Morgunblaðið - 22.05.2021, Blaðsíða 28

Fjölmargir Íslend-
ingar stunda nám á
háskólastigi á
Norðurlöndunum. Ís-
lendingar hafa einnig
lengi sótt vinnu til
Noregs og fleiri nor-
rænna landa. Nærri
því öll félagasamtök,
stofnanir og sveit-
arfélög eiga í nor-
rænu samstarfi. Ís-
lenskir ráðherrar
funda reglulega og vinna með
starfssystkinum sínum á Norður-
löndum á vettvangi Norrænu ráð-
herranefndarinnar. Norrænir þing-
menn vinna saman í
Norðurlandaráði. Þegar á reynir
og þörfin er mest leitum við að-
stoðar Norðurlanda. Ekkert al-
þjóðlegt samstarf er eins mik-
ilvægt og samstarfið við
Norðurlönd og ekkert annað sam-
starf nýtur eins mikils stuðnings
og það norræna.
Einn mikilvægasti lykillinn að
því að nýta þau tækifæri sem okk-
ur bjóðast á Norðurlöndum til
vinnu og náms og til að viðhalda
öflugu samstarfi er tungumála-
kunnátta. Það er áhyggjuefni að
kunnáttu Íslendinga í skandinav-
ískum málum hefur hrakað mjög á
síðustu áratugum. Einn þáttur í
því að efla kunnáttu landsmanna í
norrænum tungumálum er aðgang-
ur að góðu norrænu sjónvarpsefni.
Nefna má norsku sjónvarpsþættina
Skam, sem nutu mikilla vinsælda
hjá íslenskum ungmennum fyrir
örfáum árum, en einnig hafa Ís-
lendingar haft mikla gleði af
dönskum sjónvarpsþáttum sem
sýndir hafa verið á RÚV í gegnum
tíðina. En það er margt fleira í
boði frá Norðurlöndum sem gæti
vakið áhuga Íslendinga og eflt
kunnáttu þeirra í skandinavískum
málum, meðal annars mikið og gott
barnaefni, heimildarþættir og
fleira. Aðgangur að skandinavísku
sjónvarpsefni í skólum landsins
skiptir einnig máli. Danskar bíó-
myndir og sjónvarps-
efni eru mikilvægur
þáttur í dönsku-
kennslu, jafnvel líka í
norsku- og sænsku-
kennslu. Það er oft
mjög erfitt að útvega
efnið, aðeins lítill
hluti þess er aðgengi-
legur fyrir íslenskar
IP-tölur.
Miðflokkurinn til-
heyrir flokkahópi
miðjumanna í Norður-
landaráði. Sama gildir
um flokk hæstvirts
menntamálaráðherra. Þessi
flokkahópur lagði árið 2017 fram
tillögu í Norðurlandaráði um að
afnema lokun höfundarvarins efnis
eftir svæðum þannig að Norður-
landabúar hefðu betri aðgang að
sjónvarpsefni frá nágrannalönd-
unum. Sigurður Ingi Jóhannsson,
núverandi samstarfsráðherra, var
einn tillöguflytjenda. Tillagan var
samþykkt í Norðurlandaráði með
nokkrum breytingum og hvatn-
ingu beint til Norrænu ráðherra-
nefndarinnar um að kanna til
hvaða ráða þyrfti að grípa til að
afnema þessa lokun .
Í kjölfarið létu ráðherrar
menntamála á Norðurlöndum taka
saman skýrslu um leiðir til að
draga úr lokun sjónvarpsefnis frá
almannaþjónustufjölmiðlunum,
það er að segja RÚV, DR í Dan-
mörku, NRK í Noregi og svo
framvegis. Skýrslan kom út í maí
2019 og sýndi meðal annars að
enn er lokað á aðgang að stórum
hluta sjónvarpsefnis milli norrænu
landanna. Í skýrslunni voru fimm
tillögur til úrbóta.
Tillaga 1: Almannaþjónustumiðl-
arnir ættu aðeins að loka fyrir
höfundarvarið efni eftir svæðum
þar sem nauðsyn krefur.
Tillaga 2: Hægt er að auka og
þróa samstarfið í Nordvision um
samframleiðslu og miðlun þátta,
þar með talið Nordic 12.
Tillaga 3: Áframhaldandi þróun
á framboði sjónvarpsdreifing-
araðila á sjónvarpsefni frá ná-
grannalöndunum.
Tillaga 4: Norrænu ríkin geta
tryggt ramma um höfundarrétt
sem myndar grunn að endurdreif-
ingu gegnum streymisþjónustu.
Tillaga 5: Norrænu löndin ættu
að innleiða væntanlega breytingu
á gervihnatta- og kapaltilskipun
ESB eins fljótt og hægt er.
Nú í febrúar sl. lagði flokkahóp-
ur miðjumanna á ný fram tillögu
um þetta efni. Ástæðan er sú að
lítið virðist hafa gerst síðan
skýrslan kom út. Miðflokkahóp-
urinn hvetur því til þess að dregið
verði úr lokun höfundar-
réttarvarins efnis í stafrænum
sjónvarpssendingum milli
Norðurlandanna, líkt og lagt er til
í skýrslunni „Nordisk tv på tværs
af grænser“ sem mennta-
málaráðherrarnir létu gera.
Menntamálaráðherra Íslands hlýt-
ur að vera því sammála að mik-
ilvægt er að Íslendingar hafi góða
kunnáttu í norrænum tungumálum
og hún hlýtur að hafa beitt sér
fyrir því á fundum með norrænum
starfssystkinum sínum og með
öðrum hætti að tillögunum úr
skýrslunni „Nordisk tv på tværs
af grænser“ verði fylgt eftir.
Það má að lokum velta því fyrir
sér hvernig menntamálaráðherra
ætli að beita sér fyrir því að efla
kunnáttu Íslendinga í norrænum
tungumálum og hvort hún hafi
hugmyndir um hvernig snúa megi
við þeirri þróun sem orðið hefur á
undanförnum áratugum.
Kunnátta í norrænum tungu-
málum er lykill að samstarfi
Eftir Önnu Kol-
brúnu Árnadóttur »Menntamálaráð-
herra Íslands hlýtur
að vera því sammála að
mikilvægt er að Íslend-
ingar hafi góða kunn-
áttu í norrænum tungu-
málum
Anna Kolbrún
Árnadóttir
Höfundur er þingmaður Miðflokksins
í Norðausturkjördæmi og fulltrúi
flokksins í Þekkingar- og menning-
arnefnd Norðurlandaráðs. annakol-
brun@althingi.is
28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. MAÍ 2021
Segjum börnunum
okkar og barnabörn-
um og börnum þessa
heims frá bæninni.
Höfum fyrir þeim að
fela okkur Guði á
vald. Honum sem
skapaði okkur og
elskar okkur mest og
hét því að sleppa
aldrei af okkur tak-
inu og yfirgefa okkur
aldrei, sama hvað. Því bæn í Jesú
nafni er raunverulega friðgefandi,
vonarstyrkjandi og kærleiksnær-
andi.
Í bæninni gerumst við auðmjúk
og einlæg. Við gerumst heiðarleg
við okkur sjálf og við Guð, alla
vega á meðan á henni stendur.
Bænin stillir kvíða og losar um
streitu. Hún skerpir einbeit-
inguna og fær okkur til sam-
kenndar, til að setja okkur í spor
annarra. Bænin veitir huganum
ró og færir frið í hjarta.
Með bæninni tökum við að átta
okkur betur á okkur sjálfum,
raunverulegum þörfum okkar og
vilja, samferðafólki okkar, um-
hverfinu og Guði. Við tökum að
skynja betur hver við erum og
hvert við þráum að stefna og það
sem skiptir okkur mestu máli í
lífinu.
Bænin er góð forvörn. Hún
minnir okkur á í daglegu lífi
hvers við báðum um morguninn
eða í hádeginu, við kvöldverð-
arborðið eða fyrir svefninn á
kvöldin. Bænin minnir okkur
einnig á það að við megum og
getum beðið til Guðs hvar og hve-
nær sem er og lagt allt sem á
okkur hvílir á Guðs herðar sam-
kvæmt hans boði og vilja í trausti
þess að hann muni leiða okkur frá
öllu illu, vera okkur vernd og
skjól þegar tekur í og gefur á.
Munum samt að bænin virkar
ekki eins og sjálfsali á efnisleg
gæði heldur að fela sig höfundi og
fullkomnara lífsins í vanmætti.
Honum sem sér í okkur eilífðar-
verðmæti sem hann vill ekki að
fari til spillis. Með bæninni tökum
við nefnilega að sjá og upplifa
fegurð lífsins, jafnvel þrátt fyrir
allt. Því bænin fær
okkur til að opna aug-
un. Hún virkjar þakk-
lætið. Hún eflir sjálfs-
traust og virðingu
fyrir náunganum.
Takk Guð
Og svo er það nátt-
úrulega söngurinn og
tónlistin sem mýkir
hjartað, styrkir and-
ann, gleður geðið og
nærir sálina. Söng-
urinn og bænin eru nefnilega
gömul en góð sívirk meðul okkur
af Guði gefin ásamt brosinu
bjarta, frelsandi fyrirgefningu,
hlátrinum og tárunum.
Takk Guð fyrir að elska okkur
eins og við erum. Takk fyrir
lausnina sem bæninni fylgir og
takk fyrir þína takmarkalausu
fyrirgefningu. Takk fyrir söng
fugla og manna, alla tjáningu tón-
listarinnar og ritlistarinnar, já og
myndlistarinnar.
Takk fyrir táknmál táranna
sem glóa svo fallega í minning-
unni. Tárin eru svo dýrðleg gjöf
sem minna á samstöðu þína og
miskunn á erfiðum tímum sem og
á gleðistundum. Og takk fyrir öll
hin ólíku bros mannanna og hlát-
urinn sem losar um streitu og
spennu og eflir samstöðu og vin-
áttu, gerir allt svo miklu betra
svo okkur tekur að líða betur og
líka í gegnum tregatárin sem
hlátrinum getur svo auðveldlega
fylgt.
Brosum saman inn í sumarið
því við eigum lífið framundan.
Með samstöðu-, kærleiks- og
friðarkveðju.
– Lifi lífið!
Eftir Sigurbjörn
Þorkelsson
Sigurbjörn Þorkelsson
» Bænin er svo friðgef-
andi, vonarstyrkj-
andi og kærleiksnær-
andi. Bænin stillir kvíða
og losar um streitu. Hún
veitir huganum ró og
færir frið í hjarta.
Höfundur er ljóðskáld og rithöfundur
og aðdáandi lífsins.
Syngjum og
biðjum, hlæjum
og grátum saman
Atvinna
Smiðjuvegur 68, Kópavogi | S. 587 1350 | bifreidaverkstaedi.is
Höfum sérhæft okkur í Toyota viðgerðum síðan 1995
Fljót, örugg og persónuleg þjónusta
Allar almennar bílaviðgerðir