Veiðimaðurinn - 01.11.1970, Síða 27

LAGARFOSS
iaxgengur
Stjóm Veiðifélags Fljótsdalshéraðs, fyrir hönd
þess og landeigenda, er veiðirétt eiga að vatna-
hverfi félagsins, Sveinn Jónsson, stjórnarformaður,
bóndi að Egilsstöðum, í samningi þessum leigu-
sali, og Stangaveiðifélag Reykjavíkur, fyrir hönd
þess Axel Aspelund, stjómarformaður S.V.F.R., og
Barði Friðriksson, hæstaréttarlögmaður, Kjartans-
götu 8, Reykjavík, samkvæmt sérstöku umboði
stjómar félagsins, í samningi þessum leigutaki,
gera í dag með sér eftirfarandi samning um fiski-
ræktarframkvæmdir og veiðiréttindi í umræddu
vatnahverfi.
Leigusali selur leigutaka á leigu til næstu 10
ára, frá 1. janúar 1971 til 31. desember 1980 að
telja, vatnahverfi félagsins, sem er Jökulsá á Dal
og Lagarfljót og Jökulsá í Fljótsdal, með þver-
ánum Eyvindará, Grímsá að virkjun, þar til laxa-
stigi hefur verið byggður, en frá þeim tíma alla
ána, Gilsá, Keldnaá, Bessastaðaá, Hengifossá,
Hrafnagerðisá, Ormarsstaðará, Þorleifará, Rangá,
Laxá, Fossá og Kaldá, ásamt öðram smærri berg-
vatnsám og þverám, er tilheyra vatnahverfinu.
Þannig hljóðar upphaf samnings þess, sem
Veiðifélag Fljótsdalshéraðs og Stangaveiðifélag
Reykjavíkur gerðu með sér, 6. september síðast-
liðinn. Er þar með hafinn nýr kafli í fiskræktar-
sögu S.V.F.R., en nýtt upphaf orðið á gömlu
baráttumáli Fljótsdælinga, sem áður hefur verið
unnið að framkvæmd á; en saga hugsjónarinnar
um ræktun Lagarfljótssvæðisins er þó miklu
lengri.
24
í bréfi, sem skrifað var í háskólabænum Cam-
bridge, á Englandi, 28. maí, árið 1877, til Tryggva
Gunnarssonar, kaupstjóra, segir svo, meðal annars:
„. . . . En ég vil verja fénu til þess að koma upp
laxveiði í Lagarfljóti, fyrir ofan foss. Ég vil
sprengja fram bográs, öðru hvom megin fossins,
þar sem hægara þykir, svo jafnt aðlíðandi, að
allur lax geti gengið hana. Ég vil hafa hana 100
feta breiða, ef hægt er fyrir efnum; svo djúpa, að
hún hafi aldrei minna en 3 feta vatn í sér. Síðan,
er rennan er búin, vil ég færa niður á hentugan
VEIÐIMAÐURINN
stað í Lagarfljóti, afgirtum og óhultum fyrir sand-
kasti í botni af ofstreymi, ein 50.000 laxaegg, og
býst við, að á svo sem sjö ára tímabili verði Lagar-
fljót hið mesta laxvatn eitt í Norðurálfunni, og all-
ar ár á Héraði laxár. Hvað segir þú til þessa?“
Höfundur þessa bréfs, sem ritað var fyrir rúm-
um níutíu árum, var íslandsvinurinn Eiríkur
Magnússon, bókavörður í Cambridge, sá, sem
kom löndmn sínum til hjálpar í þrengingunum
miklu á miðjum áttunda tug síðustu aldar, með
mikilli fjársöfnun á Bretlandseyjum. Það starf var
VEIÐIMAÐURINN
að mörgu leyti vanþakkað af skammsýnum emb-
ættismönnum, og eigingjörnum, dönskum kaup-
mönnum. Féð, sem Eiríkur vék að í bréfinu til
Tryggva vinar síns Gunarssonar, var umframfé
söfnunarinnar, sem Eiríkur stóð að á Bretlands-
evjum.
En hvernig stendur þá á því, að nú, á því herr-
ans ári 1970, tæpri öld eftir að umrætt bréf varð
til í skrifkammeri Eiríks, bókavarðar, suður í
Cambridge, skuli Lagarfljót „hið mesta laxvatn
eitt í Norðurálfunni", enn vera laxlaust ofan foss?
25