Fréttablaðið - 25.01.2023, Blaðsíða 26

Fyrir mér er það ekkert
öðruvísi í sjálfu sér að
vinna með Nínu – eða í
raun hverjum sem er í
bransanum.
Kínversk-bandaríski píanóleikarinn Claire Huangci lék einleik á tónleikum
Sinfóníuhljómsveitar Íslands í síðustu viku. Mynd/Aðsend
TónlisT
Sinfóníuhljómsveit
Íslands
Verk eftir Mozart, Ravel og Hauk
Tómasson
einleikari: Claire Huangci
stjórnandi: Eva Ollikainen
Eldborg í Hörpu
fimmtudaginn 19. janúar
Jónas Sen
Ég var ekkert sérstaklega spenntur
yfir komandi sinfóníutónleikum á
fimmtudagskvöldið. Á dagskránni
var meðal annars G-dúr píanókons-
ertinn eftir Ravel. Það er óttalega
útjöskuð tónlist, líka hér á landi.
Hvorki meira né minna en fimm-
tán píanistar hafa áður spreytt sig
á konsertinum með Sinfóníunni
í gegnum tíðina. Nú var komið að
enn einum píanóleikaranum. Hví-
lík leiðindi!
En flutningurinn kom skemmti-
lega á óvart. Hin kínversk-banda-
ríska Claire Huangci, einleikari
kvöldsins, rúllaði konsertinum upp.
Hann lék í höndunum á henni, og
alls konar heljarstökk og tónahlaup
upp og niður hljómborðið voru óað-
finnanlega af hendi leyst.
Það var þó ekki aðalmálið. Nei,
túlkunin var fersk og safarík, svo
spennuþrungin og áleitin að það var
eins og maður væri að heyra kons-
ertinn í fyrsta sinn. Laglínurnar
voru fullar af tilfinningum, bæði
silkimjúkar og snarpar, allt eftir
því hvað við átti hverju sinni. Stíg-
andin í f lutningnum var krassandi
og heildaráferðin dásamlega litrík.
Þetta var frábært.
Hljómsveit með sitt á hreinu
Stjórnandinn á tónleikunum var
Eva Ollikainen og hljómsveitin
spilaði af kostgæfni með einleikar-
anum. Hljómsveitarrullan er tölu-
vert krefjandi, og er ánægjulegt að
geta þess að hljóðfæraleikararnir
stóðu sig með stakri prýði. Frammi-
staða málm- og tréblásaranna var til
dæmis aðdáunarverð.
Á tónleikunum var frumflutt Jörð
mistur himinn eftir Hauk Tómas-
son. Verkið mun vera innblásið af
myndlist Georgs Guðna. Myndir
hans eru magnaðar og lýsandi á
einhvern dularfullan hátt, en sama
verður ekki sagt um tónlistina. Hún
var ekki sérlega áhugaverð. Rétt
eins og málverk var í henni kyrr-
staða sem hverfðist um einn tón
megnið af tímanum. Ofan á hann
var prjónuð áferð sem virtist aðal-
lega vera þrusk og skrjáf, ekki mjög
lokkandi. Maður skynjaði enga
dýpt, engan skáldaanda, ekkert
flæði, ekkert sem virtist liggja tón-
skáldinu á hjarta. Fyrir vikið var
fátt ef nokkuð sem var hrífandi í
tónlistinni.
Spennandi atburðarás
Annað á tónleikunum var hins
vegar fínt. Haffner-sinfónían eftir
Mozart var skemmtileg í túlkun
Ollikainen og hljómsveitarinnar.
Laglínurnar voru notalega ávalar og
hnitmiðaðar, atburðarásin í tónlist-
inni spennandi. Tæknilega séð var
f lutningurinn yfirleitt glæsilegur,
og því rann flutningurinn þægilega
niður.
Svíta nr. 2 úr ballettinum um
Dafnis og Klói eftir Ravel var
líka f lott. Fyrsti kaf li svítunnar,
Dagrenning, var ákaflega tignarleg-
ur. Í takti við yrkisefnið var tónlist-
in rismikil, það var eins og hún hæfi
sig til f lugs úr djúpinu. Innhverfur
annar kaflinn var seiðandi og hug-
leiðslukenndur. Sá þriðji var ótrú-
lega fjörugur dans sem magnaðist
upp í svo stórfenglegan hápunkt að
áheyrendur æptu af hrifningu.
Hljómsveitin var með allt á
hreinu í þessari mergjuðu tónlist,
hver einasti hljóðfærahópur skil-
aði sínu af fagmennsku og krafti.
Heildarhljómurinn var þéttur
og einbeittur, gæddur allskonar
litbrigðum og snilldarlegum til-
þrifum. Eva Ollikainen hélt um
stjórnartaumana af festu og öryggi;
enn einu sinni sýndi hún að hún er
einn besti stjórnandi sem hljóm-
sveitin hefur fengið til liðs við sig. n
niðuRsTaða: Skemmtilegir tón-
leikar að mestu.
Innblásinn Ravel en síðri Haukur
Ex er annað verkið í Mayen-
burg-þríleiknum í Þjóðleik-
húsinu. Gísli Örn Garðarsson
fer með hlutverk fjölskyldu-
föður í því og leikur á móti
Nínu Dögg Filippusdóttur og
Kristínu Þóru Haraldsdóttur.
tsh@frettabladid.is
Gísli Örn Garðarsson leikur eitt
aðalhlutverkið í Ex, öðru leikritinu
í þríleik Mariusar von Mayenburg,
sem Benedict Andrews leikstýrir og
frumsýnt er í Þjóðleikhúsinu næsta
laugardag. Ex er sálfræðidrama sem
segir frá því þegar fyrrverandi kær-
asta bankar upp á hjá hjónunum
Daníel og Sigrúnu seint um kvöld í
von um gistingu.
„Við Nína Dögg leikum hjón og
síðan biður fyrrverandi kærasta
mín, sem er leikin af Kristínu Þóru,
um að fá að gista, því hún er að
skilja við kærastann sinn. Það eru
aðstæður sem ég held að f lestir, ef
ekki allir, gætu sett sig inn í. Það er
mikill undirliggjandi húmor í þessu
og án þess að ég ætli eitthvað að fara
að bera þetta saman við Ellen B. þá
hallar þetta verk kannski í grátbros-
legri áttir, þar sem inn í blandast
þessi skyndilega óreiða í hjóna-
bandinu og innbyrðis átök þeirra
sem í hlut eiga,“ segir Gísli Örn.
Ex var frumflutt hjá Riksteatern
í Svíþjóð 2021 en er núna sýnt sem
annar hluti Mayenburg-þríleiks-
ins og sjálfstætt framhald verksins
Ellen B. sem frumsýnt var í Þjóðleik-
húsinu um jólin.
Þú ferð með hlutverk eiginmanns-
ins Daníels, hvers konar karakter er
hann?
„Hann er maður sem er í rútínu
bæði í vinnunni og lífinu. Heimilis-
haldið og hjónabandið er í föstum
skorðum með tilheyrandi deyfð og
búið að vera mjög lengi. Svo gerist
þetta klassíska, fortíðin kemur og
bankar upp á og þá fokkast mögu-
lega allt upp.“
Mótleikarar og hjón
Gísli Örn og Nína Dögg leika hjón í
verkinu en eins og flestir vita þá eru
þau hjón í alvörunni. Gísli Örn segir
að það hafi engin áhrif á heimilis-
lífið að leika á móti hvort öðru.
„Maður er náttúrlega búinn að
vera að svara þessari spurningu
í bráðum þrjá áratugi. Stundum
falla verkefnin þannig að við deilum
skjánum eða sviðinu og stundum
líða mörg ár á milli.
Við útskrifumst úr leiklistar-
skólanum ákveðinn hópur og svo
búum við til Vesturport á meðan
við erum enn þá í skólanum og við
höfum unnið jafn náið með þeim
öllum, eins og Birni Hlyni, Ólafi
Darra, Ingvari eða Víkingi. Manni
líður eins og maður hafi verið hluti
af þessu teymi síðan, þó svo að leiðir
okkar hafi legið í allar áttir.“
Gísli Örn bætir því við að honum
finnist mjög gefandi að leika á móti
eiginkonu sinni þegar hann fær
tækifæri til þess.
„Fyrir mér er það ekkert öðruvísi
í sjálfu sér að vinna með Nínu – eða
í raun hverjum sem er í bransanum.
Þetta er lítill heimur og það mæta
allir í vinnuna af sömu fagmennsku
óháð einkalífinu. Og eins og þeir
vita sem hafa leikið á móti Nínu
þá er mjög gefandi að leika á móti
henni, hún er frábær leikkona, og
það sama gildir um Kristínu Þóru,“
segir Gísli Örn.
Beint inn í kjarnann
Með hlutverk gömlu kærustunnar
sem bankar upp á fer Kristín Þóra
Haraldsdóttir sem lék einnig með
Gísla Erni og Nínu Dögg í sjónvarps-
þáttunum Verbúðinni sem fönguðu
athygli þjóðarinnar fyrir sléttu ári.
„Það er mjög gaman að leika á
móti tveimur konum sem maður
hefur leikið mikið með og þekkir
vel. Þá er maður mjög fljótt búinn að
ýta einhverju frá sér og getur farið
bara beint inn í kjarna málsins og
beint inn í hjartað á skepnunni án
þess að þurfa eitthvað að vera að
átta sig á hvort öðru. En auðvitað
er ekkert hægt að alhæfa um neitt
í þessu. Verkefnin eru alltaf svo ólík
og fólkið líka, svo maður mætir bara
opinn til leiks og segir helst bara já
við öllum hugmyndum. Það er lík-
lega kjarninn í þessu,“ segir Gísli
Örn.
Gísli hefur unnið jöfnum hönd-
um sem leikari og leikstjóri allt frá
því hann útskrifaðist úr Leiklistar-
skóla Íslands 2001 og segir hann það
alltaf skemmtilega áskorun að stíga
á svið og einbeita sér að því að vera
sviðsleikari.
„Ég hef náttúrlega ekki stigið á
svið sem óbreyttur leikari í langan
tíma. Þegar ég hef leikið á sviði, þá
hefur það annað hvort verið eitt-
hvað sem ég hef sett upp sjálfur eða
haft áhrif á að setja upp. Ég held
að þetta sé bara í fyrsta skiptið frá
útskrift sem ég er ráðinn sem leikari
sem hefur ekkert um neitt að segja.
Þá vill maður náttúrlega gera það
með svona frábærum einstakling-
um eins og Nínu Dögg og Kristínu
Þóru,“ segir hann.
Framhald af Verbúðinni
Höfundur Ex, Marius von Mayen-
burg, er Þjóðverji og eitt þekktasta
leikskáld Evrópu um þessar mundir.
Leikstjórinn, hinn ástralski Bene-
dict Andrews, er einnig mjög virtur
á alþjóðlegum vettvangi. Gísli
kveðst hafa fylgst með verkum
þeirra beggja en þetta er þó í fyrsta
skipti sem hann fær tækifæri til að
vinna með þeim.
„Maður hefur náttúrlega séð verk-
in hans Mariusar von Mayenburg
frá því hann kom á sjónarsviðið. Svo
með Benedict, hann er frá Ástralíu,
og leiðir okkar hafa legið samsíða í
mörg ár. Við vorum báðir listrænir
meðstjórnendur hjá Young Vic leik-
húsinu í London á sama tíma, en
lentum alltaf einhvern veginn sitt
á hvorum tímaásnum með upp-
setningar. Þannig að við höfum
vitað hvor af öðrum lengi en í raun
aldrei hist almennilega, svo það var
kominn tími til.
Ég var mjög til í þetta þegar Bene-
dict bauð mér að vera með, enda er
hann frábær listamaður og mjög
gefandi leikstjóri,“ segir hann.
Hvað er svo næst á döfinni hjá
þér, fá landsmenn að sjá framhald
af Verbúðinni von bráðar?
„Næsti kafli Verbúðarinnar hefur
verið í góðri gerjun hjá okkur, við
erum búin að vera í mikilli heim-
ildavinnu og erum að fara að setjast
niður og klára að skrifa. Við erum
mjög spennt yfir því.
Svo var ég að leikstýra tveimur
þáttum í Exit, norsku sjónvarps-
seríunni, sem eru að fara í loftið 1.
mars. Það verður eitthvað, og svo
verður vonandi meira um leikhús-
verkefnin. Þar á jú hjartað alltaf sinn
sess,“ segir Gísli Örn. n
Flugbeitt og fyndið sálfræðidrama
Gísli Örn segir það mjög gefandi að leika á móti Nínu Dögg og Kristínu Þóru enda séu þær báðar frábærar leikkonur.
FréttAblAðið/ernir
22 menning FRÉTTABLAÐIÐ 25. jAnúAR 2023
miÐViKUDAgUR