Fréttablaðið - 24.08.2022, Qupperneq 19

Þetta er það sem
kallað er pilsfalda-
kapítalismi.
Þörf er á samtakamætti
allra til að bregðast við
þessum vanda. Fyrir-
tæki, stjórnvöld og
einstaklingar geta lagt
sitt af mörkum. Margt
smátt gerir eitt stórt!
Heiðrún Lind Marteinsdóttir fram-
kvæmdastjóri SFS skrifar grein í
Fréttablaðið síðasta fimmtudag.
Þar lýsir hún þeirri skoðun í nafni
útgerðanna í landinu að þeim þyki
sérkennilegt að fréttastofa Stöðvar
2 skuli kalla formann þess stjórn-
málaf lokks, sem mest fjallar um
málefni sjávarútvegsins á Alþingi,
í viðtal um málefni sem snerta
greinina.
Í stað rökræðu eiga fréttamenn
að skilja að háttsemi þeirra sé álitin
sérkennileg ef þeir tala við stjórn-
málamenn, sem bergmála ekki
málflutning SFS. Hér eru sterkustu
hagsmunasamtök landsins að beita
óbeinum áhrifum til að loka fyrir
frjálsa hugsun. Það er ógn við lýð-
ræðið.
Síðan reynir framkvæmdastjór-
inn að halda því fram að tvískinn-
ungur sé í þeirri stefnu Viðreisnar
að selja 5 prósent af lahlutdeildar
á frjálsum markaði og þrengja um
leið möguleika stærstu sjávarút-
vegsfyrirtækja til að auka aflahlut-
deild sína og fara yfir skilgreind
mörk.
Tvískinnungurinn felst þvert
á móti í afstöðu SFS. Þau segja að
vernda verði litlu fyrirtækin með
óhóf lega lágu auðlindagjaldi en
leggjast síðan alfarið gegn því að
hindrað verði að stóru fyrirtækin
geti sniðgengið reglur um hámarks
aflahlutdeild og að skilgreiningar á
tengdum aðilum verði þrengdar.
Jafnframt vilja þau að þorri sjáv-
arútvegsfyrirtækja greiði óhóflega
lágt gjald fyrir einkarétt sinn til að
nýta auðlindina. Því annars sé jú
örfáum lakast settu fyrirtækjunum
hætta búin.
Þetta er það sem kallað er pils-
faldakapítalismi. Annars vegar er
þetta dulbúinn ríkisstuðningur og
hins vegar skálkaskjól til að afsaka
að þorri atvinnugreinarinnar greiði
eigendum auðlindarinnar, þjóðinni
sjálfri, ekki réttlátt gjald fyrir einka-
réttinn.
Viðreisn treystir útvegsmönnum
best til að ákveða sjálfir eðlilegt
verð fyrir einkaréttinn á frjálsum
markaði.
Markaðsbúskapurinn tryggir
framþróun og stöðuga endurnýjun
því allir þurfa að keppa við þá sem
bestum árangri ná. Í því felst þjóð-
hagsleg hagkvæmni.
Viðreisn styður þetta lögmál með
skýrum og gegnsæjum leikreglum
til þess að koma í veg fyrir að þeir
sterkustu misnoti aðstöðu sína. En
SFS eru bæði með og á móti mark-
aðsbúskap.
Þessi skrif þeirra minna mig á
það sem meistari Þórbergur kallaði
ruglanda. ■
Ruglandi
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
formaður
Viðreisnar
Alþjóða Rauði krossinn eflir nú við-
bragð sitt til að bregðast við hungri
sem blasir við milljónum manna í
allt að 20 löndum Afríku vegna upp-
skerubrests. Ef verstu spár ganga
eftir gætu íbúar í þessum heims-
hluta þurft að takast á við versta
hungur í 40 ár á næstu misserum.
Í slíkri neyð verða viðkvæmustu
hóparnir; aldraðir, börn og fólk með
fötlun, alltaf verst úti.
Alþjóða Rauða krossinn lýsti
nýlega yfir rauðu neyðarstigi vegna
alvarleika hungursins í Afríku, sem
er það hæsta, svo ástandinu er nú
veitt ýtrasta athygli.
Þann 25. september 2015 sam-
þykkti Allsherjarþing Sameinuðu
þjóðanna Sjálfbærnimarkmið Sam-
einuðu þjóðanna, eða Heimsmark-
miðin. Markmiðin eru samtals 17
sem öll aðildarríki Sameinuðu
þjóðanna hafa samþykkt. Heims-
markmið númer eitt er „ENGIN
FÁTÆKT“.
Fyrsta undirmarkmiðið (1.1) er
svohljóðandi:
Eigi síðar en árið 2030 hafi sárri
fátækt verið útrýmt alls staðar.
Miðað verði við að enginn hafi
minna á milli handanna en sem
nemur 1,25 Bandaríkjadölum á dag
til að framfleyta sér.
Heimsmarkmið númer tvö er
„EKKERT HUNGUR“ og undirmark-
mið númer 2.1 er svohljóðandi:
Eigi síðar en árið 2030 hafi hungri
verið útrýmt og aðgengi allra
tryggt, einkum fátækra og fólks í
viðkvæmri stöðu, þar á meðal ung-
barna, að nægum, öruggum og nær-
ingarríkum mat allt árið um kring.
Eru Heimsmarkmiðin
orðin úrelt?
Árið 2030 er handan við hornið
og það ætti f lestum að vera ljóst
að þessi markmið eru óraunhæf
meðan stór hluti mannkyns glímir
við hungur og fátækt og spáð er
miklu hungri í Afríku.
Þegar Heimsmarkmiðin voru
samþykkt árið 2015 var ef laust
ekki orðið ljóst hve miklar lofts-
lagsbreytingar gætu átt sér stað á
stuttum tíma, en nú er hamfara-
hlýnun sá raunveruleiki sem við
búum við, þurrkur og ofsaflóð tíð
á mjög stórum svæðum í Afríku og
við blasir aukin fátækt og hungur
víðs vegar um heiminn.
Auk áhrifa loftslagsbreytinga má
einnig rekja þá neyð sem nú blasir
við til þess hve flutningskostnaður
hefur aukist gríðarlega á stuttum
tíma, sem og skorts á korni vegna
átaka í Úkraínu.
Þessi neyð kemur ofan aðra neyð
sem íbúar í þessum hluta heimsins
hafa þurft að þola undanfarin ár,
eins og Ebólu og Covid-19 faraldur.
Rauði krossinn á Íslandi
hefur styrkt samfélög í Afríku
Í síðasta mánuði veitti Rauði kross-
inn á Íslandi, með stuðningi utan-
ríkisráðuneytisins og Mannvina,
rúmlega 28 milljónum íslenskra
króna til mannúðaraðgerða í
Sómalíu. Sömu fjárhæð var veitt í
aðgerðir Rauða krossins þar vegna
hungurs í lok árs 2021.
Alþjóða Rauði krossinn telur að
mannúðarvandinn vegna hung-
urs og uppskerubrests geti náð til
20 landa en 12 lönd, þar á meðal
Kenía, Sómalía, Eþíópía og Angóla,
eru talin í mestri hættu. Alþjóða
Rauði krossinn áætlar að nú þegar
sé þörf á allt að 200 milljónum
svissneskra franka til að bregðast
við brýnustu neyð fólks á svæðinu,
en stjórnvöld, mannúðarsamtök og
styrktarsjóðir hafa fjármagnað um
40% þessara aðgerða.
Hvernig bregst
Rauði krossinn við?
Alþjóða Rauði krossinn er að ef la
starfsemi hreyfingarinnar vegna
ástandsins. Byggt er á þekkingu
íbúa á svæðinu um mögulegar
lausnir og aðgerðirnar miða að því
að mæta brýnni neyð og bjarga
mannslífum í samstarfi við þá.
Alþjóða Rauði krossinn leggur
í fyrsta lagi áherslu á að auka
aðgengi að mat og öðrum lífsnauð-
synjum, í öðru lagi að bæta heilsu-
far á svæðinu og í þriðja lagi að
bæta aðgengi að vatni og þar með
að auknu hreinlæti fyrir íbúa.
Alþjóða Rauði krossinn hefur
líka kallað sérstaklega eftir sendi-
fulltrúum á svæðið er hafa tækni-
þekkinguna til að ef la samskipti
þar sem neyðin er mest, því þegar
bregðast þarf hratt við og bjarga
mannslífum þurfa samskiptin að
ganga snurðulaust fyrir sig.
Hvað getur þú gert?
cAllir geta orðið Mannvinir
Rauða krossins (mannvinir.is), sem
styrkja einmitt viðbrögð hreyfing-
arinnar vegna hungurs í Afríku og
fyrirtæki, sveitarfélög og stjórnvöld
geta svo tekið þátt í sjálf bærni-
verkefnum Rauða krossins (raudi-
krossinn.is/styrkja/sjalf baerni-
verkefnid/), sem er ætlað að styðja
við Heimsmarkmið Sameinuðu
þjóðanna. Fjölmörg fyrirtæki hafa
þegar lagt sitt af mörkum. Í nóv-
ember 2020 styrkti Marel Alþjóða
Rauða krossinn til að mynda um
eina milljón evra, sem var nýtt til
að auka fæðuöryggi viðkvæmra
samfélaga í Suður-Súdan. ■
Eru Heimsmarkmið Sameinuðu
þjóðanna um að útrýma fátækt og
hungri árið 2030 raunhæf?
Björg
Kjartansdóttir
sviðsstjóri hjá
Rauða krossinum
MIÐVIKUDAGUR 24. ágúst 2022 Skoðun 15FRÉTTABLAÐIÐ
FRÉTTAVAKTIN
KL. 18.30 ALLA VIRKA DAGA
Fjölbreytt fréttaumfjöllun í opinni dagskrá
fyrir fólkið í landinu. Úrvalslið fjölmiðlafólks
fer yfir fréttayfirlit dagsins ásamt því að
fá til sín góða gesti til að ræða helstu mál
líðandi stundar.
Þátturinn er sýndur á Hringbraut og
frettabladid.is