Vasakver : með almanaki fyrir árin 1939-1943 - 01.01.1941, Side 129

129
MÁL, VOG OG MÆLAR.
MÁL OG VOG.
Metrakerfið var leitt í lög hér á landi 1907 og nánari
fyrirmæli um það í reglugerð 1909. Sú frumeining, sem
allt metrakerfið hvílir á, heitir metri. Allar einingar máls
og vogar eru leiddar af metranum og kerfið lýtur full-
kominni tugaskiptingu. Metramálið er sem sagt hinn
löglegi mælikvarði fyrir mál og vog, en í daglegu tali er
stundum miðað við hin fomu mál og vog, oft einnig það,
sem notað er í enskumælandi löndum, og því nefnum vér
hér einnig nokkur dæmi þessa og breytum því í metramál.
Lengdarmál:
1 kílómeter (km) = 1000 metrar; 1 hektómeter (hm) =
100 metrar; 1 dekameter (dam) = 10 metrar; 1 desimeter
(dm) = 0,1 meter; 1 sentimeter (cm) — 0,01 meter;
1 millimeter (mm) = 0,001 meter.
1 faðmur = 1,8831 metrar; 1 alin = 0,6278 metrar; 1 fet
= 0,3139 metrar; 1 þumlungur = 2,6154 centimetrar;
1 míla = 7,5 kílómetrar; 1 þingmannaleið = 37,6 kíló-
metrar; 1 ensk míla = 1,6093 km.
Flatarmál:
1 kvaðratkílómeter (km-) = 100 hektarar (ha); 1 hekt-
ari (ha) = 10000 m-; 1 ari = 100 m'-; 10 arar = 1 mál
(norskt mál) = 1 dekari = 10 arar = 1000 m2. Atli. Málið —
1000 ferm. er hentug stceröareining þegar rœtt er um garð-
rœkt og jarðabœtur; 1 vallardagslátta = 0,3192 ha; 1 engja-
dagslátta = 0,5674 ha; 1 Tönde Land (danskt mál) = 0,552
ha, 1 acre (enskt mál) = 0,405 ha.
Teningsmál:
1 teningsmeter (m3) = 1000 teningsdecimetrar (dm3);
1 teningsdecimeter = 1000 teningscentimetrar (cm3); 1
teningscentimeter = 1000 teningsmillimetrar (mm3h
1 teningsfet = 3,031 m3.
Lagarmál:
1 hektólíter (hl) = 100 lítrar (1); 1 líter (1 dm3) = 10