Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.2016, Blaðsíða 30

Stærst allra fyrr og síðar
Stærsti fljótandi farkostur í olíuvinnslu
allra tíma hefur fengið nafnið Prelude og
er fyrst sinnar tegundar í heiminum. Um
er að ræða fljótandi jarðgas vinnsluskip
sem hefur verið í smíðum hjá Samsung
Heavy Industries and Technip í Suður-
Kóreu fyrir Konunglega hollenska Shell.
Prelude er engin smásmíði eða 488 metr-
ar á lengd og 74 metrar á breidd. Til
samanburðar þá var stærsta skip allra
tíma, Seawise Giant 458 metrar á lengd
og einungis 68,8 á breidd. Stálið sem
hefur farið í smíði skipsins eru rúm
260,000. Fulllestað mun það taka meira
en 600.000 tonn eða fimm sinnum meira
en særými Nimitz-klassa flugmóður-
skips. Áætlun um smíði skipsins gerðu
ráð fyrir, árið 2013, að það myndi kosta
á bilinu 10,8 til 12,6 milljarða dollara.
Óvænt endalok
Í seinni heimsstyrjöld unnu Þjóðverjar
stöðugt að þróun kafbáta sinna. Þann 16.
mars 1944 var kafbáturinn U-1206 tilbú-
inn frá skipasmíðastöð en hann var af
gerðinni 7C og var búinn nýrri tegund af
salerni sem var þannig hannað að kafbát-
urinn átti að geta farið dýpra til að forð-
ast árásir bandamanna. Um var að ræða
mjög flókið háþrýsti lokakerfi sem sérs-
taka þjálfun þurfti til að nota. Kafbáts-
foringinn, Karl-Adolf Schlitt, og áhöfn
hans héldu þegar til þjálfunar sem stóð
yfir til loka mars 1945. Hélt kafbáturinn
í fyrstu árásarferð sína 6. apríl 1945 en
siglt var frá Kristiansand í Noregi í átt að
Bretlandseyjum í leit að óvinaskipum.
Ferðin gekk vel fyrstu sjö dagana en á
áttunda degi fór kafbátsforinginn á sal-
ernið og lenti í vandræðum með lok-
unarbúnað þess. Kallaði hann á aðstoð
vélstjóra sem ekki bætti úr því hann
opnaði rangan krana. Þessi mistök urðu
til þess að sjór komst inn í kafbátinn
með þeim afleiðingum að rými fram í
flæddi sem og að sjór komst í rafgeyma.
Við það að sjór komst í rafgeyma kaf-
bátsins myndaðist klórgas sem neyddi
bátinn úr kafi. Því miður fyrir áhöfnina
og kafbátinn, sem þá var skammt frá
ströndum Skotlands, varð hans strax
vart. Meðan þeir voru hörðum höndum
að dæla hreinu lofti niður í bátinn kom
orustuflugvél á staðinn en þar sem
áhöfnin átti ekki nokkurn möguleika á
að komast niður í bátinn sökum gassins
ákvað kafbáts foringinn að sökkva kaf-
bátnum. Þrír bátsverjar drukknuðu af 37
manna áhöfn kafbátsins en hinum var
bjargað og settir í fangabúðir þar á meðal
kafbátsforinginn sem lauk þar sinni
fyrstu og einu árásarför með óvæntum
afleiðingum klósettferðar sinnar. Flak
kafbátsins fannst 1970 þegar verið var að
leggja olíuleiðslur í borpall í Norður-
sjó.
Smælki
Tvær af hverjum þremur áhöfnum skipa
heimsins hafa ekki möguleika á sam-
skiptum út fyrir skipið meðan það er á
opnu hafi. Aðeins ein áhöfn af tíu hafa
frían aðgang að internetinu. - Árið 2010
voru sómalskir sjóræningjar með 544
sjómenn í gíslingu. Árið 2012 voru árásir
sjóræningja á sjómenn fleiri en fjöldi
alvarlegra glæpa í Suður-Afríku sem er
það land sem er með hæstu glæpatíðni í
heiminum. - Árlega farast meira en 2.000
sjómenn við störf sín en að meðaltali far-
ast tvö skip á hverjum degi ársins. -
Meðalsiglingavegalengd gámaskips á ári
er álíka og þrjá fjórðu vegalengdarinnar
til og frá tunglinu. - Stærstu skipin geta
flutt 745 milljónir banana sem fylla
15.000 gáma sem jafngildir einum ban-
ana á alla íbúa Evrópu og Norður-Ame-
ríku til samans. - Heimsskipaflotinn
samanstendur af um 55.000 kaupskipum
sem mönnuð eru 1,5 milljón sjómanna. -
Á heimsvísu eru einungis 2 til 10% allra
gáma skoðaðir af tollayfirvöldum en
áætlað er að í Bandaríkum takist aðeins
að skoða 5% af þeim 17 milljónum gáma
sem koma að landamærum landsins ár-
Utan úr heimi
Hilmar Snorrason skipstjóri
Prelude er stærst allra fljótandi fara.
30 – Sjómannablaðið Víkingur
Skipstjórinn á U-1206 lenti í djúpum hægðum.