Fréttablaðið - 01.12.2022, Síða 41

Verkið snýst mikið um
vestræna menningu,
kapítalisma, hið þægi-
lega og hryllinginn
undir niðri.
Sigurður Ámundason
Sigurður Ámundason segist hafa ætlað út í kvikmyndagerð áður en hann gerðist myndlistarmaður og hefur nú gert verk á mörkum leik-
listar og kvikmynda. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Leikhópur verksins: Árni Vilhjálms, Sigurður Ámundason, Kolbeinn Gauti
Friðriksson, Ólafur Ásgeirsson, Melkorka Gunborg Briansdóttir og Kolfinna
Nikulásdóttir. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Sigurður Ámundason frum-
sýnir sitt fyrsta leikrit í
Tjarnarbíói í kvöld. Verkið ber
heitið Hið ósagða og fjallar
um erfiðar tilfinningar og það
sem liggur á milli hluta í sam-
skiptum fólks.
Sigurður Ámundason skrifaði og
leikstýrði leikritinu Hið ósagða.
Sigurður er myndlistarmaður að
mennt en hefur nú vent kvæði sínu
í kross og unnið verk fyrir leiksvið.
„Þetta afmáir svolítið línurnar á
milli leikhúss og kvikmyndagerðar
og líka í raun og veru myndlistar þar
sem ég er myndlistarmaður. Þetta
kemur frá gjörningapælingunni og
er síðan orðin heilsteypt saga eins
og kvikmyndaleikhús er,“ segir
Sigurður.
Eins og Sigurður segir liggur
verkið á mörkum kvikmyndar og
leikhúss en hljóðrás þess er öll tekin
upp fyrir fram og mæma leikararnir
sín eigin orð auk þess sem mynd-
bandi er varpað upp á tjald fyrir
aftan leikarana.
„Það sem ég kalla Hið ósagða er í
raun og veru það sem er ósagt í sam-
skiptum á meðal fólks, þar sem hlut-
ir eru í raun og veru gefnir í skyn án
þess að vera sagðir. Þá geturðu sagt
hræðilegustu hluti en alltaf komist
upp með það því það er ekki hægt
að benda á hvað það var sem þú
varst að segja. Ef þú þekkir viðkom-
andi þá er kannski það eina sem þú
þarft að gera að yppta öxlum eða
ranghvolfa augum eða nota ein-
hvern tón.“
Gerist á T.G.I. Friday’s
Hið ósagða fjallar um þrjá vini sem
hittast á veitingastaðnum T.G.I.
Friday’s til að samgleðjast einum
þeirra sem er nýbúinn að gefa út
fræðigrein í virtu tímariti. Brátt
koma þó í ljós ýmsir brestir í sam-
skiptum vinanna sem afhjúpa per-
sónur þeirra.
„Þau eru frekar venjulegt, vel-
meinandi fólk og eitt þeirra var
að slá í gegn og skrifa grein og hin
eru komin til þess að samgleðjast
honum. En síðan eru alls konar
faldar tilfinningar, gremja, bitur-
leiki, ótti og óöryggi sem vídeó-
tjaldið fyrir aftan upplýsir okkur
um og afhjúpar fyrir áhorfendum,“
segir Sigurður.
Að sögn Sigurðar varpar verkið
ljósi á mannlegan breyskleika og
ýmsar tilfinningar sem við eigum
erfitt með að tala um frá degi til
dags.
„Ég hugsa að hvernig tíminn er að
þróast og allt er að breytast að ein af
jákvæðari breytingunum sé að við
Hið ósagða í mannlegum samskiptum
Þorvaldur S.
Helgason
tsh
@frettabladid.is
þurfum að fara að tala um ákveðna
hluti og horfast í augu við ákveðna
galla. Verandi einhver hvítur gaur
og forréttindapési á Íslandi, þá er
þetta styrjöldin sem ég þekki og
þess vegna er þetta styrjöldin sem
ég fjalla um,“ segir hann.
Óþægilegt og fyndið
En þótt Hið ósagða fjalli um alvar-
legar tilfinningar þá er það í raun
bráðfyndið, að sögn höfundar.
„Þótt ég segi sjálfur frá þá finnst
mér þetta alveg svakalega fyndið.
Við erum sex manns sem leikum í
þessu og við erum öll búin að vera
hlæjandi yfir þessu á fullu. Þetta
er rosalega óþægilegt, fyndið og
mannlegt. Það eru ýmsar týpur,
einn karakter sem er svona antí-
intellektúal, það er svo mikið af
því í gangi sérstaklega í Bandaríkj-
unum. Hins vegar leik ég Ameríkana
sjálfur og ég er í raun og veru bara að
tákna hinn vestræna mann,“ segir
Sigurður.
Spurður um af hverju verkið ger-
ist á veitingastaðnum Friday’s segir
Sigurður:
„Sviðsmyndin er í raun og veru
bara ljósmyndir af Friday’s-stöðum
víða í heiminum og á mörgum
þessara ljósmynda stendur „In here
it’s always Friday“. Vestræna hug-
myndafræðin er svolítið bara að
sópa öllu undir teppið og ekki eiga
við tilfinningarnar. Síðan erum við
í rosalega miklu sjokki þegar allt
er í fokki, af því að við erum búin
að fela alla reiðina og gremjuna og
allar þessu ljótu og leiðinlegu til-
finningar sem er svo sársaukafullt
og svo ógeðslega erfitt að tala um.
Enginn nennir að gera það og ég
persónulega hef engan áhuga á því
en með því að gera svona verk þá
er það hægt. En á T.G.I. Friday’s er
alltaf föstudagur og þar er allt frá-
bært á yfirborðinu.“
Hann bætir svo við: „Verkið snýst
mikið um vestræna menningu,
kapítalisma, hið þægilega og hryll-
inginn undir niðri.“
Ætlaði að fara í kvikmyndagerð
Hið ósagða er fyrsta leikrit Sigurðar
og spurður um hvað hafi kveikt
áhuga hans á að vinna með leikhús-
miðilinn segist hann hafa stefnt á að
læra kvikmyndagerð áður en hann
fór út í myndlist.
„Ég ætlaði alltaf upphaf lega að
fara í kvikmyndagerð en ég var allt-
of latur við það og síðan kynntist
ég myndlist í Myndlistarskólanum.
Það heillaði mig gjörsamlega og ég
sökkti mér í það og fattaði að ég
væri eiginlega bara myndlistar-
maður. Síðan ákvað ég að eftir tíu
til fimmtán ár þá myndi ég aftur
gera stuttmyndir eða kvikmyndir. Í
Listaháskólanum byrjaði ég að gera
gjörninga og þetta er í raun og veru
samansafn af mörgum gjörningum
sem ég hef gert síðastliðin tíu ár og
ofið saman með þessum söguþræði
og samræðum. Ég vissi alltaf að ég
myndi fara í þessa átt og síðan bara
fattaði ég að tíminn væri kominn.
Ég á eftir að gera meira af leikritum,
stuttmyndum, skáldsögum og öllu
mögulegu, en myndlistin er alltaf
grunnurinn.“
Frumútgáfa verksins var sýnd á
gjörningahátíðinni Gjörningaþoku
í Listasafni Reykjavíkur síðasta vor
en hefur Sigurður nú unnið verkið
lengra og hvetur hann alla til að
koma í leikhús.
„Þeir sem eru ringlaðir af mann-
legri hegðun eins og Björk söng um
í Human Behaviour, endilega kíkið
í leikhúsið.“ n
n Listin sem breytti lífi mínu
The Score með Fugees frá 1996.
Kristína
Aðalsteinsdóttir
verkefna- og
sýningarstjóri,
segir lesendum
Fréttablaðsins
frá listinni
sem breytti lífi
hennar. Kristína
starfar hjá listagalleríinu BERG
Contemporary og segir hún plöt-
una The Score með hljómsveitinni
Fugees hafa haft mikil áhrif á sig.
„Ég var sjö ára þegar ég heyrði
í Lauryn Hill syngja í fyrsta sinn í
þeirri mætu mynd Sister Act 2, og
mér fannst líkt og einhver hefði
opnað fyrir nýja vídd í höfðinu
á mér. Ég man enn þá eftir því
að fara í Japis, ná ekki upp að af-
greiðsluborðinu, en borga með
átta ára afmælispeningum mínum
fyrir það sem átti eftir að verða
uppáhalds platan mín þá, og er
enn: The Score með The Fugees.
Ég starfa innan myndlistar,
svo ég gæti kannski auðveldlega
nefnt verk eftir Matthew Barney
eða Pippilotti Rist sem einhvers
konar áhrifavalda í mínu lífi, en
þessi plata er sú eina sem ég get
fyllilega sagt að hafi breytt mér og
mótað mig sem manneskju. Þetta
var jú í fyrsta sinn sem ég upplifði
listaverk sem andspyrnu, án þess
kannski að gera mér fyllilega grein
fyrir öllu inntakinu á fyrstu árum
áhlustunar.
Hún fjallar um átök og reynslu-
heim fólks á flótta, samfélagslega
meðvitund og endurinnrammar
frásagnir innflytjenda, um leið og
hún vísar í arfleifð hljómsveitar-
meðlima. Henni mætti enn fremur
lýsa sem hljóðmynd, með hléum,
rispum og sömplum, en ég hafði
aldrei heyrt þessu líkt, og ég er
sannfærð um að þarna er að finna
meginuppsprettu áhuga míns
á vídeólist síðar. Ég hef hlustað
á plötuna svo oft að ég á hana í
nokkrum eintökum, ef það kom
rispa keypti ég annað eintak til
vara. Ríkisstjórnin mætti til dæmis
fá þau lánuð, í þeirri veiku von að
inntak plötunnar síist inn hjá þeim
þar sem rispurnar hiksta hvað
mest.“ n
FIMMTUDAGUR 1. desember 2022 Menning 23FRÉTTABLAÐIÐ