Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1975, Síða 255
239
Hér verSa tilgreind nokkur dæmi ur orSabokum:
Færeyska: Svabo Dictionarium Færoense, 1966, Vedlin kold, al-
gidus, frigidus. Hjå M. A. Jacobsen og Chr. Matras, Føroysk-donsk
Orbabok, 1961, J>ar sem or5i5 er stafsett valin a5 nutibarhætti, er
nefnt dæmi: valin å hondunum.
Hjaltlenzka: Jakob Jakobsen, An Etymological Dictionary of the
Norn Language in Sbetland, 1928-1932, valin og valen 1) benumbed
with cold, of the limbs, esp. the hånds; 2) fumbling; lacking handi-
ness, in doing a piece of work. Rar er einnig no. valnaben benumbed
or powerless leg.
Norska: Aasen, Norsk Ordbog, valen stiv af Kulde; om Lemmer
(jf. valhendt). Alm. i de sydlige Egne; valhendt stiv i Fingrene af
Frost (Sv. valhand). Hjå Ross, Norsk Ordbog, er auki5 vi5 Jjybingu:
famlende og slap i Tilgrebet, »Valen i Takji«. Einnig hafa ]»eir
Aasen og Ross båbir verbum valna e8a valna a(a)v stivne af Frost
e8a døe af Frost.
Sænska: Soderwall, Ordbok ofver svenska medeltids-språket, valin
valen, domnad av kold, me5 dæmum ur Helige Bernhards Skrif-
ter, 1866 (j)y8ing talin frå lokum 15. aldar): nordhan wådhrådh
hwilkit som ar kalt och gor man kolnan och walin (in frigore con-
stringit et torpentes facit). I Olof Ostergren, Nusvensk ordbok, er
valen i merkingunni »Stel (o. kånslolos) av kold«.
Danska: Feilberg, Bidrag til en Ordbog over jyske Almuesmål,
valen = r(i)gsm(ål), kold om hænderne, så man ikke kan gribe.
Morg dæmi ur donsku rikismåli eru talin i Ordbog over det danske
Sprog og blæbrigSi 1 merkingum sundurgreind; su sem mest likist
])eim sem hér hafa å8ur veri8 nefndar er tolusett 1.2: som p.gr.
af (langvarig) kuldepaavirkning er (forkommen, forfrossen og)
(næsten) følelsesløs; (næsten) stiv af kulde; aSrar eru: kraftesløs,
slap, svag; lunken, uenergisk, holdningsløs, mat.
AfbrigQilegar oråmyndir eru til: Dr færeysku hefur Svabo ekki
a8eins vedlin, heldur einnig volsin (liklega eldra vålsin, sbr. Svabo
II 88) i somu merkingu. I Danmorku er bæ&i til valen og valen, og
auk j)ess hefur Feilberg valmet ur vestur-jozku, en naumast er lik-
legt a& samband sé me8 Joeirri orSmynd og valmar i Cod. Reg.
I Færeyjum er til bæ5i valin og lofnadur, hvorttveggja somu
merkingar, i Noregi bæ8i valen og lopen e8a loppen (svo og lop-
e8a lopp-hendt). Å Islandi hefur loppinn sigrab, en valinn tynzt.