Fréttablaðið - 01.12.2022, Qupperneq 10

Allar skáldsögur Sjóns og ljóð frá 1978–2022
koma nú út saman í öskju; níu bækur sem
hver og ein inniheldur eftirmála eftir fræði-
mann eða rithöfund.
HEILDARSAFN
RITVERKA SJÓNS
LANDSINS MESTA ÚRVAL BÓKA Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39 | Opið 10–19 alla daga til jóla | www.forlagid.is
Kínverjar hafa staðið fyrir
hörðum mótmælum seinustu
viku og hafa þau ekki verið
jafnútbreidd í meira en þrjá
áratugi. Gremja almennings í
garð harðra sóttvarnareglna
og dvínandi efnahags hefur
verið áberandi.
Fyrir viku síðan létust tíu manns
í eldsvoða í vesturhluta Kína. Það
tók um þrjá klukkutíma að slökkva
eldinn og hafa margir í Kína kennt
hörðum sóttvarnareglum um það
hvernig fór.
Í kjölfarið spruttu upp mótmæli
á götum Kína þar sem almenningur
virtist hafa fengið sig fullsaddan af
langvarandi boðum og bönnum.
Löngu áður en Covid-19 kom
hafði tíðkast hjá íbúum Kína að
ganga með andlitsgrímur, allt frá
sjötta áratug síðustu aldar. Ástæð-
urnar tengdust bæði umhverfi og
menningu, en notkun gríma stór-
jókst eftir SARS-faraldurinn árið
2002.
Í Kína býr tæplega einn og
hálfur milljarður manna og er því
smithættan mjög mikil. Það ríkir
einnig svipuð menning í Kína og
nágrannaríkjum í Asíu hvað smit-
hættu varðar. Algeng hugsun kveður
á um að sé einstaklingur með kvef
eða önnur veikindi þá græði sam-
landi hans lítið á því að smitast líka.
Hjarðhugsun er því nátengd þessari
menningu og getur það útskýrt þá
miklu þolinmæði sem Kínverjar
hafa haft gagnvart sóttvarnareglum
fram til þessa.
Núllstefna stjórnvalda
Mikill fjöldi fólks frá mismunandi
löndum fór í nóvember til Katar á
HM í knattspyrnu og safnast þar
saman á leikvöngum án þess að hafa
áhyggjur af sóttvarnareglum.
Mótið sjálft er ritskoðað í Kína
til að koma í veg fyrir að myndir af
grímulausum stuðningsmönnum á
leikvöngum mótsins birtist á sjón-
varpsskjám Kínverja. Spurningar
hafa engu að síður vaknað á meðal
kínversks almennings sem spyr
hvers vegna restin af heiminum er
laus við þær reglugerðir sem halda
áfram að gera þeim lífið leitt.
Stjórnvöld í Kína hafa nýlega
greint frá því að búið sé að bólu-
setja 65,8 prósent af íbúum yfir átt-
ræðu og er það töluverð hækkun
frá 11. nóvember þegar sú tala var í
kringum 40 prósent.
Þrátt fyrir þessa aukningu er pró-
sentutala bólusetninga aldraðra
töluvert minni en í öðrum ríkjum. Í
ofanálag eru Kínverjar enn að not-
ast við bóluefni sem ver aðeins gegn
fyrsta afbrigðinu.
Í augum stjórnvalda er gild
ástæða til að viðhalda núll-
stefnu Covid á meðan engar aðrar
lausnir eru í boði. Það gæti einnig
verið kostnaðarsamara að hleypa
almenningi út á götur landsins á ný.
Samkvæmt Sam Fazeli, lyfjasér-
fræðingi hjá Bloomberg, þá gæti
algjör opnun í Kína orðið til þess að
5,8 milljónir manns enduðu á gjör-
gæsludeild, í landi sem býr aðeins
yfir f jórum gjörgæslurúmum á
hverja 100.000 íbúa. Breska heil-
brigðisstofnunin Airfinity býst
einnig við því að allt frá 1,3 til 2,1
milljónir Kínverja gætu dáið ef
öllum reglum yrði aflétt.
Farið of langt
Magnús Björnsson, forstöðumaður
Konfúsíusarstofnunarinnar Norð-
urljósa, segir að þrátt fyrir nauðsyn
þess að verja almenning í Kína gegn
Covid, þá furði hann sig á því hversu
ósveigjanleg kínversk stjórnvöld
hafa verið. Nágrannaþjóðir Kína
tóku svipaða stefnu en hafa endað
á allt öðrum stað hvað sóttvarna-
reglur varðar.
Hann ber saman stefnu Kína við
Víetnam og Indónesíu, sem voru
bæði með lágar smittölur og höfðu
sett í gang svipaða stefnu og Kín-
verjar. Hugsunarháttur í nágranna-
ríkjum hafi verið allt öðruvísi og
snúist meira um raunsæi og vísindi.
„Það er ákveðið vandamál þegar
menn í Kína byrja að tala um
„stríðið gegn kórónaveirunni“ eins
og verið sé að tala um einhverja alls-
herjarbyltingu. Það er búið að leggja
svo mikið undir og þau eru búin að
fjárfesta hugmyndafræðilega svo
það er ekki hægt að bakka núna,“
segir Magnús.
Kínverskur efnahagur hefur einn-
ig tekið mikla dýfu í kjölfar þessarar
stefnu. Mældist árleg þjóðarfram-
leiðsla Kína í sumar í kringum 0,2
prósent og hefur ekki verið svo lág
í tuttugu ár. Sambland af efnahags-
fórn og óvissu um sóttvarnastefnu
virðist hafa verið kraumandi í nokk-
ur ár og var mannskæði eldsvoðinn
einungis kornið sem fyllti mælinn.
Stjórnin mun sitja áfram
Eftir að myndbönd sem sýndu
mótmælendur kalla eftir afsögn
Xi Jinping forseta birtust á sam-
félagsmiðlum var þeirri spurningu
varpað fram hvort tími kommún-
istaflokksins væri liðinn undir lok.
Kínversk stjórnvöld hafa einn-
ig hert verulega tök sín og munu
að öllum líkindum halda áfram að
gera það í samræmi við lagfæringar
á sóttvarnastefnu sinni.
Ógnin í garð kínverskra stjórn-
valda kemur fyrst og fremst utan
frá, frekar en að innan. Það skýrist
aðallega af að það er enginn stað-
gengill sem er reiðubúinn að taka
við, skyldi flokkurinn falla.
Mótmæli af þessu tagi í Kína eru
afar sjaldgæf og virðist sem svo að
meginástæðan fyrir þeim sé and-
staða við sóttvarnareglur. Kín-
verskur almenningur hefur lifað
við mikinn efnahagsgróða síðustu
áratugi og það þyrfti að öllum lík-
indum meira til en langt útgöngu-
bann til að koma af stað byltingu. n
Enginn staðgengill fyrir kommúnistaflokkinn
Almenningur í
Kína hefur mót-
mælt ríkisstjórn
landsins en hún
er ekki á förum.
FRÉTTABLAÐIÐ/
GETTY
Helgi Steinar
Gunnlaugsson
helgisteinar
@frettabladid.is
© GRAPHIC NEWSHeimild: Reuters, Heilbrigðisráð Kína í gegnum Bloomberg, Nikkei Asia
Pi
ct
ur
e:
G
et
ty
Im
ag
es
Covid anger sparks mass protests in China
The authorities in China are detaining protesters demanding an end to
stringent Covid restrictions in the biggest wave of civil disobedience
since Xi Jinping assumed power a decade ago
PROTESTS REPORTED Nov 25-27
C H I N A
Chengdu
Urumqi, Xinjiang:
Unrest erupts
a“er Nov 24
apartment •re –
partly blamed on
Covid restrictions –
kills 10 people
Beijing: Hundreds
of students stage
peaceful
demonstrations
at Tsinghua
and Peking
universities
Shanghai:
Protests trigger
clashes with
police, leading
to multiple
arrests, including
of two foreign
journalists
Wuhan
Kashgar
Guangzhou
Lanzhou:
Protesters overturn
Covid sta› tents and
smash testing booths
Nanjing
250 mílur
400 km
apr maímars júní júlí ágú sept okt nóv
0
10.000
20.000
30.000
40.000
45.000
5.000
15.000
25.000
35.000
Ný tilfelli Covid-19 í Kína
Apríl: Hámarki er náð
í Sjanghaí e“ir að
28.973 greinast
jákvæðir.
27. nóvember:
Stjórnvöld greina frá
40.347 nýjum smitum,
þrátt fyrir strangar
sóttvarnareglur.
8 Fréttir 1. desember 2022 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐFRÉTTASKÝRING FRÉTTABLAÐIÐ 1. desember 2022 FIMMTUDAGUR