Fréttablaðið - 04.12.2021, Blaðsíða 32

Eftir margra mánaða heimil­
isleysi vegna úrræðaleysis
sveitarfélaga og ríkis, fékk
Margrét Sigríður Guðmunds­
dóttir, 59 ára, loksins
fram tíðar heimili – á hjúkr­
unarheimili. Hún segist hafa
þakkað fyrir að komast í
varanlegt húsnæði, en óskar
engum ungum einstaklingi
að búa á hjúkrunarheimili.
Margrét Sigríður Guð­
mundsdóttir er eins
og fyrr segir 59 ára
og hefur búið á
hjúkrunarheimili í
ár, gegn sínum vilja. Hún greindist
með taugasjúkdóminn MS árið 2012
og þarf nú að reiða sig á umönnun
annarra í daglegu lífi.
„Ég hefði kosið að vera heima
hjá mér eða í úrræði úti í bæ, ekki
á svona stofnun,“ segir Margrét og
telur mjög ólíklegt að einstaklingar
í svipuðum sporum velji sjálfir að
búa á hjúkrunarheimili.
Þurfi framtíðarlausn
Fréttablaðið greindi frá því í gær að
vaxandi fjöldi ungra fatlaðra ein­
staklinga byggi á hjúkrunarheim­
ilum, sumir, eins og Margrét, gegn
vilja sínum. Ríki og sveitarfélög
benda hvert á annað þegar kemur
að þjónustu þessa hóps.
Á höf uðborga r svæðinu og
landsbyggðinni búa nú 144 fatl­
aðir einstaklingar, undir 67 ára, á
hjúkrunarheimilum. María Fjóla
Harðardóttir, varaformaður Sam­
taka fyrirtækja í velferðarþjónustu
(SFV) og forstjóri Hrafnistu, segir
stjórnendur hjúkrunarheimila
margoft hafa rætt þessi mál við
heilbrigðisráðuneytið og alvarlegar
athugasemdir hafi verið gerðar.
Hún bendir á að þjónusta hjúkr­
unarheimila sé sniðin að öldruðum
og að hjúkrun ungra einstaklinga
sé oft f lóknari, bæði líkamlega og
andlega, það geti reynt á starfs­
mannahóp hjúkrunarheimila sem
sé að stórum hluta ekki með faglega
menntun.
María Fjóla segir meðaldvalar­
tíma eldri einstaklinga í hjúkrunar­
rými um tvö til þrjú ár. Yngri ein­
staklingar séu líklegri til að dvelja
um áratugaskeið.
Þá virki kerfið þannig að við
komuna á hjúkrunarheimili greiði
ríkið daggjöld þangað en hætti að
borga allt annað fyrir einstakling­
ana eins og ýmis hjálpartæki, næga
sjúkraþjálfun, liðveislu og fleira. Að
sögn Maríu Fjólu duga daggjöldin
skammt fyrir öllum þeim sérþörf­
um sem yngra fólkið kunni að hafa.
Hún telur mikilvægt að unga fólkið
fái að halda í ákveðin réttindi, þó
það fari á hjúkrunarheimili.
María Fjóla segir að ef hjúkrunar­
heimili eigi að vera framtíðarlausn
fyrir ungt fólk þurfi að búa til sér
úrræði fyrir þann hóp, deildir eða
búsetukjarna.
Áratugum of snemma
Á meðan Margrét lá á spítala í janúar
í fyrra tóku Kópavogsbær, þáverandi
eiginmaður Margrétar og spítalinn
þá ákvörðun að hún færi á hjúkr­
unarheimili. Hún segist sjálf ekki
hafa haft neitt um málið að segja.
Á meðan Margrét beið eftir plássi
dvaldi hún á spítala í sjö mánuði og
í hvíldarinnlögn á Droplaugarstöð­
um þess á milli í rúma fjóra mánuði.
Í tæpt ár átti hún ekkert heimili og
engan langtíma dvalarstað. „Ég átti
hvergi heima á tímabili og ég var
orðin úrkula vonar.“
Þegar Margréti bauðst loks pláss
þakkaði hún fyrir að vera komin í
varanlegt húsnæði eftir alla biðina
og óvissuna. „Svo þegar maður
er kominn þá renna á mann tvær
grímur. Þá sér maður að þetta er ekki
staður sem ég er til í að eyða næstu
20 til 30 árum á.
Sjálfstæðið farið
Á hjúkrunarheimilinu fær Mar­
grét alla nauðsy nlega grunn­
umönnun. Annari þjónustu sem
er mjög mikilvæg fyrir hana, eins
og sjúkraþjálfun og félagsstarfi, er
mjög ábótavant. Á meðan Margrét
fær ekki viðeigandi sjúkraþjálfun,
fer líkamlegri heilsu hennar hratt
hrakandi.
Athafnir sem f lestir telja sjálf­
sagðar líkt og bað eða sturta
nokkrum sinnum í viku er ekki
raunveruleiki Margrétar. Hún fær
bað einu sinni í viku og hárþvott
tvisvar sinnum í viku, en ekki um
helgar. „Ég er lærð hágreiðslukona
og mín reisn í lífinu er að vera með
almennilegt hár en það er ekki
hlustað á það.“
Frá árinu 2013 hafði Margrét
farið í sjúkraþjálfun þrisvar í
viku og sund einu sinni í viku. Þá
var hún á dagdeild í MS­setrinu,
umvafin félagsskap einstaklinga
í svipuðum sporum og hún. Við
komuna á hjúkrunarheimili missti
hún hins vegar öll þessi réttindi og
f leiri.
Svörin eru skýr, ríkið borgar ekki
fyrir einstaklinga á tveimur stöðum,
segir Margrét. Þá sé hún ekki lengur
skráð öryrki og fái ekki lengur við­
eigandi hjálpartæki frá ríkinu, þar
sem hjúkrunarheimilið á að standa
straum af þeim kostnaði. „En þau
eru ekki með neitt fjármagn til þess.
Þetta eru svo dýr hjálpartæki fyrir
fólk í minni stöðu,“ segir Margrét.
„Þó að maður þurfi umönnun og
alls konar þá þarf ekki að taka af
manni sjálfstæðið, maður er gjör­
samlega negldur niður,“ segir Mar­
grét.
Skelfist tilhugsunina
Margrét er ein í ágætu herbergi á
hjúkrunarheimilinu. „Ég er náttúr­
lega þannig að ég er búin að gera
þetta mjög huggulegt hjá mér, þótt
Áratugum of snemma á hjúkrunarheimili
Margrét Sig-
ríður er 59 ára
og hefur búið á
hjúkrunarheim-
ili í eitt ár.
Fréttablaðið/
Ernir EyjólFsson
Bergþóra berst einnig við MS-sjúkdóminn og óttast að enda á hjúkrunarheimili. Fréttablaðið/sigtryggur ari
Helena Rós
Sturludóttir
helenaros
@frettabladid.is
Það er ekkert skrýtið
að makinn gefist upp.
Ég hef alveg fullan
skilning á því.
Margrét Sigríður
32 Helgin 4. desember 2021 LAUGARDAGURFréttablaðið