá vitum við ekkert hvert það
rennur,“ segir Hilmar.
Yngri krakkarnir rólegri
Sérfræðingum ber saman um að ef
eldgos myndi hefjast á Reykjanes-
skaga yrði það sprungugos og sam-
bærilegt Kröflueldum eða eldgosinu
í Holuhrauni.
Hilmar segir að krakkarnir í skól-
anum verði, eins og allir, frekar óró-
legir þegar skjálftarnir ganga yfir.
Hann segir krakkana í eldri bekkj-
um verða órólegri en þau yngri, en
að stjórnendur hafi farið í bekkina
og rætt við krakkana um skjálftana
og útskýrt hvað sé að gerast.
Hilmar sjálfur er landfræðingur
að mennt og segir að það sé gott að
geta gripið í þá þekkingu þegar
svona atburðir verða. Í stóra
skjálftanum á miðvikudag sló raf-
magni út í skólanum. „Það tók tíma
að koma því á aftur og þá hrökkva
krakkarnir við og er brugðið. En
viðbrögðin voru rétt hjá langflest-
um. Við fórum yfir þessi mál og
ræddum þetta á yfirvegaðan hátt
við krakkana.“
Skjálftar finnast vel í Vogum
 Líklegast að hraun muni flæða um miðjan Reykjanesskaga ef gos verður  Fólk á ekki að vera hrætt
en hafi varann á sér, segir staðgengill bæjarstjóra í Vogum  Umfjöllun geti einskorðast við Reykjavík
Morgunblaðið/Íris Jóhannsdóttir
Landfræðingur Hilmar Egill Sveinbjörnsson fer yfir kort af svæðinu.
Kefl avík
Vogar
Grindavík
Þorbjörn
Trölladyngja
Keilir
Krýsuvík
Fagra-
dalsfjall
24. feb.
25. feb.
26. feb.
27. feb.
28. feb.
Skjálftar yfi r stærð 3
Skjálftar yfi r stærð 4
Skjálftar yfi r stærð 5
Kort: Veðurstofa Íslands, Skjálfta-Lísa
Dagsetning
skjálfta
Hraunfl æðilíkan ef af gosi verður við Trölladyngju
Mögulegt hraunfl æði
Upptök og dagsetning skjálfta
á Reykjanesi frá 24. febrúar
Kleifar-
vatn
Ármann Höskuldsson, eldfjalla- og jarðefnafræðingur við
HÍ, segir að skjálftavirkni um helgina hafi ekki breytt út-
reikningum hraunflæðilíkans vísindamanna. Þótt skjálft-
arnir séu óþægilegir og kunni að valda hræðslu þá sé ekki
allt að fara til fjandans, eins og hann orðar það.
„Ef þú ætlar að horfa á þróun á Reykjanesskaga næstu
100 þúsund árin þá er nokkuð ljóst að meginhluti Reykja-
ness á eftir að verða undir hrauni. Þá færum við bara
bæina og húsin eins og þeir gerðu á Grænhöfðaeyjum árið
2010. Þá sléttu þeir hraunið og byrjuðu að byggja á því aftur þegar gosið
var búið.“
Ármann tekur fram að ekkert bendi enn til þess að það fari að gjósa. „Það
er í sjálfu sér ekki hægt að draga 100% ályktun að það komi kvika upp, en
að sama skapi geturðu ekki sagt að það komi ekki kvika upp.“ Hættan hafi
verið meiri fyrir ári þegar land reis við Þorbjörn nærri Grindavík.
„Ef það opnast sprunga uppi á Trölladyngjusvæðinu þá kemur eldgos og
það verður fallegt og svo renna hraunin bara í burtu. Þannig við höfum góð-
an tíma til að undirbúa okkur svo lengi sem það verður þar.“
Ekki allt að fara til fjandans
Andri Stefánsson, jarðefnafræðingur við Háskóla Ís-
lands, segir að ef til eldgoss kæmi á Reykjanesskaga yrði
eldgosið að öllum líkindum sambærilegt Kröflueldum og
eldgosinu í Holuhrauni. Munurinn sé þó að ef eldgos
hæfist á Reykjanesi yrði það margfalt minna.
„Ef það kemur eldgos kemur upp koldíoxíð, brenni-
steinsdíoxíð, vatn, saltsýra og kannski flúrsýra. Það er
kannski gasið sem getur valdið hvað mestum skaða,“
segir Andri. Flúrsýran myndi hafa áhrif á umhverfið,
dýralífið og fólk í nálægum byggðum en Andri segir áhrifin fyrst og fremst
hvimleið fyrir fólk. „Þá fer eftir veðrum og vindum hvernig áhrifin verða.“
Hann segir þó óþarfi að hafa miklar áhyggjur af gasmengun en hennar
gæti aðeins innan ákveðins kílómetrafjölda frá gosinu. Þá yrði aðgangur
að öllum líkindum takmarkaður í kringum gossvæðið eins og gert var þeg-
ar gaus í Holuhrauni.
Óþarfi að hafa miklar áhyggjur af gasi
Kristín Jónsdóttir, hópstjóri náttúruvárvöktunar á Veð-
urstofu Íslands, segir að ekkert bendi til þess að eldgos
verði vegna jarðskjálftahrinunnar sem nú gengur yfir
Reykjanesskaga. „Við erum ekki að tala um nein eldgos
hérna á Veðurstofunni, sú sviðsmynd er ekki inni á okk-
ar borðum núna. Við erum bara að horfa upp á jarð-
skjálftahrinu og erum að bregðast við henni. Við erum
ekki með nein gögn sem benda til þess að það sé von á
eldgosi,“ segir Kristín. Hún bætir við að svona hrinur
verði á um 25 ára fresti á Reykjanesskaga og að þær virðist vera mjög öfl-
ugar á um 50 ára fresti. „Þessi er vissulega mjög öflug en við þurfum að
leita aftur til ársins 1933 til að finna öflugri hrinu,“ segir Kristín.
„Við erum ekki að tala um eldgos“
Júlíus Jónsson, forstjóri HS Veitna á Suðurnesjum segir
að orkuverið í Svartsengi sé veikasti hlekkurinn í veitu-
kerfi HS Veitna á Reykjanesskaga. Hann segir að þar á
bæ séu ekki jafn miklar áhyggjur af Svartsengi núna
samanborið við þegar jarðhræringar voru í kringum
fjallið Þorbjörn á síðasta ári.
Enn fremur segir hann að starfsmenn veitnanna hafi
litlar áhyggjur af vatnsbólinu við Voga á Vatnsleysu-
strönd, þar sem það sé staðsett nálægt hafinu.
Svartsengi veikasti hlekkurinn
Skjálftahrina á Reykjanesskaga
Helga Ragnarsdóttir, deildarstjóri í
leikskólanum í Vogum, segir að
yngstu krakkarnir á leikskólanum
kippi sér lítið upp við skjálftana.
Blaðamaður og ljósmyndari litu við
hjá henni í gær. „Öllum á deildinni
brá nema þeim, þau sitja bara og
leika sér. Kannski eitt og eitt sem
verður vart við eitthvað. Það var
tekin ákvörðun um það að ræða
þetta ekki niður í kjölinn við krakk-
ana.“
Helga tók á móti blaðamanni í
hesthúsum fjölskyldunnar rétt fyrir
utan bæinn. Frá hesthúsunum sjást
fjöllin Kelir og Fagradalsfjall vel.
Hún segir að skepnurnar hafi ekki
verið órólegar þegar skjálftar ganga
yfir. Sjálf sé hún ekki mjög stressuð
en muni þó ekki eftir annarri eins
skjálftahrinu.
„Ég man ekki eftir því sem barn
að hafa upplifað skjálfta, jú kannski
einn. En núna er þetta bara meira
en á allri ævinni,“ segir Helga.
Flestir taki þessu með ró og fæstir
hafi áhyggjur af því að eldgos verði.
„Þetta er náttúrulega alltaf óþægi-
legt. Þetta ýtti aðeins við manni og
maður veit af þessu.“
Helga segist mikið náttúrubarn
og hræðist ekki náttúruöflin. Síðast-
liðið sumar fór hún til dæmis í hesta-
ferð upp á heiðina og tjaldaði á milli
fjallanna. „Við vorum ekkert að spá í
þessa virkni á meðan.“
Man ekki eftir öðru eins
Morgunblaðið/Íris Jóhannsdóttir
Óhrædd Helga Ragnarsdóttir, íbúi í Vogum, hræðist ekki skjálftana.