Víkurfréttir - 02.02.2022, Síða 11

Afmælisþættir skólans í Vogum, birtast
vikulega í Víkurfréttum og vf.is á afmælisárinu.
Þorvaldur Örn Árnason, áður kennari við skólann,
tekur saman með góðra manna hjálp.
5. ÞÁTTUR
SÉRA STEFÁN
OG STOFNUN SKÓLANS
Ágúst Guðmundsson frá Halakoti
(1869–1941) segir frá Stefáni Thor­
arensen í bók sinni, Þættir af Suður­
nesjum (1942) og lýsir manninum og
prestinum mjög líkt og Kristleifur,
sbr frásögn í 4. þætti. Ágúst segir
m.a. um Stefán og um skólann sem
hann stofnaði:
„Hann vildi að messur sínar væru
sem háfleygastar og tókst að gera
það. Hann kom orgeli í kirkjuna hér
í kringum 1876, og lék Guðmundur
Guðmundsson í Landakoti á það. Var
hann hér forsöngvari um 40 ár. .......
Mörgu góðu kom hann hér til
leiðar, og ætla ég aðeins að minnast
á barnaskólabygginguna, sem var
mikið velferðarmál, ­ og hann hafði
mikinn áhuga fyrir velferð sveitar­
innar. Færði hann það fyrst í tal við
sóknarbændur, og tóku margir vel
í það, enda þótt sumir stæðu fast
á móti því. En þeir voru fleiri, sem
skildu málið rétt og studdu prest til
framkvæmda með peningagjöfum og
vinnu eftir efnum og ástæðum.
Mest gaf stórbóndinn Egill Hall­
grímsson. Hann gaf 100 dali og
Guðmundur Ívarsson 50 dali, og
svo flestir meira og minna. Skólinn
var byggður sumarið 1872, mest af
samskotafé og svo frá hlutaveltu.
Lán, sem tekið var, fékk séra Stefán
með óvanalega hagstæðum skil­
málum, og svo naut skólinn árlegs
styrks úr Thorkilliisjóði, svo að bygg­
ingin kom æði létt niður á sveitina,
og flest börn höfðu ókeypis kennslu.
Kennsla byrjaði 1. október 1872
með 29 börnum. Kennarinn var
Oddgeir, sem síðar var lengi prestur
í Vestmannaeyjum. Skólinn starfaði
alla daga rúmhelga til síðasta marz
árlega. Kennslulaun hans voru 350
krónur yfir þennan umtalaða tíma.
Fæddi hann sig sjálfur, en hafði
ókeypis hús og hita, en varð að
leggja sér til ljós. Hafði kennarinn
eina stofu og svefnherbergi, en
kennslulaunin stigu síðar upp í 400
krónur og síðast í 500 krónur, en
aldrei meira í tíð séra Stefáns. Hann
hafði alla umsjón með skólanum,
fjármálum hans og niðurröðun á
kennslu. Þá var kennt: lestur, skrift,
reikningur, kver, biblíusögur og
seinustu tvo veturna, þeim sem
bezt voru að sér, landafræði, saga
réttritun og einnig danska. Kennsla
byrjaði kl. 10 árdegis og stóð til kl.
hálfþrjú alla daga. Gengu börnin
daglega heim og að heiman, sem var
langur vegur, innan úr Kálfatjarnar­
hverfi og suður í skóla, en hann var í
Suðurkoti í Brunnastaðahverfi. Það
var klukkutíma gangur aðra leið
að Brekku við Vogastapa, og vont
var veður, ef börnin létu sig vanta
í skólann, enda gengu kennararnir
stranglega eftir því, að þau kæmu
daglega. Tvisvar í viku var kenndur
söngur. Hann kenndi Guðmundur í
Landakoti. Allt gerði prestur til þess,
að skólinn næði tilgangi sínum og
vandaði vel til kennara. ........
Skólahúsið var byggt úr timbri, 16
álnir á lengd og 14 á breidd, loftbyggt,
og var hver þilja, gluggar og hurðir
handunnið. Kennsla fór fram í einum
sal, sem var í norðurenda hússins,
með góðum og stórum ofni. — Uppi
á loftinu bjuggu hjón, sem hirtu um
skólastofuna og lögðu í ofninn. Fyrir
þá vinnu höfðu þau ókeypis húsa­
vist. Sá, sem það gerði á umræddum
tíma. hét Daníel Grímsson, ættaður
úr Borgarfirði, en fluttist til Ameríku
rétt fyrir síðustu aldamót. Sá, sem
stóð aðallega fyrir smíði skólans, hét
Stefán, og var kallaður snikkari, þá
bóndi í Minni­Vogum í Vogum. .......
Flest voru börnin í skólanum 39
og var kennarinn vanalega einn. Þó
hjálpaði Daníel Grímsson honum
í reikningstímum sum árin, þegar
börnin voru flest, og sagði hann þeim
til, sem voru á byrjunarstigi. Annars
var það nærri undarlega mikið, hvað
kennararnir afköstuðu þá. Flestir
voru þeir strangir og alvarlegir, og
höfðu börnin ótta af þeim, ef þau
lærðu ekki vel, en þá var sá siður
að læra allt utanbókar, og kunnu öll
vel, sem höfðu námsgáfur. Vanalega
voru kennararnir góðir við börnin og
sumir skemmtilegir.”
Hér er hægt að nálgast bók Ágústs.
Ágúst Guðmundsson Halakoti.
Mynd skönnuð úr bók hans
Hér langar mig aðeins, sem starfandi leikskólastjóri, að stikla á
stóru er varðar leikskólalífið. Í þessi tvö og hálft ár sem ég hef
starfað sem leikskólastjóri í Reykjanesbæ hafa tvö ár litast af
heimsfaraldrinum og hefur það verið töluverð eldskírn í nýju starfi.
Á þessum tíma sem við höfum búið
við veiruna hefur okkur tekist í
skólanum mínum, leikskólanum
Holti, að halda uppi öflugu, faglegu
og metnaðarfullu skólastarfi. Ég finn
að fólkið mitt er orðið langþreytt
þótt það sýni alltaf gleðina. Hjartað
mitt fyllist stolti yfir þeirri góðu
samvinnu og samheldni sem okkar
öfluga leikskólasamfélag býr yfir,
annars hefði það ekki verið hægt
og aldrei gengið upp. Á tímum sem
þessum finn ég hvað er mikilvægt að
vinnuveitendur hlúi að starfsfólkinu
sínu. Starfsfólkið er sterkasta aflið
í skólastarfinu og allir hér á Holti
hafa verið meðvitaðir um að hjálpast
að og vinna saman að velferð og
menntun barnanna. Með skipulagi,
þrautseigju, velvild og jákvæðni
starfsfólksins hefur það gengið upp
í þessum faraldri.
Föstudagurinn 13. mars 2020 er
mér alltaf ferskur í minni en þá skall
á okkur fyrsta bylgjan. Í ljósi fyrir­
mæla heilbrigðisyfirvalda þann dag
var settur á skipulagsdagur allra
leikskóla, 16. mars, til að undirbúa
og skipuleggja skólastarf á því tíma­
bili sem takmörkunin átti að ná
á þeim tíma og allt skólastarf var
fellt niður. Mikið vatn hefur runnið
til sjávar síðan og má segja að við
skólastjórnendur urðum snillingar
í að halda úti og skipuleggja starfið í
hvert sinn sem ný sóttvarnalög tóku
gildi á hverjum tíma. Stjórnendur og
starfsfólk hefur þurft að vera með
einsdæmum lausnarmiðað til að
láta starfið ganga upp ásamt því að
eyða mörgum klukkustundum í smit­
rakningu fyrir smitrakningarteymið
sem annaði ekki því verkefni fyrir
miklu álagi. Nýir foreldrar á þessu
tímabili kynntust ekki hefðbundnu
skólastarfi þar sem að skólinn var
að mestu leyti lokaður hvað varðar
aðkomu foreldra en mikill skilningur,
þolinmæði og umburðarlyndi gerði
það að verkum að við gátum haldið
úti góðu starfi samkvæmt skipulagi
sem við lögðum upp með í þeim að­
stæðum hverju sinni.
Þessa dagana er mikið rætt um
Covid­smit í samfélaginu og hvaða
áhrif það hefur í nærumhverfi okkar.
Leikskólar og grunnskólar eru mikil­
vægar stofnanir fyrir margra hluta
sakir og áhersla er lögð á að skerða
ekki þjónustu þeirra með fækkun
nemenda og starfsfólk hverju sinni
en óneitanlega hefur komið til þess
og sérstaklega núna á nýju ári þegar
fjórða „dýfan“ skall á skólanum
mínum.
Þegar slökun á reglum um sóttkví,
þar sem börn og unglingar eru algjör­
lega undanþegin reglum um sóttkví
og smitgát, sem var sett fram þann
25. janúar síðastliðinn þá fagnaði ég
því barnanna vegna og foreldrum
þeirra en er hugsi á sama tíma hvað
næstu vikur beri í skauti sér. Þær
reglur um sóttkví og einangrun sem
voru í gangi hafa valdið miklum fjar­
vistum í skólum og á vinnumarkaði
með tilheyrandi truflunum. Mörg
börn hafi endurtekið þurft að vera
í sóttkví og hafa sérfræðingar í vel­
ferð barna bent á að slíkt geti haft
neikvæðar afleiðingar.
Þegar ég lít yfir farinn veg í þessi
tvö ár er heilmikið sem okkur í
skólanum mínum hefur tekist þrátt
fyrir þær miklu hindranir sem far­
aldurinn hefur haft í för með sér. Til
að mynda hefur fræðsluráð Reykja­
nesbæjar efnt árlega til hvatningar­
verðlauna fyrir verkefni í skólastarfi
sem þykja skara fram úr og vera
öðrum til eftirbreytni. Verðlaunin
eru veitt til einstaka kennara, kenn­
arahópa og starfsmanna í leikskólum,
grunnskólum og Tónlistarskóla
Reykjanesbæjar sem standa að baki
verkefnunum. Deildin Lundur, sem
tilheyrir leikskólanum mínum, Holti,
fékk tilnefningu til hvatningarverð­
launa 2021 fyrir verkefnið „Unnið
með náttúruna á Lundi“ sem var
verkefni um Tré. Leikskólinn minn
hlaut styrk úr nýsköpunar­ og
þróunarsjóði fræðslusviðs Reykja­
nesbæjar 2021–2022 fyrir þróunar­
verkefnið „Náttúruvísindi, tækni og
málörvun í smiðjum við leikskólann“.
Þróunarverkefnið er sjálfstætt fram­
hald af fyrra verkefni, „Tækifæri til
náms í skapandi umhverfi“, með
nýjum áherslum sem hlaut einnig
styrk úr nýsköpunar­ og þróunar­
sjóði fræðslusviðs Reykjanesbæjar
2020–2021.
Í vetur höfum við unnið áhuga­
vert verkefni sem ber heitið Nátt­
úruvísindi, tækni og málörvun en
það verkefni erum við að vinna með
samhliða námskeiði sem deildar­
stjórar og stjórnendur leikskólans
sækja hjá Háskóla Íslands og kallast
Menntaflétta. Rauði þráður Mennta­
fléttunnar er að stuðla að þróun
námssamfélaga. Þróunarverkefnið
Náttúruvísindi, tækni og málörvun
í smiðjum við leikskólann tengist
gæðamenntun fyrir alla, þetta er
framsækið verkefni og mikilvægt
fyrir skólasamfélagið okkar. Það að
mynda námssamfélag innan leik­
skólans mun skila sér í faglegu starfi
og gæðamenntun allra, bæði barna
og starfsfólks.
Það er gaman að segja frá því að
starfsfólk á Hlíð við leikskólann Holt
og börnin fengu gæðamerkið Quality
Label fyrir eTwinning­verkefni sem
unnið var í samstarfi með skólum
frá Póllandi, Ítalíu og Spáni skóla­
árið 2020–2021. Verkefnið fjallaði
um fjaðrir og í umsögn segir að um
skemmtilegt verkefni sé að ræða sem
kveikti bersýnilega áhuga barnanna.
Einn kennari við leikskólann
var tilnefnd fyrir framúrskarandi
kennslu og þróunarstarf á tíma­
bilinu í tengslum við innlend og al­
þjóðleg verkefni sem beinast að því
að efla skapandi leikskólastarf með
áherslu á læsi og lýðræði til Íslenskra
menntaverðlaunanna haustið 2020.
Markmið verðlaunanna er að auka
veg menntaumbótastarfs og vekja
athygli samfélagsins á metnaðarfullu
og vönduðu skóla­ og frístundastarfi
með börnum og unglingum.
Sjá má hér að ofan að margt hefur
áunnist þrátt fyrir hindranir og
áskoranir sem faraldurinn hefur haft
í för með sér. Þetta tímabil skilur
eftir sig lærdóm og reynslu sem við
munum svo sannarlega nýta til fram­
tíðar. Við hér í leikskólanum Holti
hlökkum til daganna, viknanna og
áranna framundan. Þau munu færa
okkur ný hlutverk og enn frekari
tækifæri til þess að styrkja okkur í
þeim hlutverkum sem okkur hafa nú
þegar verið færð.
María Petrína,
leikskólastjóri leikskólans Holts.
Hugleiðing leikskólastjóra á Covid-tíma
FIMMTUDAG KL. 19:30
HRINGBRAUT OG VF.IS
vÍkurfrÉttir á SuðurNeSJuM // 11