Morgunblaðið - 13.03.2021, Blaðsíða 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. MARS 2021
Skipholti 29b • S. 551 4422
FISLÉTTAR
STUTTKÁPUR
(HÆGT AÐ SNÚA VIÐ)
Kr. 39.900
Skoðið laxdal.is
Skoðið // hjahrafnhildi.is
Engjateigi 5 // 581 2141 // hjahrafnhildi.is
VOR2021
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Rostungur, sýning Náttúruminja-
safns Íslands, var opnuð í marsmán-
uði í fyrra, en hefur farið hljótt vegna
kórónuveirufaraldursins og sam-
komutakmarkana. Nú verður rykið
dustað af rostungnum og sýningin
opnuð upp á gátt á sunnudaginn. Sýn-
ingin er í Dropanum, sérsýning-
arrými safnsins á 2. hæð í Perlunni.
Samkvæmt upplýsingum frá Nátt-
úruminjasafninu er á sýningunni ann-
ars vegar fjallað um líffræði rost-
unga, viðkomu og vöxt, samfélag
rostunga, sem eru mikil hóp- og sel-
skapsdýr, og útbreiðslu tveggja und-
irtegunda: atlantshafsrostungs og
kyrrahafsrostungs á norðurhveli.
Hins vegar er sagt frá alþjóðlegri
rannsókn sem staðfesti að við Ísland
lifði séríslenskur rostungastofn, sem
dó út.
Kenningar eru um að fyrstu land-
námsmennirnir hafi í raun verið hér í
veri, eða á rostungavertíð og hafi út-
rýmt þessum stofni sem hvarf
skömmu eftir landnám. Ísland hafi
sem sagt í byrjun verið veiðistöð.
Geirmundur heljarskinn
Á sunnudag klukkan 14 heldur
Bergsveinn Birgisson rithöfundur
fyrirlestur á vegum Náttúruminja-
safnsins í Stjörnuverinu í Perlunni. Í
fyrirlestrinum mun Bergsveinn leiða
út frá þessari tilgátu um að frum-
landnám á Íslandi hafi snúist um
veiðimenn sem komið hafi hingað til
að auðgast skjótt, ekki síst á rost-
ungaveiðum. Fremstur í þeim flokki
var Geirmundur heljarskinn og mun
Bergsveinn ræða þessar kenningar
sem hann fjallar meðal annars um í
bók sinni Leitinni að svarta vík-
ingnum. Aðgangur að fyrirlestrinum
er ókeypis og opin öllum á meðan
húsrúm leyfir.
Á sýningunni er fjallað um þennan
meinta hlut rostungsveiða í landnámi
Íslands, örnefni tengd rostungum og
um afurðirnar sem menn voru að
sækjast eftir. Það var fyrst og fremst
húðin og lýsið, en einnig kjöt og loks
skögultennurnar sem voru konungs-
gersemi.
Skar út í bein og tennur
Einnig er sagt frá rostungakomum
til Íslands á síðustu öldum og frá Jóni
lærða Guðmundssyni (1574–1658)
sem var sjálfmenntaður alþýðumað-
ur, víðkunnur fræðimaður og skar út í
bein og tennur. Jón gerði nákvæmar
teikningar og lýsti rostungi sem ber
með sér að hann þekkti vel til dýrsins.
Þar eru einnig ljósmyndir af
nokkrum frægum munum í vörslu
Þjóðminjasafnsins sem taldir eru
skornir í rostungstönn ásamt eft-
irmynd af Lewis-taflmönnunum, sem
fundust 1831 við Skotlandsstrendur
og taldir eru frá 12. öld, og jafnvel frá
Íslandi.
Ljósmynd/Náttúruminjasafn Íslands
Minjar Til hægri má sjá lengstu rostungstönn, sem fundist hefur á Íslandi, 67,5 sentimetrar. Hún er 1.300 ára gömul
og fannst í Breiðavík. Við hlið hennar er hauskúpa sem vegur 12 kíló með tönnum og fannst á Snæfellsnesi 2015.
Rykið dustað af
rostungum í Perlunni
- Sýning Náttúruminjasafnsins opnuð upp á gátt
Hæstiréttur fann í gær Sigurjón Þ.
Árnason, fyrrverandi bankastjóra
Landsbankans, og Sigríði Elínu Sig-
fúsdóttur, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóra fyrirtækjasviðs
bankans og síðar bankastjóra, sek
um markaðsmisnotkun þegar þau
störfuðu fyrir bankann árið 2008.
Þau voru hins vegar sýknuð af
ákæru fyrir umboðssvik.
Um var að ræða endurupptöku að
hluta á tveimur dómum Hæstarétt-
ar, sem voru kveðnir upp í október
2015 og febrúar 2016. Sigurjón var
sakfelldur að nýju fyrir markaðs-
misnotkun í báðum málum og
dæmdur annars vegar í 12 mánaða
skilorðsbundið fangelsi og hins veg-
ar í 9 mánaða skilorðsbundið fang-
elsi, m.a. með hliðsjón af því, að
meðferð málanna hafði tafist.
Sigríður Elín var sakfelld fyrir
hlutdeild í öðru brotanna en var
ekki gerð refsing vegna þess að hún
hafði þegar afplánað fangelsisrefs-
ingu á grundvelli fyrri dóms Hæsta-
réttar.
Stærstu viðskiptin
Í öðru málinu, sem kennt er við
eignarhaldsfélagið Imon, var Sigur-
jóni og Sigríði Elínu gefið að sök að
að hafa ranglega látið líta svo út að
fjárfestir hefði lagt fé til hlutabréfa-
kaupa í bankanum og gefið þannig
ranga mynd af verðmæti bréfanna.
Fram kom í málinu, að þeim hefði
verið kunnugt um að staða Imon
væri bágborin og þær tryggingar
sem félagið hefði lagt fram í
tengslum við lánveitinguna væru
ófullnægjandi. Þá hefðu viðskiptin
verið afar umfangsmikil, enda um
að ræða stærstu viðskipti með
hlutabréf í Landsbanka Íslands hf.
á árinu 2008.
Hæstiréttur dæmdi Sigurjón
upphaflega í þriggja og hálfs árs
fangelsi og Sigríði Elínu í 18 mán-
aða fangelsi og sagði að brot þeirra
hefðu beinst í senn að öllum al-
menningi og fjármálamarkaðinum
hér á landi og yrði tjónið, sem af
brotunum hlaust, ekki metið til fjár.
Þau Sigurjón og Sigríður Elín
fóru þess síðan á leit við endur-
upptökunefnd að mál þeirra yrði
tekið upp að nýju. Sigríður Elín
hafði m.a. sent kvörtun til Mann-
réttindadómstóls Evrópu, sem
komst að þeirri niðurstöðu, að einn
af dómurunum í Hæstarétti hefði
verið vanhæfur til að dæma í máli
hennar þar sem hann átti umtals-
verðan hlut í Landsbankanum þeg-
ar bankinn fell haustið 2008.
Kerfisbundin misnotkun
Í dómi Hæstaréttar í gær segir
m.a. að brot Sigurjóns hefðu verið
þáttur í kerfisbundinni markaðsmis-
notkun bankans, Á hinn bóginn yrði
það metið honum til málsbóta að
hann vann verkið með hagsmuni
bankans að leiðarljósi og hefði að
nokkru gengist við þeirri háttsemi
sem honum var gefin að sök.
Varðandi refsingu Sigríðar Elínar
segir dómurinn að umrædd við-
skipti hafi ekki getað átt sér stað
nema með samþykki hennar. Hæfi-
leg refsing hennar hefði verið fjög-
urra mánaða skilorðsbundið fang-
elsi en hún hafi nú þegar afplánað
16 mánaða fangelsisrefsingu og
verði því ekki gerð refsing í málinu.
Sakfelld á ný fyrir
markaðsmisnotkun
- Dómar skilorðsbundnir vegna tafa
Morgunblaðið/Golli
Í dómi Sigurjón Þ. Árnason ásamt
lögmönnum í réttarsal.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Kirkjuþing hefur frestað umfjöllun
um heimild til sölu prestsbústaða og
jarða til fundar kirkjuþings á hausti
komanda. Sala á prestssetrinu á
Syðra-Laugalandi í Eyjafjarðarsveit
er í þeim pakka.
Eftir sameiningu Akureyrar- og
Laugalandsprestakalla er ekki leng-
ur búsetuskylda prests á staðnum
og er presturinn, Jóhanna Gísladótt-
ir, að huga að byggingu eigin íbúðar-
húss annars staðar í sveitinni eftir
að ekki tókust samningar um kaup
hennar á bústaðnum og einhverjum
útihúsum.
Prestssetur í tæp 90 ár
Það hefur verið stefna þjóðkirkj-
unnar að sameina prestaköll og
byggja upp öflugri starfsstöðvar þar
sem fleiri prestar vinna saman. Séra
Jóhanna hefur nú starfsaðstöðu á
Akureyri með prestum Akureyrar-
kirkju sem þar voru fyrir en sinnir
eigi að síður kirkjunum sex í fyrr-
verandi Laugalandsprestakalli.
Prestssetur hefur verið á Syðra-
Laugalandi í Öngulsstaðahreppi hin-
um forna frá árinu 1935 að ríkið
keypti jörðina í því skyni. Áður var
prestssetrið í Saurbæ í Saurbæjar-
hreppi hinum forna. Séra Benjamín
Kristjánsson var fyrsti presturinn
sem bjó á Syðra-Laugalandi.
Verðmæt hitaréttindi
Prestsbústaðurinn er frá árinu
1926 en Benjamín lét byggja við
hann árið 1948. Þar er einnig skrif-
stofa prestsins. Auk þess eru gömul
útihús á jörðinni. Þá fellur býlið
Brúnir undir kirkjujörðina. Jörðinni
fylgja hlunnindi, jarðhiti sem meðal
annars er nýttur til upphitunar á
Akureyri. Fram kom á fundi í einni
sókninni að reiknað væri með að 130
milljónir fengjust fyrir eignina.
Pétur G. Markan, samskiptastjóri
biskupsstofu, segir að ekki sé komið
að sölu. Ef kirkjuþing samþykki
heimild til að selja jörðina taki við
úrvinnsla, meðal annars vegna
hlunninda, og metið í hvaða formi
salan fari fram. Tekur Pétur fram að
margir hafi sýnt áhuga á eigninni.
Stefnt að sölu prestsset-
ursins í Eyjafjarðarsveit
Morgunblaðið/Benjamín Baldursson
Prestssetur Íbúðarhús prestsins á Syðra-Laugalandi er hálffalið í gróðri á
austurbakka Eyjafjarðarár. Þar hefur setið prestur í bráðum níutíu ár.
- Presturinn
byggir annars
staðar í sveitinni