Heilsuvernd - 01.03.1993, Blaðsíða 31

SÖFNUN JURTA
Þegar jurtir eru tíndar er gott að
hafa góðar myndir af þeim til að
auðvelda greininguna því að
stundum er erfitt að greina á milli
líkra plantna. Ekki er rétt að tína
svo mikið á sama stað að jurtinni
verði útrýmt. Við tínsluna er
langbest að setja jurtirnar í bastkörfu
þar sem loftar um þær. Heima er
gott að hengja jurtirnar upp eða
dreifa þeim á eitthvert undirlag þar
sem loft getur leikið vel um þær.
Nauðsynlegt er að þurrka jurtirnar
á hlýjum, dimmum stað eins fljótt
og hægt er eftir tínsluna en
þurrkunartími er misjafn, allt frá
fjórum dögum upp í þrjár vikur.
Jurtunum á að snúa reglulega
meðan á þurrkun stendur. Ef þær
eru óhreinar er best að þurrka af
þeim með þurrum klút. Jurtirnar
eru látnar í dökk, lokuð glerílát eða
glerjuð leirílát um leið og þær eru
orðnar þurrar. ílátin eru geymd á
dimmum og köldum stað.
BLÖNDUN
FEGRUNARLYFJA
Te og seyði er gott í hárskol, andlits-
vatn, baðvatn og jafnvel augnskol
svo eitthvað sé nefnt, en smyrsl er
gott sem áburður. Olíur eru notaðar
á svipaðan hátt og smyrsl en einnig
er hægt að setja olíur í baðið. Te,
seyði og smyrsl er handhægt og
einfalt að búa til heima, eins og sést
hér á eftir en nokkuð flóknara er
að búa til jurtaolíu. Hreinar ilmolíur
þarf að vinna með flókinni eimingu
en þegar jurtaolíur eru unnar á
jafneinfaldan hátt og hér er lýstolían
ekki eins auðug af virkum efnum
og sú sem er unnin með eimingu.
Olíu má búa til úr öllum jurtum
sem þykja góðar til útvortis
notkunar.
TE:
Jurtirnar em settar í vel lokað ílát sem
þolir mikinn hita. Best er að setja 1 -
2 teskeiðar af þurrkaðri jurt í einn
bolla af vatni en ef jurtin er fersk þarf
að þrefalda magn hennar. Sjóðandi
vatni er hellt yfir. ílátinu er lokað og
látið standa í 20 - 30 mínútur. Þá er
blandan sigtuð gegnum grisju og
jurtirnar undnar vel. Teið má geyma
í kæliskáp en það geymist ekki lengur
en þrjá daga í einu. Skammtar: Fyrir
fullorðna 1 dl þrisvar á dag.
SEYÐI:
Það er notað á sama hátt og te en gert
úr harðgerðum plöntuhlutum, svo
sem rótum, berki og fræi. Jurtirnar
eru settar í góðan pott og köldu vatni
hellt yfir. Pottinum er lokað og suðan
látin koma hægt upp. Látið sjóða í 15
- 20 mínútur. Þá er potturinn tekinn
af hellunni og látinn standa lokaður
í 10 mínútur. Blandan er sigtuð
gegnum grisju og jurtirnar undnar.
SMYRSL:
Best er að blanda jurtum saman við
hreina jurtaolíu, vaselín eða hreint
rakakrem úr apóteki. Hér fylgir
uppskrift að góðu smyrsli:
200 grömm af vaselíni
eru brœdd viö lágan hita.
60 grömm afjurtum
eru sett út í og suöan
látin koma upp. Soöiö
varlega í 10 -15 mínútur
og hrœrt rólega í á
meöan.
Síað í gegnum bómullargrisju og allur
safi pressaður úr jurtunum.
Blöndunni er hellt i kmkku með
góðu loki, blandan er kæld og
smjörpappír settur ofan á smyrslið
áður en kmkkunni er lokað. Þannig
geymist smyrslið betur. Geymist í
kæli. Til gamans fylgir hér gömul
uppskrift að smyrsli úr lyfjagrasi:
90 grömm af
smásöxuöum blööum
eru soöin góöa stund í
120 grömmum af
ósöltu smjöri og 60
grömmum af tólg.
Síiö paö punnafrá og
smyrjiö pví sem eftir er
á útbrot, bólgur,
sprungur eöa sár.
JURTAOLÍA:
Jurtir eru skornar niður og settar í
glæra krukku. Möndlu-, ólífu- eða
sólblómaolíu er hellt yfir þannig að
olían sé helmingi meiri en jurtirnar.
Kmkkunni er lokað og hún geymd á
hlýjum stað, gjarnan í sól. Gott er að
hræra daglega í krukkunni. Eftir 2-3
vikur er olían síuð frá og hratið
pressað vel. Jurtaolían er geymd í
dökkum flöskum á köldum stað.
Gott er að nota ferskan haugarfa,
brenninetlu og njóla í jurtaolíu gegn
kláðaútbrotum en morgunfrú, sem
er algeng garðplanta hér á landi,
kamillu og vallhumal gegn útbrotum
og bmnasámm. Gegn vörtum og lík-
þomum má nota hófsóley og sóldögg.
Uppskrift að jurtaolíu úr morgunfrú:
Gott er að merja fersk blöð af
morgunfrú, hella olíu, t.d. hreinni
barnaolíu, yfir og láta standa í tvo
sólarhringa í kulda.
31