Skólablaðið - 01.04.1979, Síða 18

Árið 19o2 kom bók Lenins „Hvað ber að gera" út. í
henni lýsir Lenin vel hugmyndum sínum um nýjan verkalýðs-
flokk og reyndar átti þessi bók mikinn hlut í stofnun hans.
Þar ræðst Lenin gegn „opportunistum", sem héldu og halda
þvi fram að mögulegt sé að koma á sósíalisma án byltingar
verkalýðsins, líkt og Allaballinn gerir. Þetta voru mála-
miðlunarmenn, handbendi auðvaldsins. Einnig réðst hann
harkalega á svonefnda „Ökónómista", sem sögðu að verka-
fólkið ætti að berjast fyrir bættum kjörum þ.e. bærri laun-
am og styttri vinnutíma en eftirláta borgarastéttinni hina
pólitísku baráttu.
Snemma árið 19o2 komst lögreglan á slóð Iskra, þannig
að Munchen var ekki lengur öruggur staður. Ritnefndin ákvað
því að flytja til London og gefa blaðið út þar. 1903 flutti
blaðið aftur, nú til Genf.
Nú var orðið mjög áríðandi að halda annað þing rúss-
neskra sósíal-demókrata. Það var haldið 30. júlí til 23.
agust í London. Þar voru Iskramenn í meirihluta en ekki
allir ákveðnir stuðningsmenn Lenins í öllu. Fyrsta vanda-
málið kom upp þegar ákveða skyldi kröfur þær er flokkurinn
setti til stuðningsmanna sinna. Þar sigraði hið „ökónómíska
sjónamið Martovs, að hver sá sem styddi flokkinn fjárhags-
lega fengi inngöngu. Lenin sá hættuna sem fólst í þessu,
það er þetta nyndi gera flokkinn óstöðugan. Þegar kjósa
skyldi í nefndir varð sjónarmið Lenins ofan á, því margir
fulltrúanna höfðu yfirgefið þingið. Iskra var viðurkennt
málgagn flokksins. Frá þessu voru Iskramenn kallaðir bolsj-
évikkar, af rússneska orðinu bolshinstvo (meirihluti) en
opportúnistamir, mensévikkar af menshinstvo (minnihluti).
Á þessu sést að deilur innan flokksins hófust um leið og
hann var stofnaður. Þessar deilur urðu sífellt hatrammari.
Lenin gagnrýndi mensévikka harðlega í bókum sínum: „Eitt
skref áfram, tvö aftur á bak" og „Tvær aðferðir Sósxal
demókrasíunnar í hinni demókratísku byltingu". I þeim sýndi
hann að fylkingamar tvær höfðu ólxkar skoðanir um bylting-
una og drifkraft hennar.
19o5
19o5 uppgötvaði Lenin þýðingu bænda £ byltingunni. Það
er uppskipting jarða eftir byltinguna gegn stuðningi þeirra.
19o5 héldu bolsjévikkar þing í London og samþykktu að
styðja bændur í byltingarviðleitni þeirra. Enga slxka sam-
þykkt var að finna í samþykktinni 19o3.
19o5 fór ■ verkalýðurinn virkilega að .láta að sér kræla.
Verkföll brutust út t.d. í Pétursborg, Lodz, Baku og Odessa.
Allt voru þetta mikil iðnaðarsvæði. Hreyfing smábænda óx
mikið £ sveitum Rússlands. Jafnvel herinn snérist gegn zar-
num, þv£ uppreisn var gerð á beitiskipinu Potemkin £ jún£
19o5. Lenin reyndi að stýra aðgerðunum eftir bestu getu.
Mikið pólit£skt verkfall braust út £ óktóber. Verksmiðjur,
nyllur, póststöðvar stoppuðu, þannig að allt líf £ landinu
stoppaði. Þetta var ný leið £ verkalýðsbaráttunni og zar-
stjórnin neyddist til samninga. 17. óktóber gaf hún út yfir-
lýsingu þess efnis, að komið \œri á persónufrelsi, málfrelsi
prentfrelsi og fundafrelsi. Alda byltingarinnar hækkaði
stöðugt. Það varð s£fellt erfiðara fyrir Lenin að stjórna
henni frá útlöndum. Þess vegna kom hann til Pétursborgar £
nóvember 19o5. Byltingin náði hánarki £ deserríber, þegar
verkamenn £ Moskva gerðu uppreisn. Þar geisuðu blóðugir
bardagar £ n£u daga. Að lokum sigruðu hermenn og lögregla
stjórnarinnar og kæfðu uppreisnina £ blóð T
Næstu árin £ sögu þessa ágæta manns og flokksins eru
heldur nyrk. Eftir að byltingin 19o5 mistókst einbeitti
flokkurinn sér að fundum og áróðri gegn stjóminni. Flokkur-
inn hélt fund £ London 19o7. Lenin fluttist til Finnlands
og var nærri druknaður £ þeirri ferð. Þv£ næst flutti hann
til Genf þar sem hann eiifc'.itti sér að útgáfu blaðs sem hét
Proletary.
MÓðir Stalins (eine schöne alte Frau, nicht wahr?)
Það blað notaði hann til að stappa stálinu £ bolsjévikka
og verkalýðsstéttina. í árslok 19o8 flutti hann til Paris
þar sem blaðið var unnið. I Par£s starfaði Lenin mikið með
frönskum bolsjévikkum og hélt fyrirlestra um Rússland og
Parisar kommúnuna fór £ leikhús las og skrifaði.
19lo var verkalýðshreyfingin £ miklum uppgangi aftur
£ Rússlandi. Verkföll, fundir og fleiri pólit£skar aðgerðir
settu mikinn svip á stórborgir eins og Pétursborg og Moskvu
Hinni byltingarsinnuðu hreyfingu fór aftur að vaxa fylgi.
Bolsjévikkar fóru að gefa út vikublaðið Zvezda (Stjarnan)
£ Pétursborg svo og blaðið Mysl (Hugsun). Um vorið gekkst
Lenin fyrir námsskeiði fyrir verkamenn £ Longjumeau nálægt
Par£s og kom mikill fjöldi frá Pétursborg á það. Þessir
sömu menn voru s£ðan sendir til Rússlands til að skipu-
leggja þing. Þetta þing var haldið £ Prag 1912. Þar vann
stefna Lenins sigur og var hann sjálfur kosinn £ miðnefnd
flokksins. Einn annar maður var £ nefndinni.„The grave-
digger of the revolution", leiðindaplebbinn hann Stal£n.
1912 fóru einnig verkamenn £ Pétursborg sem studdu
stefnu Lenins að gefa út dagblaðið Pravda. Til þess að vera
nær Rússlandi flutti Lenin til Kraká sem þá tilheyrði
Austurriki-llngver j alandi.
Lögreglumynd af Trotsky frá þv£ hann var fyrst handtekinn
aðeins 19 ára.
Lenin andnælir striðinu.
Byltingarhreyfingin £ Rússlandi jókst stöðugt. Verk-
föll sem ein og hálf miljón manns tóku þátt £ voru £ byr-
jun ársins 1914. Önnur bylting var greinilega £ aðsigi.
Bolsjévikkar undirbjuggu að halda þing en styrjöldin kom
£ veg fyrir það. Lenin andmælti str£ðinu harðlega. Hann var
þá staddur £ Poronin þegar austurisk yfirvöld handtóku hann-
vegna gruns um njósnir fyrir zarstjómina. Ábyrgir menn £
Póllandi og Austurriki sáu þó um að honum var sleppt,
annars hefði hann verið tekinn af l£fi. Hann flutti £
snatri til Sviss og bjó þar til 1917. I Bern ávarpaði hann
hóp bolsjévikka á fundi. Skýrði hann þar skoðanir sinar á
str£ðinu. Sagði hann þetta vera strið imperialista sem
hefði verið hafið af burgeisunum £ hinum kapitalisku rikjum
og hefðu rússneskir burgeisar og zarstjómin tekið þátt £
þv£ til landvinninga. Um þetta sagði Lenin: „Breytum hinni
imperialisku styrjöld £ borgarastyrjöld, styrjöld verka-
lýðsins og hinnar vinnandi alþýðu gegn burgeisunum i þessum
löndum". Þetta varð aðalslagorð bolsjévikka. Lenin kom með
annað slagorð: „Vinnið £ þeim tilgangi að ykkar eigin
stjóm tapi striðinu". ösigur myndi veikja stöðu þeirra
rikjandi stétta sem börðust gegn verkalýðnum. Lenin skoraði
á alla sósialista £ öllum löndum að taka upp þessar að-
ferðir. Alþjóðahyggjunni mátti jú ekki gleyma og treysta
átti vináttuböndin milli milli hinna ólikustu þjóða til að
styrkja þá £ baráttunni gegn auðvaldinu. Ennig gerði hann
greinarmun á þvi sem hann kallaði réttlætanleg strið og ó-
réttlætanleg str£ð. öréttlætanleg str£ð voru af imperial-
fskum toga spunnin. Það voru strfð sem miðuðust við að kné-
setja frelsishreyfingu verkalýðsins. Það voru strfð bur-
geisanna gegn verkalýðnum sem risið hafði til vamar. Rétt-
lætanleg strfð voru þau er verkalýðurinn háði gegn heims-
valdasinnum, þjóðfrelsisstrið, borgarastyrjaldir sem verka-
lýðurinn háði gegn kapftalístum, og strfð sósialfskra rfkja
gegn xmperfaliskum innrásum. Skýran greinarmun varð að gera
á þessu.
Strfðið hafði tekið sinn toll og lagt miklar byrðar á
axlir verkamanna og bænda. Þjáningar fjöldans gáfu hinni
byltingarsinnuðu baráttu byr undir báða vængi. Verkföll,
mótnæli af ýmsu tagi, allt þetta styrkti fjöldann. ösigrar
og efnahagsleg niðumfsla sýndu hve zarisminn var rotinn
og gersamlega ófær um að stjóma landinu. öánægja braust
út meðal allra stétta. Lenin sá þetta og spáði byltingu.
Febrúarbyltingin■
9. janúar 1917 voru gerð mikil „anti-war" mótmæli af
verkamönnum £ Petrograd. Svipað gerðist £ Moskva, Baku og
Nizhni-Novogrod. Frá þessum degi óx ólgan ört.I febrúar
skipulögðu bolsjévikkar verkfall sem náði til 200.000 verka-
manna £ Petrograd. Verkfallið varð að pólitfskum mótmælum.
Verkanennimir streymdu út á götur höfuðborgarinnar hróp-
andi slagorð svo sem: „Niður neð striðið',' „Við viljum brauð
Zarstjómin reyndi að brjóta mótmælin á bak aftur ireð her-
num en það var árángurslaust. Hermennimir gengu £ lið neð
bændunum og verkamönnunum á móti zarstjóminni. Spádómur
Lenin hafði sannast. Verkamennirnir og bændumir unnu sigur
með sterkri handleiðslu marxfsks byltingarflokks. Þeir unnu
sigur f öllum borgum landsins. Harðstjóminni, sem £ alda-
raðir hafði kúgað rússneska alþýðu var steypt.
Eftir byltinguna voru sett upp ráð (Sovét) sem saman-
stóðu af verkamönnum og bandum. En mensévikkar og svo-
kallaðir sósfal-byltingarsinnar sviku verkalýðinn og bænd-
urna og leyfðu borgaralegri stjóm að ná völdum.
Sú stjóm lét ekki hætta strfðinu og lét svo um nælt að
verkalýðurinn væri ekki tilbúinn að taka völdin.
Lenin var £ Sviss þegar hann frétti um febrúar-
byltinguna. Hann settist þá niður og skrifaði hin frægu
"Bréf úr fjarska" til bolsjévikkanna. I þeim svaraði hann
spumingum þeim er komið höfðu upp hjá flokknum £ sambandi
við byltinguna. Hann setti flokknum það verkefni að útskýra
fyrir alþýðunni að aðeins hennar stjóm g^sti hætt strfðinu
og komið á lýðræðislegum friði. Hann varaði og við samning-
um við mensévikka.
Lenin tók nú mjög að langa heim. Með hjálp svissneskra
sósfal-demókrata tókst honum og nokkrum félögum hans það.
3. (16.) aprfl kcm harm til'Petrograd eftir 10 ára útlegð.
Þar byrjaði hann strax að vinna. Harrn hélt mikið af ræðum
og fylgi flokksins jókst. Lenin sýndi fólkinu fram á það
að aðeins stjórn þess gæti hætt hinni imper£al£sku styr-
jöld og tryggt fólkinu frið, brauð og vinnu.
Hinni borgaralegu stjóm þótti Lenin nú orðinn hættu-
legur. Kerensky, aðalmaður hennar lét setja fé til höfuðs
Lenin. Lenin gat þó falist hjá verkamönnum £ Petrograd og
slapp. Á meðan hann var £ felum reit hann bók sfna „Rfki og
bylting". Þar sýndi hann fram á að sérhvert rfki, sama
hversu lýðræðislegt það kann að vera, er £ reynd stjómað
af kapftalistunum. Öreigalýðurinn ætti þv£ að taka þar
völdin. Hann myndi að sjálfsögðu koma á lýðræði, þv£ að
það þjónaði hagsmunum meirihlutans.
Á meðan á þessu stóð varð ástandið £ Rússland: s£-
fellt alvarlegra. Fjármálaóreiða var mikil. Svo til engar
samgöngur vom vegna vöntunar á olfu. Matarskortur var
gffurlegur osfrv.
I ágúst fluttist Lenin til Finnlands og stjómaði að-
gerðunum þaðan. Þann lo. óktóber sanþykkti miðstjóm
flokksins áætlun hans um byltingu. 24. óktóber fór Lenin
til Petrograd til að stjóma byltingunni. Skipanir um að
hefja uppreisnina voru sendar £ verksmiðjur, myllur, til
flokksmanna og hermanna. Uppreisninni var stýrt af sannri
snilld. Alla nóttina var Lenin að fá skýrslur og gefa
fyrirskipanir. Að morgni 2 5. óktóber höfðu verkamenn,
bændur og sjóliðar tekið allar mikilvægar stjómarskrif-
stofur, járribrautastöðvar og sfmstöðvar. Kl. lo um morgun-
inn var gefin út tilkynning „til allra ibúa Rússlands". I
henni var sagt að hinni borgaralegu stjóm hefði verið
steypt og öll völd væru komin til ráðanna.