Fréttablaðið - 25.01.2023, Blaðsíða 17

Doktorsrannsókn Örnu
Garðarsdóttur gengur út
á þróun og innleiðingu
skimunartækisins HEILUNG
í skólahjúkrun í framhalds-
skólum.
starri@frettabladid.is
Nýlega fékk doktorsrannsókn sem
miðar að því að meta og bæta heil-
brigði ungmenna í framhaldsskól-
um með nýju skimunartæki styrk
úr Rannsóknasjóði Ingibjargar R.
Magnúsdóttur við Háskóla Íslands.
Styrkhafi er Arna Garðarsdóttir
sem er doktorsnemi við Hjúkr-
unar- og ljósmóðurfræðideild við
Háskóla Íslands og er aðalleið-
beinandi hennar Sóley S. Bender
prófessor. Rannsóknin gengur út
á þróun og innleiðingu skimunar-
tækisins HEILUNG í skólahjúkrun
í framhaldsskólum. Núna er í gangi
seinasti liður rannsóknarinnar þar
sem notast er við þátttökurann-
sókn við innleiðingu HEILUNG
í starf skólahjúkrunarfræðinga í
framhaldsskólum. Þátttökurann-
sóknin felur í sér að hjúkrunar-
fræðingarnir sem taka þátt noti
skimunartækið í starfi sínu með
nemendum og í lok rannsóknar-
innar verður til handbók og verklag
sem skólahjúkrunarfræðingar í
framhaldsskólum geta nýtt sér.
Mikill umbreytingartími
Hugmyndin að rannsókninni
kviknaði þegar Arna var í verknámi
á heilsugæslu í hjúkrunarnámi
sínu. Þá fékk hún það verkefni að
sinna forvarnarfræðslu í 9. bekk
í grunnskóla. „Þar vaknaði þessi
ótrúlegi áhugi á þessum umbreyt-
ingartíma sem unglingsárin eru. Ég
hef haft mikinn áhuga á verndandi
þáttum og hvernig við sem hjúkr-
unarfræðingar getum eflt þá til að
aðstoða unglinga við að komast á
farsælan hátt í gegnum unglings-
árin.“
Þegar Arna hóf meistaranám
við Hjúkrunarfræðideild Háskóla
Íslands vildi hún skoða verndandi
þætti og seiglu unglinga í fram-
haldsskólum og áhrif skólahjúkr-
unarfræðings þar á. „Eftir að hafa
skoðað þau skimunartæki sem voru
til komumst ég og aðalleiðbeinandi
minn að því að ekkert skimunar-
tæki skoðaði bæði verndandi þætti
og áhættuþætti/áhættuhegðun
hjá unglingum. Þannig vaknaði
hugmyndin að þróun skimunar-
tækisins HEILUNG.“
Vernandi þættir efldir
Nafn skimunartækisins má rekja
til HEILbrigði UNGs fólk og er það
sérstaklega þróað með starf skóla-
hjúkrunarfræðings í framhalds-
skóla í huga. „Í meistaraverkefninu
mínu forprófaði ég HEILUNG
og því fannst mér kjörið að fara
í doktorsnám og halda áfram að
þróa HEILUNG og að innleiða það í
skólahjúkrun í framhaldsskólum.“
Sérstaða HEILUNGs er að tækið
aðstoðar hjúkrunarfræðinga í
framhaldsskólum að meta heilsu
unglinga með sérstöku tilliti til
verndandi þátta, áhættuþátta og
áhættuhegðunar segir Arna. „Þetta
er stutt en yfirgripsmikið skim-
unartæki þar sem áherslan er á að
finna þá þætti sem þarf að vinna
með unglingnum að. Með aðstoð
HEILUNG getur skólahjúkrunar-
fræðingurinn eflt verndandi þætti
á sama tíma og unnið er með þá
áhættuþætti sem eru til staðar.“
Einstaklingsmiðuð fræðsla
Það er von Örnu að með rannsókn-
inni sé hægt að tryggja gott verklag
við skólahjúkrun í framhaldsskól-
um sem skiptir máli til framtíðar.
„Ég tel mjög mikilvægt að unglingar
og ungt fólk í framhaldsskólum
hafi aðgang að heilbrigðisþjónustu
í skólanum. Unglingar í framhalds-
skólum standa frammi fyrir alls-
konar breytingum, til dæmis hvað
varðar sjálfsmynd, kynhegðun, lífs-
stíl, sálræna líðan og margt fleira.
Jafnframt er áhættuhegðun meðal
þeirra meiri en á grunnskólastigi.
Unglingar þurfa einstaklingsmið-
aða fræðslu og ráðgjöf varðandi
heilbrigði og líðan og með því að
veita slíkt á skólatíma er betur hægt
að hafa áhrif á heilsu þeirra og lífs-
stíl til frambúðar.“
Hún segir aðkomu Háskóla
Íslands að rannsóknum sem
þessum skipta miklu máli. „Það
skiptir miklu máli að HÍ taki þátt í
rannsóknum sem hafa með heilsu
landsmanna að gera. Þarna tengjast
tveir heimar, sá akademíski og
raunheimurinn sem við búum í.
Með því að taka bestu þekkingu á
hverjum tíma og nýta okkur hana á
vettvangi erum við að tryggja góða
og öfluga þjónustu til þeirra sem
þurfa á henni að halda. Jafnframt er
verið að leggja enn betri grunn að
heilsu ungmenna til framtíðar.“ n
Leggur grunn að betri heilsu ungmenna
„Þetta er stutt en yfirgripsmikið skimunartæki þar sem áherslan er á að finna þá þætti sem þarf að vinna með
unglingnum að,“ segir Arna Garðarsdóttir, doktorsnemi í hjúkrunarfræði við Háskóla Íslands.  FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Unglingar í fram-
haldsskólum
standa frammi fyrir
allskonar breytingum, til
dæmis hvað varðar
sjálfsmynd, kynhegðun,
lífsstíl, sálræna líðan og
margt fleira.
Tobba Marinósdóttir eigandi
Granólabarsins kynntist
Mjólkurþistli frá ICEHERBS
í gegnum viðskiptavin.
Síðan hefur hún boðið upp á
mjólkurþistil samhliða safa-
hreinsun á Granólabarnum.
Viðskiptavinurinn góði hafði
sjálfur notað mjólkurþistil, sam-
hliða safahreinsunum. Hann hafði
heyrt af því að mjólkurþistill ýtti
undir hreinsandi áhrifin og stakk
því upp á því að Tobba byði upp á
mjólkurþistil á Granólabarnum,
sem hún rekur með móður sinni
úti á Granda.
„Þegar fólk vill ná sem mestum
„detox“ áhrifum er það mjög öflugt
að para saman mjólkurþistilshylki
frá ICEHERBS og taka tvö hylki á
dag samhliða safahreinsun. Hylkin
ein og sér virka hreinsandi en ef
þú parar þau saman með safa-
hreinsun, þá færðu enn öflugri
niðurstöðu,“ segir Tobba. Hún
segist í raun vera hissa á því að hún
hafi ekki heyrt af töfrum Mjólkur-
þistils fyrr.
„Mjólkurþistill á sér langa hefð
sem lækningajurt en hann inni-
heldur virka efnið Sylimarin sem
örvar starfsemi lifrar og nýrna. En
mjólkurþistilinn frá ICEHERBS
inniheldur líka fjallagrös sem
eru algjörir töfrar. Það er ástæða
fyrir því að mamma og amma og
langamma þræluðu þeim í sig. Það
er af því þau gera gagn,“ segir hún.
Tobba segir að hreinsunaráhrif-
in séu ein jákvæð hlið mjólkur-
þistils, en önnur hlið sem hún
hefur uppgötvað er að mjólkurþis-
till virkar mjög vel til að lágmarka
eftirköst ef áfengi er haft um hönd.
„Ég gerði hávísindalega rann-
sókn um daginn þegar ég lét 24
konur taka mjólkurþistil kvölds
og morgna í skemmtiferð, til að
koma í veg fyrir lágskýjun daginn
eftir að skálað var. Þær komu allar
órispaðar úr þeirri ferð,“ segir
Tobba og hlær.
Náttúrulegt bætiefni
Sylimarin, virka efnið í mjólku-
þistli er talið hafa góð áhrif á lifur
og nýru. Efni úr Mjólkurþistli eru
talin hjálpa lifrinni við myndum
nýrra lifrarfruma og vera þannig
náttúruleg hreinsun fyrir lifrina.
Þá hefur plantan andoxunarvirkni
og er þekkt fyrir að hjálpa við að
losa óæskileg efni úr líkamanum
til dæmis eftir áfengisneyslu.
Mjólkurþistillinn frá ICEHERBS
inniheldur líka íslensk fjalla-
grös sem eru þekkt sem ginseng
Íslands og ekki að ástæðulausu.
Þau innihalda betaglúkantrefjar
sem taldar eru geta hjálpað til við
þyngdartap, að bæta meltingu og
styrkja þarmana. Fjallagrös eru
rík af steinefnum, einkum járni
og kalsíum, og bera í sér fléttuefni
sem talið er að hindri óæskilegar
bakteríur. Fjallagrös eru einnig
talin hjálpa til við að draga úr bjúg.
Bætiefnin frá
ICEHERBS eru
hrein og nátt-
úruleg. Lögð
er áhersla á að
virkni skili sér í
réttum blöndum
og að eiginleikar
innihaldsefn-
anna viðhaldi sér
að fullu. Vör-
urnar eru fram-
leiddar á Íslandi
og innihalda engin
óþarfa fylliefni. n
ICEHERBS fæst í öllum betri
matvöruverslunum, apótekum,
heilsuvöruverslunum og glæsi-
legri vefverslun iceherbs.is.
Töfrar mjólkurþistils ótrúlegir
Tobba Marinós segist hissa á að hafa ekki heyrt af töfrum mjólkurþistils fyrr. MYND/ásTA kRIsTjáNsDóTTIR
Ég gerði hávísinda-
lega rannsókn um
daginn þegar ég lét 24
konur taka mjólkurþistil
kvölds og morgna í
skemmtiferð, til að
koma í veg fyrir lág-
skýjun daginn eftir að
skálað var.
Tobba Marinós
ALLT kynningarblað 3MIÐVIKUDAGUR 25. janúar 2023