Rökkur - 01.01.1941, Blaðsíða 3

R 0 K K U R
3
1 borgunum er næst síðasti
sunnudagur fyrir jól kallaðar
feðradagur; só síðasti aftur á
móti kallaður mæðradagur. Þá
eru feður og mæður laumulega
bundin við stóla og þau verða
að kaupa sig laus með eplum,
Iinetum eða einhverju g'óðu
munngæti. En þessi siður er
aðeins til í borgunum, liann
þekkist ekki til sveita.
Hinn 21. desember, slysli
dagur ársins, er dagur Ignats
bins helga, og þá fer fram
einskonar undirbúningsbátíð
undir jólin. Strax árla morg-
uns fer húsfreyjan út í aldin-
garðinn og' brýtur grein af ein-
liverju plómutrénu. Hún fer
með greinina inn í búsið og
segir: „Góðan dag, og gleði-
lega Ignatshátið!“ Fólkið svar-
ar á sama hátt og þakkar jafn-
framt. Að þessu loknu gengur
hún að eldstónni, kveikir eld
og biður bæn: „Guð blessi
heimilið, gefi lieimilisfólkinu
góða heilsu og fjölgi börnun-
um, kiðlingunum, lömbunum
og kjúklingunum, hann gefi
okkur ennfremur smjör og
hunang, gnægð silfurs og
gullna dúkata!“ Þá hefur hún
trjágreinina til lofts, teygir úr
sér eins og hún getur og segir:
„Megi kornið á ökrunum, maís-
inn og öll uppskera verða
svona hátt.“ Svo stingur hún
kvistinum i keðjuna, sem lilóð-
arketillinn hangir í. Fyrsti
maðurinn, sem keniur i heim-
sókn þenna morgun, kemur
einnig' með plómuviðargrein
og endurtekur með sömu orð-
um og Iiúsmóðirin bænirnar, er
hún las. Yfirleitt fer enginn
manneskja svo i heimsókn
þénnan morgun, að hún hafi
ekki plómuviðargrein meðferð-
is og haldi sig í öllu við þá
siðu, sem við greinina eru
tengdir. Fvrsti gesturinn, sem
kemur i heimsókn til einhverr-
ar fjölskyldu er kallaður „po-
lazajnik", og við hann er dekr-
að á alla lund. Honum er boð-
ið besta sætið í húsinu og fyr-
ir hann eru bornir gómsætir á-
vextir og annað sælg'æti.
Arla morguns á aðfangadag
jóla fer húsbóndinn út í skóg
að svipast um eftir „badnjak“,
þ. e. jólatré. Oftast velur hann
sér unga eik, ekki mjög granna,
en þó ekki gildari en svo, að
liann geti höggvið liana í fvrsta
höggi. Höggið verður að koma
að sunnanverðu frá, og sömu-
leiðis verður að gæta þess
vandlega, að tréð falli ekki á
annað tré, því það myndi leiða
ógæfu yfir heimilið. Þegar bú-
ið er að fella tréð, tekur bónd-
inn það á öxl sér og fer með
það heim. A leiðinni tekur
hann strá með sér í poka.