Skessuhorn - 10.11.2021, Page 21

MIÐVIKUDAGUR 10. NÓVEMBER 2021 21
Brákarey handverksframleiðsla er
nýtt vörumerki í eigu Sláturhúss
Vesturlands í Brákarey í Borgarnesi.
Þar eru nú framleiddar gærur og
aðrar afurðir sem falla til við slátrun
á vestlensku sauðfé. „Tilgangurinn
er að auka verðmætasköpun, nýta
betur afurðina og styðja nærsam-
félagið á sjálfbæran hátt. Við fram-
leiðum gæðagærur úr heimabyggð
sem nú eru komnar í sölu heima í
héraði, bæði í Ljómalind og Land-
námssetrinu í Borgarnesi,“ seg-
ir Eiríkur Blöndal, einn af eigend-
um Sláturhúss Vesturlands í sam-
tali við Skessuhorn. Gærurnar eru
sendar til Svíþjóðar í sútun hjá fyr-
irtækinu AB Tranås Skinnberedn-
ing, sem er stýrt af sauðfjárbænd-
um í Tranås í Smálöndum. Að sögn
Ninju Ómarsdóttur, markaðsstjóra
Brákareyjar, var ákveðið að senda
gærurnar til Svíþjóðar í verkun til
að stuðla að eins umhverfisvænni
framleiðslu og hægt er. „Langflestir
senda gærur til sútunar lengra aust-
ur, til Austur Evrópu eða Asíu því
það er ódýrara. En við ákváðum að
senda okkar gærur til Svíþjóðar til
að takmarka kolefnisspor. Við völd-
um líka stöndugt lítið fyrirtæki sem
leggur áherslu á umhverfismál. Það
er kannski dýrara, en réttara fyr-
ir umhverfið,“ segir Ninja. „Í Sví-
þjóð eru strangar umhverfiskröfur
og mikið eftirlit með fyrirtækjum
og hjá þessu fyrirtæki er því hugsað
vel um bæði umhverfið og aðbúnað
starfsfólks,“ bætir Eiríkur við.
Vonast til að fólk fari
meira að sækja í nær-
samfélagið
Spurð hvort ekki sé hægt að súta
gærurnar hér á landi segja þau
enga slíka þjónustu vera á Íslandi,
sem gæti tekið við því magni sem
þau eru með. „Það var verksmiðja
á Sauðárkróki sem lagði niður
starfsemi einfaldlega því rekstur-
inn stóð ekki undir sér. En það eru
ótrúlega margt duglegt fólk að súta
í heimahúsum, en myndi ekki ráða
við það magn sem við erum með,“
svarar Eiríkur og bætir við að erfið-
lega hafi gengið að halda úti svona
starfsemi hér á landi vegna kostn-
aðar. „Þetta er einfaldlega ódýrara
annars staðar í heiminum og ekki
hægt að keppa við það. En sjálf-
bærni er framtíðin og vonandi för-
um við í meira mæli að sækja þjón-
ustu í nærsamfélaginu okkar,“ segir
hann. „En það er líka ástæðan fyr-
ir því að við völdum Svíþjóð, það
er nær okkur og það skiptir máli að
halda í svona þjónustu eins nálægt
okkur og við getum og þá verðum
við að nýta hana,“ bætir Ninja við.
Fengið góð viðbrögð
Aðspurð segja þau verkefnið fara
vel af stað og að eftirspurnin sé fín.
„Við höfum líka fengið mjög góð
viðbrögð við gæðum vörunnar,“
segir Eiríkur og Ninja tekur undir
það. Hjá Brákarey eru seldar bæði
hvítar gærur og gærur í allskonar
litum. „Íslensku gærurnar eru líka
svo sérstakar að því leyti að þær eru
töluvert léttari en flestar aðrar gær-
ur. Þær eru líka oft fallegri því við
erum ekki að glíma við skordýr sem
herja á dýrin erlendis og skilja eft-
ir sig ummerki á leðrinu,“ segir Ei-
ríkur.
Hjá Brákarey er hægt að fá bæði
óklipptar gærur og stuttklipptar,
en stuttklipptar gærur hafa í gegn-
um árin gjarnan verið notaðar fyr-
ir börn. „Það tíðkaðist hér áður fyrr
að vera með gærur undir börnum í
vögnunum. Ég held því miður að
mín kynslóð hafi aðeins týnt þeirri
kunnáttu og byrjað að nota allskon-
ar vörur sem eru ekki úr jafn góð-
um efnum, til dæmis úr gerviefnum.
Ullin hefur bara svo marga góða
eiginleika, hún er til dæmis einstak-
lega góð til að halda jafnvægi á hita,“
segir Ninja og bætir við að stutt-
klipptu gærurnar henti líka vel und-
ir börn þegar þau liggja á gólfinu,
þar sem er oft aðeins kaldara. „Svo
eru þær bara svo mjúkar og góðar að
liggja á,“ segja þau að lokum.
arg
Gærur úr heimabyggð til sölu í Borgarnesi
Ninja Ómarsdóttir og Eiríkur Blöndal með gærur frá Brákarey í Landnámssetrinu í Borgarnesi.
Haraldur og Guðmundur Páll reiða fram trjónukrabba sem gestir gerðu síðan góð skil.
Guðmundur Páll. „Annars vegar
er það að flytja hann ferskan og lif-
andi út með flugi og hins vegar að
flytja hann út í klaustrum og soð-
inn. Við erum bara að skoða hvort
þetta sé grunnur sem hægt er að
byggja á í framtíðinni og gerum
ráð fyrir að málin verði farin að
skýrast næsta vor.“
Guðmundur Páll leggur mikla
áherslu á að samið verði regluverk
fyrir grjótkrabbaveiðar. Það liggur
í hlutarins eðli að ekki er fýsilegt
fyrir útgerðir að leggja í gríðar-
legan kostnað við útbúnað og
breytingar á bátum ef liggur fyrir
hvernig veiðunum verður stjórn-
að í framtíðinni. Haraldur segir
að kostnaðurinn við að útbúa bát
til krabbaveiða sé mikill. Bæði eru
það veiðarfæri og annar útbúnaður
og kostnaðurinn segir Haraldur að
hlaupi á milljónum.
Þeir félagar hafa tvívegis sótt um
styrk til Matvælasjóðs en ekki feng-
ið. Þeir segjast eiga svolítið erfitt
með að átta sig á tilgangi Matvæla-
sjóðs. „Okkur finnst þetta orka svo-
lítið tvímælis,“ segir Guðmundur
Páll. „Í fyrra voru þrjár umsóknir
af Akranesi í Matvælasjóð en engin
þeirra hlaut styrk. Þetta voru allt
mjög góð verkefni sem verið er
að þróa í fyrirtækjum á Akranesi.
Það er afar mikilvægt að grunn-
ur og stefna sjóðsins sé með þeim
hætti að það sé alveg skýrt til hvers
er ætlast. Ef að menn þurfa að vera
einhverjir sérstakir sérfræðingar til
þess að sækja um í Matvælasjóði,
hver er þá tilgangurinn með sjóðn-
um? Við erum búnir að finna mark-
að fyrir krabbann og við erum bún-
ir að senda út hugmyndir að afurð
sem markaðurinn samþykkir. Það
sem vantar er að þróa vinnsluþátt-
inn. Svarið var nei, og í rökstuðn-
ingi kom fram að okkur vantaði
meiri markaðsþekkingu.“
Í lokin á spjallinu við grjót-
krabbaveiðimennina tókum við
upp léttara hjal og þeir félagar
fóru að lýsa ýmsum háttum grjót-
krabbans, meðal annars hversu
fast hann gæti klipið með klónum.
Guðmundur Páll lýsir því þegar
Haraldur bróðir hans var klip-
inn í fingurinn. „Hann bítur al-
veg svakalega fast, það bergmálaði
í fjöllunum þegar grjótkrabbi beit
Hadda bróður í fingurinn, Haddi
öskraði svo rosalega,“ sagði Guð-
mundur Páll að lokum.
frg/ Ljósm. aðsendar.
Risakrabbinn sem vigtaði 549 grömm.
Áhöfnin á Inga Rúnari. Helgi Þór, Haraldur, Hallgrímur og lengst til vinstri er
Ursula Jassniker, kona Helga Þórs.
Troðfull trjónukrabbagildra.