Fréttablaðið - 25.05.2022, Blaðsíða 6

Þetta verkefni er svo
miklu miklu stærra en
að það sé hægt að leysa
það með nokkrum
átaksverkefnum.
Þórunn Sveinbjarnardóttir, for-
maður stjórnskipunar- og eftir-
litsnefndar
Þessi markaður hefur
verið eyðilagður, bæði
með reglugerðum og
með kjarasamningum.
Kristófer
Oliversson,
formaður FHG
Fjármagna þarf geðheilbrigð-
isþjónustuna til lengri tíma,
að mati formanns stjórn-
skipunar- og eftirlitsnefndar.
Heilbrigðisráðuneytið er
gagnrýnt í nýrri skýrslu um
málaflokkinn. Stjórnvöld
hafa ekki yfirsýn, upplýs-
ingum er ekki safnað og mis-
munun hefur viðgengist.
erlamaria@frettabladid.is
HEILBRIGÐISMÁL „Skýrslan staðfestir
í raun það sem vitað er um veikleik-
ana í geðheilbrigðisþjónustunni
og heilbrigðiskerfinu hvað hana
varðar,“ segir Þórunn Sveinbjarnar-
dóttir, formaður stjórnskipunar- og
eftirlitsnefndar Alþingis, um nýlega
skýrslu Ríkisendurskoðunar um
stöðu geðheilbrigðismála.
Þórunn segir skýrsluna áfellis-
dóm yfir heilbrigðiskerfinu. Geð-
heilbrigðismálin séu olnbogabarn
þess og löngu tímabært sé að hætta
tilviljanakenndum átaksverkefnum.
Skortur á yfirsýn er rauður þráður
í skýrslunni. Upp lýs ing ar um tíðni
og þróun geðsjúk dóma liggja ekki
fyr ir, ekki er hald in miðlæg skrá
um biðlista og ekki hef ur farið fram
grein ing á þjón ustu og mannafla-
þörf Land spít ala. Þá liggja ekki
fyrir upp lýs ing ar um fjárþörf og
raun kostnað þjón ust unn ar. Töl-
ur um óvænt eða al var leg at vik við
veit ingu geðheil brigðisþjón ustu eru
ekki nægilega aðgengilegar né upp-
lýsingar um fjölda kvartana til land-
læknis. Engin skráning á beitingu
þvingunarúrræða er fyrir hendi.
Ríkisendurskoðun varð sjálf
fyrir barðinu á þessari óreglu en í
skýrslunni er gagnrýnt hve erfið-
lega gekk að fá svör og upplýsingar
frá heilbrigðisráðuneytinu vegna
úttektarinnar: „Mátti Ríkisendur-
skoðun bíða mánuðum saman eftir
svörum við tilteknum spurningum,
þrátt fyrir ítrekanir. Ríkisendur-
skoðun telur jafnframt sum svör
ráðuneytisins hafa verið óskýr og
illa rökstudd þegar þau loks bárust,“
segir í skýrslunni.
Fréttablaðið sendi ráðuneytinu
fyrirspurn þann 2. maí og óskaði
viðbragða við gagnrýninni. Nú
þremur vikum síðar hefur fyrir-
spurninni enn ekki verið svarað.
Þá er bent á innbyggða mis-
munun í geðheilbrigðiskerfinu.
„Aðgengi að þjónustu ræðst gjarn-
an af efnahag, tegund geðvanda og
búsetu. Mismunun felst einnig í því
að tilteknir hópar lenda á svoköll-
uðu gráu svæði og fá ekki þjónustu
við hæfi,“ segir í skýrslunni.
„Við verðum hér að hugsa um
fjármögnun þjónustunnar til lengri
tíma með skýrum markmiðum.
Um það snýst málið. Geðheilbrigð-
isstefnan ein og sér getur verið
ágæt, en á henni þarf að byggja
aðgerðaáætlanir og hana þarf að
sjálfsögðu að fjármagna. Hverja
einustu aðgerð, hvert einasta skref.
Og þar reynir á pólitíkina,“ segir
Þórunn.
Hún segir að vissulega séu margir
veikleikar í kerfinu, grá svæði og
gloppur, sem skýrslan bendi rétti-
lega á. „Það er til dæmis ekki verið
að tryggja fólki samfellda þjón-
ustu og aðgengi er ekki nægilega
gott,“ segir Þórunn.
Mönnunarvandi sé einnig stór
þáttur og skortur á eftirfylgni þeirr-
ar stefnu sem stjórnvöld hafi mark-
að. „Það hefur vissulega verið farið
í tiltekin átaksverkefni en þetta
verkefni er svo miklu, miklu stærra
en að það sé hægt að leysa það með
nokkrum átaksverkefnum.“ Það
þurfi langtíma fjármögnun úr ríkis-
sjóði til að bæta geðheilbrigði í land-
inu. „Það mun á endanum auðvitað
skila sér margfalt til baka ef okkur
tekst að fækka sjálfsvígum, draga
úr því að fólk missir starfsgetu eða
lendir á örorkubótum og þar fram
eftir götunum,“ segir Þórunn.
„Ég lít svo á að þessi skýrsla sé
tækifæri fyrir þingið til að samein-
ast um það sem við vitum öll að við
þurfum að gera. Þá þarf pólitíkin að
eiga það samtal mjög heiðarlega,“
segir Þórunn. n
Skýrsla um geðheilbrigðisþjónustu
áfellisdómur yfir heilbrigðiskerfinu
Þórunn Svein-
bjarnardóttir,
þingkona Sam-
fylkingarinnar
og formaður
stjórnskipunar-
og eftirlits-
nefndar, segir
þingið þurfa að
nota tækifærið
og gera það
sem gera þurfi.
FRÉTTABLAÐIÐ/
EYÞÓR
ser@frettabladid.is
IÐNAÐUR Tekjur samstæðu Orku-
veitu Reykjavíkur á fyrstu þremur
mánuðum ársins 2022 jukust um
14 prósent frá fyrra ári og er helsta
skýringin auknar tekjur Orku nátt-
úrunnar af raforkusölu til stóriðju,
en hluti af raforkusölu hennar er
tengdur markaðsverði á áli.
Álverðið var liðlega 50 prósentum
hærra fyrstu þrjá mánuði ársins
2022 en 2021 og 90 prósentum
hærra en 2020 sem leiddi til þess
að tekjur Orku náttúrunnar jukust
um milljarð króna frá fyrstu þremur
mánuðum ársins 2021 til jafnlengd-
ar í ár. n
OR græðir á sífellt
hærra verði á áli
ser@frettabladid.is
VERSLUN Útlit er fyrir að Vínbúð
ÁTVR verði áfram rekin í Austur-
stræti, en engin ákvörðun hefur
verið tekin um að loka henni eins og
til stóð á tímabili, að sögn Sigrúnar
Óskar Sigurðardóttur, aðstoðarfor-
stjóra ÁTVR.
Vínbúðin í Austurstræti hefur
verið þyrnir í augum veitingamanna
um árabil, enda selur hún áfengar
veigar á langtum lægra verði en
öldurhúsin í kring geta boðið upp á.
Af þeim sökum, meðal annars,
hafa verið áform uppi um að flytja
verslunina í annað húsnæði, en þau
hafa nú verið sett á bið. n
Vínbúðin áfram
í Austurstræti
ÖRFÁ SÆTI
LAUS Í ÞESSA
VINSÆLU
FERÐ
ÍTALÍUÆVINTÝRI
SUMARFEGURÐ Í VERONA VIÐ GARDAVATN
Komdu með í einstaka, vikulanga ferð til einnar af
elstu borgum Evrópu, Verona verður heimsótt ásamt
þekktustu svæðum við Gardavatn.
Í þessari ferð komum við til með að skoða, smakka,
njóta og upplifa alls hins besta sem Ítölsk menning
hefur upp á að bjóða með Önnu Ólöfu sem heldur vel
utan um hópinn á meðan á ferðinni stendur.
Bjóðum upp á fjölda sérferða og pakkaferða til Ítalíu í
beinu flugi í sumar. Kíktu við á uu.is!
BEINT FLUG FRAM OG TIL BAKA,
INNRITAÐUR FARANGUR OG
HANDFARANGUR,
GISTING Á HÓTEL ITALIA 3*
MEÐ HÁLFU FÆÐI, VÍNSMÖKKUN,
SKOÐUNARFERÐIR, ÍSLENSK FARARSTJÓRN,
AKSTUR TIL OG FRÁ FLUGVELLI
INNIFALIÐ Í VERÐI:
12. - 19. JÚNÍ
VERÐ FRÁ 256.900 KR.
Á MANN M.V. 2 FULLORÐNA
Anna Ólöf Sveinbjörnsdóttir
fararstjóri
thorgrimur@frettabladid.is
FERÐAÞJÓNUSTA Atvinnurekendur
í ferðaþjónustunni eru sammála
um að mannekla í starfsgeiranum
sé vandamál sem gangi hönd í hönd
við húsnæðisvandann á landinu.
„Nú þegar við þurfum að fá
f leira af erlendu starfsfólki inn en
fyrir faraldur þá verður húsnæðis-
skorturinn enn meira vandamál,“
segir Jóhannes Þór Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Samtaka ferðaþjón-
ustunnar. „Húsnæðisskorturinn
er farinn að hamla atvinnuþróun
á ýmsum svæðum á landinu alveg
verulega.“
Kristófer Oliversson, formaður
FHG - fyrirtækja í hótel- og gisti-
þjónustu, tekur í sama streng.
„Þetta verður alltaf svolítill víta-
hringur því þegar ferðaþjónustan
fer í gang fer Airbnb líka á fullt og
sogar upp húsnæðið. Þá er ekki
pláss fyrir heilsársstarfsemi og
uppbyggingu þessara kjölfestu-
fyrir tækja sem hótelin eru í hverju
héraði. Skortur á húsnæði hægir á
allri uppbyggingu í greininni,“ segir
Kristófer.
Jóhannes og Kristófer segja
mannekluna sumpart vera vegna
eftirkasta kórónaveirufaraldursins.
Kristófer segir að þróun mála sé að
mjakast í rétta átt en telur jafnframt
að það ætti að gera fyrirtækjum
auðveldara að ráða til sín ungt fólk
til starfa.
„Þessi markaður hefur verið
eyðilagður, bæði með reglugerðum
og með kjarasamningum sem eru
þannig að það er of lítill launamun-
ur á þessu unga fólki, sem er í raun
að læra að vinna, og hinu eldra,“
segir Kristófer. n
Segir húsnæðisskort
hamla ferðaþjónustu
Ekki skellt í lás. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
6 Fréttir 25. maí 2022 MIÐVIKUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ