Fiskifréttir - 02.05.1986, Blaðsíða 10

10
Fiskikassar_______________
„Frauðplastkassarmr
eru besti kosturinn11
— rætt við forráðamenn Stjörnusteins hf. i Hafnarfirði
Fyrirtækið Stjörnusteinn í
Hafnarfirði stendur nú á tímamót-
um. Fyrirtækið var stofnað í árs-
lok 1984 af þeim Kristni Hall-
dórssyni og Sigvalda H. Péturs-
syni og var markmiðið það að
framleiða einnota fiskkassa úr
frauðplasti (poiystyrene). Þann
15. apríl sl. var Stjörnusteini
breytt í hlutafélag með þátttöku
nokkurra stórfyrirtækja. Hlutafé
er fimm milljónir króna og
stærstu hluthafar eru O. Johnson
& Kaaber og Frumkvæði, Skelj-
ungur, Sól hf. og Hekla. Stjórnar-
formaður og framkvæmdastjóri er
Kristinn Halldórsson.
— Við fengum hugmyndina að
stofnun þessa fyrirtækis á árinu
1984. Okkur var kunnugt um að
það höfðu verið miklar vangavelt-
ur um flutningsmátann á ferskum
fiski en útflutningur í gámum var
þá tiltölulega nýhafinn. Mönnum
þótti sem von er nokkuð hart að
þurfa að flytja tóma fiskkassa til
baka og það var því að hugmyndir
um einnota kassa vöknuðu. Þetta
var auðvitað engin ný hugmynd
því einnota kassar eru nær einráð-
ir á flutningamarkaði í Evrópu og
ferskur fiskur sem fluttur er með
flutningabílum t.d. frá Danmörku
allt suður til Tyrklands, er ekki
fluttur í öðrum umbúðum, segir
Kristinn í samtali við Fiskifréttir.
Að sögn Kristins og Sigvalda
eru nú um 20 ár síðan farið var að
framleiða úr polystyrene en síðan
þá hefur framleiðslan aukist með
ævintýralegum hraða. Allar vörur
sem eru viðkvæmar fyrir um-
hverfishita eru að þeirra sögn best
geymdar í kössum úr polystyrene
og til marks um það hve iítil orka
er í þessum umbúðum, þá hefur
það verið reiknað út að það sam-
svari þeirri orku sem er í tveim
matskeiðum af ísmolum. Það hef-
ur einnig verið reiknað út að það
þurfi um 1.7 kg af ís á sólarhring
til þess að halda t.d. fiski við núll
gráður í þessum kössum en þá er
miðað við að kössunum sé raðað
upp í stæðu og að lofthiti sé 20
stig.
Varan geymist betur
Að sögn þeirra Kristins og Sig-
valda eru helstu kostir frauðplast-
kassanna umfram aðrar umbúðir,
að nýting á ís er mun betri en t.d. í
plastkössum og körum og varan
geymist því lengur. Þá er það stór
kostur að ef fiskur er vigtaður og
valinn í kassana, þá þarf ekki að
umpakka honum eins og nú er
gert á fiskmörkuðum. Fiskurinn
er tilbúinn beint á markaðinn og
ef þetta verður gert, ættu útflytj-
endur að komast hjá kassaleigu
Færavindur
Tæknibylting í íslenskum
færaveiðum
„Ég fann álitlega þorsklóðningu á um 80 m dýpi.
Mér var litið á klukkuna, snéri bátnum og renndi í hana.
Rúmum hálftíma síðar var viljinn farinn af þeim gula,
fiskurinn blóðgaður og kominn í lest.
Þetta var eina viðbragð dagsins en
það viktaði um 1500 kg.
Ég er með þrjár DNG 24V vindur
og fullyrði að svo góður árangur næst aðeins
með afburða tækjum.”
Pósthólf 157 • 602 Akureyri • Sími 96-26842
erlendis. Kristinn og Sigvaldi
benda á það að það sé ekki síst
umpökkunin erlendis sem fer illa
með fiskinn. Fiskurinn sé tekinn
úr ísnum og flokkaður í kassa þar
sem hann býður uppboðs næsta
morgun. Það Iíði oft 10 til 12 tím-
ar frá því að fiskurinn sé tekinn úr
ísnum þar til hann kemst til
vinnslustöðva.
En hvað kostar að flytja út fisk í
einnota kössum ?
— Það kostar um 24 þúsund
krónur miðað við einn gám. Það
er oftast reiknað með því að það
samsvari um 12 tonnum af fiski,
þannig að kostnaðurinn er um
tvær krónur á hvert kíló. Þetta
kann að virðast hærri upphæð en
það kostar að flytja út fisk í plast-
kössum eða — körum en við vilj-
um meina að þegar allt hefur ver-
ið reiknað út, s.s. rýrnun og flutn-
ingskostnaður á tómum kössum,
þá sé þetta ódýrari og þægilegri
aðferð. Þá má ekki gleyma því að
ef menn fást til þess að eyða smá
tíma í að vigta fisk og velja í þessa
kassa þá sleppa þeir við þennan
kostnað erlendis og kostnað við
leigu á kössum, auk þess sem þeir
fá hærra verð fyrir betra hráefni,
segir Kristinn og nefnir sem dæmi
að á einum báti frá Isafirði séu
menn byrjaðir að róa með frauð-
plastkassana og ísa í þá um borð
og hafi það gefið mjög góða raun.
1200 kassar á sólarhring
Fyrsti kassinn var framleiddur
hjá Stjörnusteini 6 janúar í fyrra
en framleiðsla hófst þó ekki að
neinu marki fyrr en í apríl í fyrra.
Öll tæki voru keypt ný frá Þýska-
landi og að sögn Sigvalda lætur
nærri að afkastageta fyrirtækisins
sé um 1200 kassar á sólarhring.
Um 60 þúsund kassar voru fram-
leiddir hjá Stjörnusteini í fyrra og
hyggjast þeir félagar nú bæta
virkilega um betur. Hægt er að
þrefalda afköstin með mjög litlum
tilkostnaði og nú er í bígerð að
stækka verksmiðjuhúsnæðið úr
Fiskur í frauðplastkössum tekinn
úr gámi í Frakklandi.
20 kassar í einni hendi — ekkert
mál enda vegur stæðan aðeins 12
kg.
500 fermetrum upp í 750 fer-
metra. Nú eru framleiddar fimm
mismunandi gerðir af frauðplast-
kössum hjá Stjörnusteini og von
er á nýjum gerðum á næstunni. í
dag framleiðir fyrirtækið hefð-
bundna gámakassa, kassa sem
sérstaklega henta á bretti og kassa
fyrir fiskflök. Þá eru það kassar
fyrir eldisfisk og loks kassar fyrir
grænmeti, en í bígerð er að fram-
leiða kassa fyrir tómatarækt og
trjárækt (stiklinga).
Kassar fyrir eldisfisk
Samkvæmt upplýsingum Krist-
ins og Sigvalda er það ekki síst
fiskeldið sem þeir binda miklar
vonir við.
— Það er alveg ljóst að eldis-
fiskur verður ekki fluttur út öðru
vísi en í einnota frauðplastköss-
um. Norðmenn hafa unnið sína
markaði m.a. með því að flytja
fiskinn út í þessum kössum og því
verður ekki breytt. Við sjáum
fram á að það verður talsverður
útflutningur héðan þegar menn
byrja að slátra af einhverju marki
næsta sumar. Þessi viðskipti ætl-
um við að fá enda sitjum við einir
að þeim a.m.k. þar til einhverjum
dettur í hug að reisa aðra verk-
smiðju. Það er öruggt að innflutn-
ingur borgar sig ekki en um leið er
ljóst að við getum ekki reiknað
með útflutningi að neinu marki,
segir Kristinn en til fróðleiks má
geta þess að kassarnir sem notaðir
eru undir eldisfisk eru sérstakir að
því leyti að allt blóð og vatn sem
kemur úr fisknum og ísnum,
rennur úr kassanum niður í safn-
hólf þar sem sérstök motta dregur
vökvann í sig. Er þetta fyrirkomu-
lag ekki síst komið til vegna óska
flugfélaganna sem sjá oftast um
flutningana á eldisfiski.