Morgunblaðið - 17.11.2021, Blaðsíða 15

MINNINGAR 15Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. NÓVEMBER 2021
✝
Ása Gréta
Kristín Sæ-
mundsdóttir fædd-
ist á Þorvaldsstöð-
um í Grindavík 21.
ágúst 1924. Hún
lést á hjúkrunar-
heimilinu Mörk í
Reykjavík 3. nóv-
ember 2021.
Foreldrar henn-
ar voru Sæmundur
Tómasson trésmið-
ur frá Járngerðarstöðum í
Grindavík og Guðný Sigurð-
ardóttir frá Þorvaldsstöðum í
Hvítársíðu. Þau voru bæði fædd
25. júní 1888. Guðný lést 1973
og Sæmundur 1975.
Systkini Ásu voru Margrét, f.
1916, og Tómas Grétar, f. 1918.
og Ingibjörgu Guðmundsdóttur,
lengst af í Gljúfurholti í Ölfusi.
Hún leit alla tíð á þau og þeirra
fólk sem aðra fjölskyldu sína.
Í nóvember 1946 giftist Ása
Haraldi Skúlasyni frá Króktúni
í Landsveit, f. 1923, d. 1973.
Heimili þeirra var um áratuga-
skeið í Akurgerði 60 í Reykja-
vík. Ása og Haraldur eignuðust
ekki börn en fjölmennur hópur
systkinabarna sóttist eftir sam-
vistum við þau og var Ása þeim
mörgum sem önnur móðir. Ása
hóf eigin atvinnurekstur við
fráfall Haralds en hún var ham-
hleypa til vinnu.
Sambýlismaður Ásu frá 1975
var Gunnar Árni Sveinsson frá
Álafossi í Mosfellssveit, f. 1919,
d. 2006. Hann átti sex börn. Þau
Gunnar ferðuðust víða um lönd
og eignuðust fjársjóð sagna og
vina.
Útför Ásu verður gerð frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í
dag, 17. nóvember 2021, klukk-
an 13.
Þau dóu bæði í
frumbernsku.
Einnig Sigríður
Guðný, f. 1920, d.
1991, Ásgeir, f.
1923, d. 2007. Eft-
irlifandi bróðir Ásu
er Haraldur, f.
1929. Hálfbróðir
þeirra, samfeðra,
var Guðjón, f. 1913,
d. 1993.
Foreldrar Ásu
fluttu með börnin frá Grindavík
árið 1928 og festu kaup á húsi á
Spítalastíg 3 í Reykjavík, en
þau héldu áfram sterkum
tengslum við æskustöðvarnar.
Vegna veikinda móður sinnar
dvaldi Ása langdvölum hjá
hjónunum Jóhanni Bjarnasyni
Látin er í hárri elli Ása Sæ-
mundsdóttir, kær föðursystir
okkar. Ása var næstelst fjög-
urra systkina og þau pabbi
okkar áttu einstaklega hlýtt og
gott systkinasamband alla tíð
og voru í daglegu sambandi
allt til hinstu stundar Ásu.
Mamma okkar og Ása voru
líka nánar mágkonur og við
systur erum þakklátar fyrir
nærveru Ásu og hlý huggunar-
orð við fráfall mömmu fyrir
réttum fjórum árum. Ása
gegndi lykilhlutverki í stórri
fjölskyldu og hin systkinabörn
hennar hafa ekki síður notið
hlýju hennar og visku.
Það var alltaf gaman að
ræða málin við Ásu, hún var
stálminnug og við yngra fólkið
gátum flett upp í henni um allt
sem við vildum vita um fólkið
okkar, leyndarmálin og sög-
urnar. Hún hafði öll nöfn, ártöl
og staði á hraðbergi, komin
hátt á tíræðisaldur. Sama gilti
um lífið í gömlu Reykjavík og í
sveitinni; allt mundi Ása og gat
alltaf brugðið upp lifandi
myndum af mannlífinu. Lýs-
ingar hennar á skautaferðum á
Tjörninni eða gamlárskvöldi
niðri á höfn voru næstum eins
og fullbúin kvikmyndahandrit.
Ása hefði örugglega brillerað í
hraðaspurningunum í Gettu
betur.
Ása var þó ekki aðeins vitur
kona, lestrarhestur og grúsk-
ari heldur var hún líka veik
fyrir tísku, fallegum fötum og
skartgripum, sem henni fannst
hún aldrei eiga nóg af.
Jólaboðin hjá Ásu og Halla,
manninum hennar, ljóma í end-
urminningunni; þegar stórfjöl-
skyldan hittist árum saman á
jóladag í húsinu þeirra í Ak-
urgerðinu. Það var mikill æv-
intýraheimur í huga okkar
frændsystkinanna, fallega búið
og á mörgum hæðum.
Ása varð ekkja á miðjum
aldri þegar Halli féll skyndi-
lega frá, á 8. áratugnum. Hún
hafði fram að því verið heima-
vinnandi húsmóðir eins og
tíðkaðist á þeim árum. En þá
vatt hún sínu kvæði í kross,
tók að sér rekstur leigubílsins
hans Halla og keypti sjoppu á
Sogavegi sem hún rak um ára-
bil af mikilli elju og dugnaði.
Við dáðumst að því hve létti-
lega hún vippaði goskössunum
inn á lagerinn og svo gaf hún
okkur stundum krembrauð og
Mirinda.
Tveimur árum eftir fráfall
Halla hitti Ása Gunnar sem
varð sambýlismaður hennar í
áratugi, en samband þeirra var
einstaklega kærleiksríkt. Þau
spiluðu bridds, ferðuðust um
heiminn og áttu gott líf saman
fullt af dansi, húmor og kæti.
Gunnar lést fyrir 15 árum.
Ásu leið vel á Mörk síðustu
fjögur ár ævinnar en henni
fannst stundum nóg um ætt-
gengt langlífið og var tilbúin
að fara þegar kallið kom. Við
munum alltaf varðveita minn-
ingu Ásu frænku okkar.
Helga, Hrefna og Halla
Haraldsdætur.
21. ágúst 1924 er um margt
sérstakur dagur í okkar fjöl-
skyldusögu ekki síður en í Ís-
landssögunni, en þann dag tóku
á loft í Reykjavík fyrstu flug-
vélarnar sem svifið höfðu yfir
hafið til Íslands og héldu nú
áfram leið sinni vestur um haf.
Fyrsta hnattflug sögunnar var í
gangi og innan skamms tengdu
loftbrýr til allra átta fólk sem
aldrei fyrr. Þennan sama dag
fæddist í Grindavík okkar lit-
ríka og lífsglaða föðursystir
sem á sinni löngu ævi var sú
sem byggði brýr, tengdi fólk og
efldi samskiptin innan stórfjöl-
skyldunnar.
Ása frænka, eins og hún ætíð
nefndist í okkar hópi, var
glæsileg kona sem bar sig vel,
röggsöm, há og bein í baki.
Hún fylgdist með tískunni og
naut þess að vera vel tilhöfð.
Sem ung heimavinnandi hús-
móðir sinnti hún gjarnan systk-
inabörnum sínum, en sjálf átti
Ása ekki börn, og á okkur litlar
saumaði hún nýmóðins kjóla
sem við klæddumst hreyknar.
Hún ferðaðist mikið um landið
með Haraldi eiginmanni sínum,
sem varð bráðkvaddur á
miðjum aldri, og seinna á lífs-
leiðinni naut hún utanlands-
ferðanna með sínum kærasta
Gunnari sambýlismanni.
Ása frænka fylgdist vel með
málefnum líðandi stundar. Hún
var líka stálminnug og góður
sögumaður sem tengdi saman
kynslóðirnar með lifandi frá-
sögnum af uppvaxtarárunum í
Reykjavík millistríðsáranna.
Systkinin fjögur ólust ekki að
öllu leyti upp saman vegna
veikinda móður þeirra en gagn-
kvæm væntumþykjan skein í
gegn þegar Ása rifjaði upp fyr-
ir okkur hvernig Ásgeir stóri
bróðir hennar leiddi hana og
gætti vel í ævintýrum bernsku-
áranna. Sjálf gætti hún alla tíð
Haralds litla bróður síns af
sömu alúð, en hann var hennar
trausti vinur og stoð og stytta
þegar árin færðust yfir. Eftir
andlát föður okkar, sem við
systurnar söknuðum mikið, var
það alltaf sérstök stund að hitta
á þau Ásu og Harald saman,
því systkinasvipurinn var sterk-
ur og þau bæði alltaf jafnminn-
ug, ör og glettin.
Stórfjölskyldunni sýndi Ása
einstaka ræktarsemi. Hún
sagðist eiga góða fjölskyldu og
við fundum vel að hún gerði
ekki mannamun. Hún var þakk-
lát fyrir allt fólkið sitt. Heim-
sóknir og símtöl til hennar tóku
gjarnan drjúga stund því hún
var áhugasöm um okkur öll,
spurði tíðinda og sagði fréttir
af ættmennum. Og til hennar
var leitað ef þurfti að rifja upp
og fá réttar upplýsingar um
hvaðeina sem liðið var. Margt
var skrafað og tíminn flaug. Er
nú skarð fyrir skildi.
Við leiðarlok er okkur efst í
huga þakklæti fyrir góðar
stundir og umhyggju mætrar
konu.
Blessuð sé minning Ásu
frænku.
Ásdís og Anna Guðný
Ásgeirsdætur.
Mikið á ég eftir að sakna
þess að geta aldrei framar
spjallað við elsku Ásu, hvorki
kíkt til hennar né slegið á þráð-
inn til hennar eins og ég gerði
svo oft á síðastliðnum árum eft-
ir að við hjónin fluttum til Kor-
síku. Það var svo gaman að
skiptast á sögum við hana, frá
ferðalögum og öðrum upplifun-
um.
Ég var átta ára þegar Gunn-
ar afi kynntist Ásu og vandaðri
konu hefði hann ekki getað
fundið. Ása var eintaklega
glæsileg, ungleg í útliti og í
anda og ævinlega prúðbúin frá
toppi til táar.
Þar svo fallegt að sjá þau
saman. Þau voru dugleg að
ferðast, spila, dansa og njóta
lífsins á allan hátt. Þau kölluðu
fram það besta hvort í öðru. Afi
laðaði fram brosið hennar með
góðlátri glettni og hún ýtti und-
ir glæsibraginn hjá honum,
gætti þess að hann væri ávallt
fínn í tauinu, ekki síst eftir að
blindan fór að hrjá hann og
kannski ekki eins auðvelt fyrir
hann að sjá hvað færi vel sam-
an.
Það bætti alltaf skapið að
kíkja í kaffi til þeirra. Þau voru
gestrisin og ávallt með bakkelsi
á borðum þegar von var á gest-
um, sem voru ansi tíðir á fal-
lega heimilinu þeirra. Þau voru
áhugasöm um menn og málefni
og endalaust gaman að spjalla
við þau um heima og geima.
Ása var mjög fróð um flesta
hluti og með eintaklega gott
minni. Það var erfitt að slá
henni við hvað það varðar og að
vinna viskubikar ber þess
kannski best vitni. Hún var
trygg sínum nánustu, jákvæð
og umburðarlynd og hallmælti
aldrei nokkrum manni.
Ása mun alla tíð eiga stóran
sess í hjarta mínu og ég er afar
þakklát fyrir að hafa fengið að
kynnast henni.
Við hjónin vottum ástvinum
öllum innilegustu samúð.
Guðrún Anna Matthías-
dóttir og Raphaël
Leroux.
Nú hefur elsku Ása kvatt
þennan heim og komin í faðm
framliðinna ástvina.
Það var árið 1975 sem pabbi
kynnti mig fyrir kærustunni
sinni, eins og hann kallaði hana
alltaf. Ég man hvað hún var
glæsileg, smekklega klædd og
bar sig vel.
Það var yndislegt að sjá hvað
þau blómstruðu saman. Þau
ferðuðust mikið saman, fóru
meðal annars margar ferðir til
Spánar. Þeim þótti líka gaman
að dansa, en það var einmitt á
dansiballi sem þau hittust fyrst.
Ása fylgdist vel með þjóð-
málum og var einstaklega
minnug. Oft ef mig vantaði
upplýsingar um hvers kyns
málefni hringdi ég í Ásu, hún
var eins og fjölfræðibók sem
hægt var að fletta í.
Hún var mikil smekkmann-
eskja og sérstaklega gaman að
fara með henni í fatabúðir. Þá
var mikið spáð í hvað væri ný-
móðins. Hún saumaði líka sjálf
og prjónaði mikið á yngri árum.
Ég er svo heppin að eiga af-
skaplega fallega lopapeysu sem
hún gaf mér.
Ég átti einstaklega góð sam-
skipti við Ásu, ekki síður eftir
að pabbi dó. Hún sýndi mér og
fjölskyldunni mikla væntum-
þykju, spurði alltaf frétta af
börnunum og barnabörnunum
og jafnvel þó að heilsan hafi
ekki alltaf verið upp á sitt besta
þessi síðustu ár reyndi hún allt-
af að mæta í fjölskylduboðin.
Pabbi var mjög stoltur af
Ásu sinni og gekk alltaf með
mynd af henni í veskinu. Ég
leyfi mér að birta vísu sem
hann orti til hennar:
Í Brautarholti fjögur ég fann
fegurstu ástina mína.
Bæði huga og hjarta mitt vann,
með heillandi töfrana sína.
Fáeinum dögum áður en hún
lést kom ég að henni að borða
inni í matsal og dáðist að því í
huganum hvað hún sat teinrétt
við borðið, með fallega gráa
hárið sitt fléttað niður á bak.
Hennar verður sárt saknað
en góðu minningarnar lifa að
eilífu.
Ég votta ættingjum innileg-
ustu samúð.
Sigríður Ísól
og fjölskylda.
Ása G.
Sæmundsdóttir
Morgunblaðið birtir minningargreinar endurgjaldslaust alla
útgáfudaga.
Óheimilt er að taka efni úr minningargreinum til birtingar í
öðrum miðlum nema að fengnu samþykki.
Skil | Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Smellt á Morgunblaðslógóið í
hægra horninu efst og viðeigandi liður, „Senda inn minningargrein,“
valinn úr felliglugganum. Einnig er hægt að slá inn slóðina
www.mbl.is/sendagrein
Skilafrestur | Ef óskað er eftir birtingu á útfarardegi verður greinin
að hafa borist eigi síðar en á hádegi tveimur virkum dögum fyrr (á
föstudegi ef útför er á mánudegi eða þriðjudegi).
Þar sem pláss er takmarkað getur birting dregist, enda þótt grein ber-
ist áður en skilafrestur rennur út.
Formáli | Minningargreinum fylgir formáli sem nánustu aðstand-
endur senda inn. Þar koma fram upplýsingar um hvar og hvenær sá
sem fjallað er um fæddist, hvar og hvenær hann lést og loks hvaðan og
klukkan hvað útförin fer fram. Þar mega einnig koma fram upplýs-
ingar um foreldra, systkini, maka og börn. Ætlast er til að þetta komi
aðeins fram í formálanum, sem er feitletraður, en ekki í minning-
argreinunum.
Undirskrift | Minningargreinahöfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Minningargreinar
Dr. Pétur Pét-
ursson biskup
(1808-1891), son-
ur hins góðfræga
síra Péturs pró-
fasts Péturs-
sonar á Víðivöll-
um og bróðir
Brynjólfs Fjöln-
ismanns, gaf út
bænakver þar
sem í morgun-
bæn á miðvikudegi er þetta
ákall að finna:
„Styrktu mig í stöðuglyndi
og þolinmæði svo að ég með
auðsveipni taki hverju því,
sem þú lætur mér að höndum
bera og trúi því staðfastlega
að mótlæti og þjáningar eru
meðul í þinni mildiríku hendi
til að losa hjarta mitt við hé-
góma veraldarinnar og draga
það nær þínu himneska föð-
urhjarta, trúi því stað-
fastlega, að mótlætingar
þessa tíma eru léttvægar í
samanburði við þá eilífu og
óumræðilegu sælu, sem þú
hefur mér fyrirhugað í þínu
himneska dýrðarríki. Amen.“
Hér er Guð beðinn um trú.
Og trú er nýtt líf í fyllsta
skilningi þeirra orða; höfð um
ævi mannsins, sem lifað er við
orð fyrirgefningarinnar, sem
Jesús ávann okkur.
Þetta líf trúarinnar er
„endurnýjungin“, endurreisn
hinnar ásköpuðu guðs-
myndar. Það er fullkomið,
kristið mannlíf, allt miðað við
Krist og fyrirgefningu hans.
Það er syndlaust af því að trú-
in getur ekki syndgað. „Hver
sem af Guði er fæddur syndg-
ar ekki, því að það sem Guð
hefur í hann sáð varir í hon-
um. Hann getur ekki syndgað
af því að hann er fæddur af
Guði (I. Jóh. 3:9).“
En sá, sem í trúnni á þetta
fullkomna og syndlausa líf í
Kristi, er samt ekki fullkom-
inn og syndlaus. Hann er „si-
mul justus et peccator“, eins
og Lúther orðaði það (rétt-
látur og syndari í senn). Hann
á nýja lífið í Kristi, en býr
samt við sífellt andóf hins
gamla manns (hins synduga
eðlis). Þess vegna verður
hann, eins og Kristur sjálfur,
að þola reiðina og sektina – og
deyja. En í trúnni má hann
treysta því, að lífið nýja, sem
Kristur færir með fyrirgefn-
ingu sinni, á að rísa upp á
efsta degi. Það
synduga og upp-
reisnargjarna líf,
sem hann hefur
örvað og glætt
með synd sinni,
eigingirni og
sjálfsréttlætingu,
á aftur á móti að
deyja og verða til
moldar borið í
kirkjugarðinum.
Fagnaðar-
erindið boðar, að
andstreymið sem Guð lætur
okkur mæta sé í þágu end-
urreisnar okkar, verkfæri líf-
gjafarinnar. Það mótdræga,
raunirnar og armæðan öll,
þetta á að ganga af hinum
gamla Adam dauðum, öðru-
vísi fær manneskjan ekki ris-
ið upp til eilífs lífs. Þegar við
heyrum þetta gleðjumst við
og tökum með þökkum á móti
þjáningunni, fögnum hverri
mannraun, en erum staðföst í
bjargfastri von um upprisuna.
Upprisuvonin birtist í því, að
við höldum okkur fast og óbif-
anlega í lífið frá Guði, þegar
annarleg öfl dauðans herja á
okkur.
Í konungsveldi Krists og í
trúnni á hann verða allir hlut-
ir nýir! En þá lifum við líka í
stöðugri baráttu; hinn gamli
maður er dæmdur og deydd-
ur, en hinn nýi maður er náð-
aður og reistur upp frá dauð-
um. Þessu stríði lýkur ekki
fyrr en vér deyjum með Kristi
og rísum upp með honum.
Síra Hallgrímur Pétursson,
eini stórsnillingurinn sem við
Íslendingar höfum eignast,
hann, sem einn skálda hefur
sagt dauðanum að koma
sælum, kveður í 22. versi 1.
Passíusálms síns:
Iðrunartárin ættu vor
öll hér að væta lífsins spor.
Gegnum dauðann með gleði
og lyst
göngum vér þá í himnavist.
Eftir Gunnar
Björnsson
Gunnar Björnsson
» „Mótlæti og
þjáningar eru
meðul í þinni mildi-
ríku hendi til að
losa hjarta mitt við
hégóma verald-
arinnar.“
Höfundur er pastor em-
eritus.
Gildi mótlætis
Formaður Landverndar
krefst þess fyrir hönd um-
hverfissinna að ríkisstjórnin
lýsi yfir neyð-
arástandi í
loftslags-
málum (Mbl.
10. nóv. sl.),
en það er
virkj-
unarbann
þeirra sem á
mesta sök á
loftslagsvand-
anum, einkum
kjarn-
orkubannið.
Orkuverð hefur margfald-
ast í Evrópu og verði ekki
breyting þar á stefnir í óða-
verðbólgu í ESB sem mun
breiða sig til Íslands. Þrýsti-
minnkun í gasholum Gasprom
í Rússlandi hefur bitnað hart
á ESB. Verð á húshitun hefur
margfaldast.
Fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Landverndar
er nú umhverfisráðherra og
hefur ekkert fram að færa
nema blekkingar í loftslags-
málum og friðunaraðgerðir í
tugatali til að koma í veg fyrir
virkjanir.
Nei-pólitík umhverfissinna
er nú orðin 40 ára gömul og
allan þann tíma hefur CO2
safnast fyrir í andrúmsloftinu
á vaxandi hraða. Magnið er
nú orðið svo mikið að nægir í
12° hlýnun þótt öll losun væri
stöðvuð á morgun. Hvort það
verður ræðst í hafinu. Neyð-
arástand? Því ekki? Það eru
réttir aðilar að biðja um það.
Jónas Elíasson.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Loftslag og umhverfissinnar
Jónas
Elíasson
Ljósmynd/NASA
Jörðin séð úr geimnum.