Fréttablaðið - 24.01.2023, Blaðsíða 6

Fleiri karlar en konur
fluttust frá landinu.
Sho Ubukata og
eiginkona hans
eru í minnkandi
hópi Japana
sem ákveða
að gifta sig og
eignast börn.
Mynd/aðsend
Löngun ungs fólks í Japan
til að giftast og eignast börn
heldur áfram að minnka
samkvæmt nýrri könnun.
Japanskur markaðsfræðingur
segir við Fréttablaðið að tækni
og aukið sjálfstæði kvenna
komi í stað gamalla hefða.
helgisteinar@frettabladid.is
Japan Aðeins 16,5 prósent einstakl­
inga á aldrinum sautján til nítján
ára í Japan segjast staðráðin í að
gifta sig í framtíðinni. Þetta kemur
fram í nýrri skoðanakönnun sem
unnin var af Nippon Foundation.
Rúmlega 65 prósent þeirra eitt
þúsund ungmenna sem spurð voru
hvort þau myndu vilja gifta sig í
framtíðinni sögðust hafa löngun
til þess. Þegar þau voru spurð hvers
vegna þau héldu að hjónaband
myndi mögulega ekki ganga upp
sögðu 47,3 prósent karlmanna ein­
faldlega ekki geta fundið sér maka
og vísuðu margir í eigin fjárhags­
erfiðleika.
Meðal kvenkyns svarenda sögðu
52,3 prósent að það að vera einhleyp
væri ekki eins sálfræðilega íþyngj­
andi og að vera með maka. Margar
þeirra sögðu einnig að þær vildu
ekki eiga börn og vildu ekki missa
persónulegt frelsi sitt.
Sho Ubukata, markaðsfræðingur
í borginni Nagoya, telur að aukin
þægindi í lífi samlanda sinna hafi
mikil áhrif á ákvarðanir þeirra í
lífinu. Með tækninni sé gömlum
hefðum skipt út og að fólk reiði sig
ekki jafn mikið á aðra.
„Það að lifa er orðið auðveldara
fyrir okkur. Í gamla daga fengu giftir
karlmenn til dæmis eiginkonu sína
til að þrífa og elda, en nú erum við
komnir með vélar sem sjá um allt
þetta fyrir okkur,“ segir Sho sem
minnist reyndar líka á vélmenni
sem sjá um aðrar þarfir innan
hjónabandsins.
Sho segir einnig að japanskar
konur séu í auknum mæli komnar
út á vinnumarkaðinn. Þær þurfi
ekki að reiða sig fjárhagslega á eigin­
mann lengur. Það sé heldur ekki
óalgengt að sjá japanska karlmenn
sinna börnunum heima á meðan
eiginkonur þeirra eru úti að vinna.
„Þetta tengist líka japanskri
menningu. Við erum frekar hlé­
dræg þjóð og erum ekki mikið að
tala hvert við annað. Það hafa til
dæmis komið út kannanir sem
sýna að rúmlega 60 til 70 prósent
háskólanema hafi ekki einu sinni
farið á stefnumót.“
Sho segir einnig að ungt fólk í
Japan hafi ekki tíma fyrir makaleit
þar sem þrítugs­ og fertugsaldurinn
sé gjarnan tileinkaður atvinnulíf­
inu.
„Dugnaðurinn sem fólk sýnir
á þessum árum á stóran þátt í að
móta feril þess þegar það er svo
komið á fimmtugs­ og sextugsald­
ur,“ segir Sho.
Löngun fólks til að giftast og eign­
ast börn hefur minnkað víða í Asíu
á undanförnum árum. Aukið sjálf­
stæði ungs fólks og hár framfærslu­
kostnaður hefur skapað umhverfi
þar sem lítill hvati er til hjónabanda
eða barneigna. Einbirnisstefnan
í Kína hafi til að mynda skapað
nokkurs konar einbirnismenningu
meðal heillar kynslóðar þar í landi.
Sho, sem er sjálfur kvæntur og
á tvö börn, segir að japönsk yfir­
völd hafi reynt að hvetja til barn­
eigna með barnabótum. Borgar­
stjórn Nagoya borgar fjölskyldu
hans tæplega 30 þúsund krónur
á mánuði fyrir hvert barn og eru
umræður í öðrum borgum um að
auka greiðslur í von um að sporna
við fyrrnefndri þróun. n
Japanskir karlar skipta út
eiginkonum fyrir vélmenni
Í gamla daga fengu
giftir karlmenn til
dæmis eiginkonu sína
til að þrífa og elda, en
nú erum við komnir
með vélar sem sjá um
allt þetta fyrir okkur.
Sho Ubukata, markaðsfræðingur
helgisteinar@frettabladid.is
samfélag Grétar Lind, starfsmaður
Árbæjarlaugar, segir það mun flókn­
ara verkefni að hita sundlaugar á ný
eftir lokun en margir gera sér grein
fyrir. Sundlaugar eru háðar mis­
munandi tækjum sem staðsett eru
í kjallara lauganna og þarf að fara
hægt og rólega yfir upphitunar­
ferlið.
„Þú ýtir ekki bara á einn takka
og þá er allt komið,“ segir Grétar
og bætir við að það taki tíma fyrir
vatnið í sundlaugunum að hitna og
þá sérstaklega á veturna.
Hann segir sundlaugar mjög við­
kvæmar fyrir frosti og er það líka
ástæða þess að laugarnar eru ávallt
tæmdar að sumri til þegar þær eru
hreinsaðar. Myndi starfsfólk tæma
sundlaugina að vetri til myndi
frostið einfaldlega skemma hana.
„Við erum rík að eiga þetta heita
vatn, en við tökum því samt stund­
Sundlaugar þurfa tíma til að hitna
Margir íbúar urðu óánægðir þegar loka varð sundlaugum sökum mikils kulda.
FRÉTTaBLaðIð/Hanna
um eins og sjálfsögðum hlut og svo
þegar við neyðumst til að skrúfa
fyrir þá eru margir mjög óánægðir.“
Grétar segir að þrátt fyrir eitt
versta kuldakast sem sést hefur í 50
ár sé Árbæjarlaug komin aftur í gott
ástand. „Það getur tekið mislangan
tíma að hita sundlaugina eftir því
hvað hún er stór. Hitastigið er yfir­
leitt hærra hjá okkur, eða í kringum
29 gráður. Fólki finnst það bara
mjög þægilegt.“ n
benediktboas@frettabladid.is 
stJórnsýsla Samkvæmt skýrslu
Ríkisendurskoðunar um skil árs­
reikninga staðfestra sjóða og stofn­
ana fyrir árið 2021 vantar 290 árs­
reikninga. Alls bar 693 sjóðum og
stofnunum að skila ársreikningi og
höfðu 403 uppfyllt þessa skyldu
Höfðu því um 58 prósent árs­
reikninga borist tæpum sex mán­
uðum eftir eindaga skila. Þá vekur
athygli að 42 virkir sjóðir hafa aldrei
skilað ársreikningi til embættisins
þrátt fyrir árvissar ítrekanir þar um.
„Í nýjasta áhættumati Ríkislög­
reglustjóra vegna peningaþvættis
og fjármögnunar hryðjuverka, sem
gefið var út í mars árið 2021, er sér­
staklega fjallað um sjóði og stofnan­
ir sem starfa samkvæmt staðfestri
skipulagsskrá og ófullnægjandi skil
þeirra á ársreikningum síðustu ár.
Í áhættuflokkun Ríkislögreglu­
stjóra er áhættan af því að slíkar
stofnanir eða sjóðir verði notaðar
til að þvætta ólögmætan ávinning
metin veruleg,“ segir í skýrslunni.
Að mati Ríkisendurskoðunar er
mikilvægt að brugðist verði við sem
allra fyrst og allra leiða leitað til að
bæta skil ársreikninga þessara aðila.
Á undanförnum árum hefur Rík­
isendurskoðun margoft bent stjórn­
völdum á að virkari lagaúrræði
þurfi til að knýja fram skil á þessum
ársreikningum án þess að brugðist
hafi verið við þeim ábendingum. n
Ríkisendurskoðun getur ekki brugðist
við lélegum skilum á ársreikningum
Minningarsjóður Rúnars Júlíussonar
skilaði síðast ársreikningi árið 2018.
benediktboas@frettabladid.is 
stJórnsýsla Af 30 aðgerðum gegn
of beldi og afleiðingum þess er 18
lokið en 11 eru í vinnslu eða lokið
að hluta og ein er í undirbúningi,
hjá stýrihóp fjögurra ráðuneyta
um framfylgd þingsályktunar um
aðgerðir gegn ofbeldi og afleiðing­
um þess.
Aðgerðir sem enn eru í vinnslu
eru meðal annars fræðsla um
of beldi til þeirra sem vinna með
börnum í skóla­, íþrótta­ og æsku­
lýðsstarfi, fræðsluefni fyrir leik­
skóla, bætt áverkaskráning í slysa­
skrá Íslands og viðbragðsteymi um
sérhæfða ráðgjöf til þolenda ofbeld­
is á landsbyggðinni.
Enn er verið að undirbúa leið­
beinandi reglur um velferðarþjón­
ustu fyrir þolendur mansals.
Þetta kemur fram í stöðuskýrslu
sem birt var í gær. Aðgerðaáætlunin
var undir forystu þáverandi félags­
málaráðuneytis. Guðmundur Ingi
Guðbrandsson, félags­ og vinnu­
markaðsráðherra, hefur kynnt
stöðuskýrsluna fyrir ríkisstjórninni
og áformað er í vor að skipa starfs­
hóp til að gera nýja aðgerðaáætlun. n
Velferðarþjónusta fyrir þolendur
mansals bíður enn undirbúnings
Guðmundur Ingi
Guðbrandsson,
félags- og vinnu-
markaðsráð-
herra
ser@frettabladid.is 
samfélag Ef mannfjölgun á Íslandi
heldur áfram á sama hraða og und­
anfarin ár verða Íslendingar orðnir
400 þúsund undir lok næsta árs eða
í byrjun árs 2025.
Landsmönnum fjölgaði um 2.570
síðustu þrjá mánuði á nýliðnu ári.
Samtals bjuggu 387.800 manns á
Íslandi í árslok 2022, þar af voru
199.840 karlar, en 187.840 konur –
og munar þar tólf þúsund manns.
Þar við bætast 130 landsmenn sem
skráðir voru kynsegin/annað í
bókum Hagstofunnar.
Um áramót bjuggu 247.590 á
höfuðborgarsvæðinu, en 140.210 á
landsbyggðinni.
Samkvæmt uppfærðum tölum
Hagstofunnar fæddust 1.040 börn
á síðasta ársfjórðungi 2022, en 650
einstaklingar létust. Á sama tíma
f luttust 2.120 einstaklingar til
landsins umfram brottflutta.
Brottf luttir einstaklingar með
íslenskt ríkisfang voru 60 umfram
aðflutta en aðfluttir erlendir ríkis­
borgarar voru 2.170 f leiri en þeir
sem fluttust frá landinu. Fleiri karl­
ar en konur fluttust frá landinu. n
Tímamót nálgast í fjölda landsmanna
Samtals bjuggu 387.800 manns á Íslandi í árslok 2022. FRÉTTaBLaðIð/VaLLI
6 fRéTTiR FRÉTTABLAÐIÐ 24. jAnúAR 2023
ÞRiÐJUDAGUR