Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2019, Síða 14

14 – Sjómannablaðið Víkingur
Árið 1988 var MSC Cruises stofnað og MSC á nú flota 16
stórra skemmtiferðaskipa byggð 2001 til 2019. Eitt bætist við
fyrir árslok og þegar hafa 12 skip verið pöntuð, þar af 5 knúin
með fljótandi gasi. Þegar spurt er hvað gámaskip og skemmti-
ferðaskip eiga sameiginlegt hjá MSC gæti svarið verið að skip-
stjórar skemmtiferðaskipanna fá gjarnan þjálfun sem skipstjórar
á gámaskipunum, og ekki kæmi á óvart að verulegur hluti þeirra
væri frá Ítalíu.
Nafn félagsins hefur oft verið nefnt í sambandi við meiri hátt-
ar sjóslys. Eitt skipana Rena var í leigu hjá MSC þegar það
strandaði 2011 við strönd Nýja Sjálands og var ónýtt eftir, þá 21
árs gamalt. MSC Chitra lenti í árekstri fyrir utan Mumbai í Ind-
landi 2010, þá 30 ára gamalt og var ónýtt eftir. Í nóvember 1997
brotnaði frægt skip sem hafði nafnið MSC Carla þegar atvikið
átti sér stað. Framhlutinn sökk og var afturhlutinn dreginn til
hafnar. Skipið var byggt sem Nihon í eigu Brostöms í Gautaborg,
eitt fjögurra skipa sem 1993 var selt þegar EAC gafst upp á
gámarekstri. Þá fékk skipið nafnið Ladby Maersk og síðan MSC
Carla í byrjun árs 1996. Skömmu áður en slysið átti sér stað
hafði skipið verið í árlegri skoðun og talið í topp standi.7 En við
rannsókn kom í ljós að þegar skipið, eins og systurskip þess, var
lengt 1984 um 14,3 metra, hafði legið svo á við Nihon, að ekki
var gætt að gæðaeftirliti með rafsuðu. Þegar slysið átti sér stað á
Atlantshafi, brotnaði skipið um suðurnar. Ekki var við MSC að
sakast. Skipið hefur sjálfsagt verið dýrt í rekstri með 3 aðalvélar,
enda gert fyrir mikinn hraða.
MSC hefur ekki stutt vöxt sinn með uppkaupum á öðrum
skipafélögum með einni þó mjög smárri undantekningu, heldur
oftast verið með lægri verð og sennilega góða þjónustu. Lengi
vel voru þeir með mun verri áreiðanleika áætlunar en
samkeppnisaðilar, en þriðja ársfjórðung 2017 var MSC 78% á
áætlun, meðan Maersk var 74% á áætlun. Þessar tvær útgerðir
samnýta skip á meginleiðum. Bestar voru útgerðir í Hong Kong
og Taiwan með 82-3% á áætlun. Verst gekk þetta hjá annarri
taiwanskri útgerð sem var aðeins 73% á réttum tíma.
Á árum áður, var Maersk talin ein besta útgerð heims og gat
því vænst hærri flutningsgjalda af því þeir voru svo stundvísir.
Um tíma buðu þeir bætur ef áætlun stóðst ekki. Það var á tíma
Daily Maersk. En nú eru aðrir tímar.
Þróunin
Því er gjarnan haldið fram að fyrirbæri gangi í gegnum viss
þroskaskeið á líftíma sínum; talað er um byrjun þar sem margar
góðar hugmyndir verða að sanna sig eða hverfa. Ef þær lifa af
fyrsta skeið er komið að viðurkenningar skeiði þar sem hug-
myndin er notuð af æ fleirum, í byrjun „early adapter“ eins og
við getum kallað skandinavísku útgerðirnar og seinna „late
adapters“ eins og Maersk. Á þessu skeiði eykst hraði vaxtar og
nær síðan mesta vexti til að hafa náð „fullum þroska“, það er að
vaxa þaðan í frá í takt með vexti umhverfisins, sem gæti verið
alþjóðaverslun í samhengi gámasiglinga.
Gámavæðing opnaði nýja möguleika í alþjóðaviðskiptum,
viðskipti jukust mjög mikið og var mismunur kostnaðar vegna
7 http://www.shipstructure.org/case_studies/carla/
vinnuafls ástæða þess að æ meiri framleiðsla fluttist til landa
með ódýrara vinnuafl sem leiddi til almennt meiri velmegunar
sem leiddi til meiri
heimsviðskipta með full-
unnar vörur og reyndar
einnig með hráefni, sem
einungis að hluta voru í
gámum. Þá voru vörur
unnar úr hráefnum í efni
til framleiðslu vara, til
dæmis bauxit unnið í ál í
einu landi og álinu breytt
í nýtanlegan málm í öðru
landi og kannski vöru í
því þriðja, eða bómull í
efni í fatnað til að nefna
einföld dæmi.
Þá voru vörur sem
áður voru fluttar í heil-
farmaskipum komnar í
gáma eins og fiskur eða
ávextir sem leiddi til
meiri sölu og oft hærri
verða.
Misvægi í framleiðslu
og neyslu leiddu til ójafn-
vægis sem í sumum til-
fellum skapar flutnings-
tækifæri. Arabalönd við
Persaflóa flytja út olíu í
tankskipum sem skapa
mikla velmegun og
neyslu. Það mundi þýða
fulla gáma með neyslu-
vöru inn og tóma gáma
út. En nú er hluti olíu og
gass notað til annars
vegar álvinnslu (orka) og
hins vegar til að vinna
plast hráefni (olía sem
hráefni). Þessi framleiðsla
er flutt sem bakafrakt til
markaða í suðaustur Asíu
eða Evrópu og venjulega
eru fraktir mjög lágar því
útgerðir þurfa að koma
tómum gámum til hafna
þar sem vel borgandi vara
bíður.
Þannig hafa gámar gef-
MSC Carla, áður Ladby Maersk, áður Nihon.
Vaxtarskeið samkvæmt alþjóðlegu hugmyndakerfi.
Vöxtur flotans. Að mestu byggt á upplýsing-
um frá UNCTAD.