Heilbrigðisskýrslur - 06.12.1994, Side 26

4. Framkvæmd rannsóknar
4.1. Þýði og úrtak
Þýðið, þ.e. allir þeir sem hugsanlega gætu lent í úrtakinu, var valið af öllu
landinu, bæði konur og karlar, á aldrinum 16-59 ára. Meginástæða þess að þetta
aldursbil var valið var að innan þess er að fínna þorra þess fólks sem aðstandendur
könnunar töldu að tilheyrði stærstu oghelstu markhópunum, svo sem ungt fólk og
fráskildir í makaleit á nýjan leik. Þýðinu var skipt í átta aldurshópa: 16-19 ára, 20-
24 ára, 25-29 ára, 30-34 ára, 35-39 ára, 40-44 ára, 45-49 ára og 50-59 ára.
Urtakið var 1500 manna tilviljunarúrtak úr þjóðskrá. Það var valið sem ákveðið
hlutfall af stærð þýðis í hverjum aldurshópi. Þetta þýðir að fækkun verður í
úrtakshópi eftir því sem aldur hækkar. Aldursdreifing þeirra sem svöruðu reyndist
tiltölulega jöfn og endurspegla sömu hlutfóll og voru í úrtaki.
Alls tóku 971 einstaklingur þátt í könnuninni og varð endanlegt svarhlutfall
65,4% sem telst þokkaleg svörun þegar tekið er tillit til eðlis könnunar. Margar
spurningar varða einkalíf fólks og þess vegna var lögð rík áhersla á að gera
þátttöku í könnuninni eins auðvelda og unnt væri svo ómögulegt yrði að rekja svör
til einstakra þátttakenda.
1) Þess var vandlega gætt að kynna hverjir stæðu að könnuninni og hver væri
tilgangur hennar. í þeim tilgangi var m.a. haldinn blaðamannafundur í þann
mund sem spurningalistarnir voru póstlagðir. I kjölfar blaðamannafundar var
könnunin kynnt í öllum helstu dagblöðum, á báðum sjónvarpsstöðvum og í flestum
ljósvakamiðlum. Með spurningalistunum var einnig bréf sem skýrði tilgang
könnunarinnar undirritað af Guðjóni Magnússyni, formanni Landsnefndar um
alnæmisvarnir og Ólafi Ólafssyni, landlækni (sjá viðauka).
2) I lok bréfsins, sem fylgdi með spurningalistanum, var tilgreint símanúmer
starfsmanns Landsnefndar um alnæmisvarnir og þátttakendur hvattir til að hafa
samband við hann ef einhverjar spurningar væru óljósar eða ef fólk þarfnaðist
nánari upplýsinga um tilgang rannsóknarinnar.
3) Jafnframt skrifaði umsjónarmaður könnunarinnar eina grein sem birtist í
Morgunblaðinu. í henni er skorað á þá sem lentu í úrtakinu að leggja sitt af mörkum
í forvarnarstarfinu með því að svara spurningalistanum og bent á að jafn
mikilvægt væri að svara listanum þótt viðkomandi teldi alnæmi ekki koma sér
neitt við. í kynningu á rannsókninni var ávallt leitast við að höfða til ábyrgðar
almennings og samvinnu. I júní var til dæmis send grein til allra dagblaða þar sem
sagt var frá því hversu margir hefðu svarað og þeim þakkað fyrir þátttökuna og enn
fremur sagt að “A næstu dögum munu þeir sem ekki hafa svarað frá ítrekun um að
svara”.
4) Vélfrímerkt svarumslag fylgdi spurningalistanum.
24