Ægir - 01.01.2023, Side 30

30
Æ meira er hugað að umhverfismálum
í sjávarútvegi og það snýr ekki aðeins
að notkun veiðarfæra og áhrifum
þeirra á umhverfið heldur og ekki síð-
ur að því hvað verður um veiðarfærin
þegar þau hafa lokið sínu hlutverki.
Líkt og í öllu öðru byggjast endur-
vinnslumöguleikarnir á því hvaða
efni eru notuð í veiðarfærin og þeir
eru sífellt að aukast og svo sannar-
lega eiga veiðarfærin líf eftir að hafa
þjónað íslenskum útgerðum.
Taka höndum saman um söfnun
notaðra veiðarfæra
Í samantekt Samtaka fyrirtækja í sjávar-
útvegi segir að þau sjávarútvegsfyrir-
tæki sem undirrita stefnu um samfélags-
ábyrgð undirgangist m.a. skuldbindingar
um að sjá til þess að úrelt veiðarfæri séu
hreinsuð, flokkuð og send til efndur-
vinnslu. Sem lið í samfélagsstefnunni
hafa Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi og
íslenskar veiðarfæragerðir tekið í notk-
un nýtt og endurbætt skilakerfi veiðar-
færa.
„Samkvæmt fyrri framkvæmd samdi
SFS við eina móttökustöð, sem staðsett
var í Reykjavík. Nú hafa hins vegar
stærstu veiðarfæragerðir landsins,
ásamt nokkrum netaverkstæðum út-
gerða, gengið til liðs við skilakerfið.
Þetta hefur í för með sér umfangsmikla
fjölgun móttökustöðva um land allt, en
alls hafa 14 nýjar móttökustöðvar opnað
við helstu fiskihafnir um land allt. Mót-
tökustöðvar eru því í mikilli nálægð við
meginþorra handhafa veiðarfæraúr-
gangs, sem stuðlar að auknum skilum og
endurvinnslu.
Önnur nýmæli nýja skilakerfisins eru
aukin fræðsla og forvarnir, aðgerðir sem
miða að því að sporna við plastmengun í
hafi og á ströndum, metnaðarfull mark-
mið um söfnun, endurvinnslu og endur-
nýtingu veiðarfæraúrgangs og skýr og
reglubundin upplýsingagjöf og eftirlit,“
segir í samantekt SFS.
Liður í sjálfbærni og góðri
umgengndi um auðlindina
En hvað verður um veiðarfæraúrgang-
inn? Hann fer að stærstum hluta til Lit-
háen, Danmerkur og Hollands en ekki er
síður áhugavert er að sjá hvaða hlutverk
veiðarfæraúrgangurinn fær að endur-
vinnslu lokinni. Efnin eru notuð í raf- og
bílaiðnað, húsgagnaframleiðslu og há-
tískuiðnað, svo dæmi séu nefnd.
„Ekki eru öll veiðarfæri endurvinnanleg
en unnið hefur verið að því síðustu
misseri að stórauka möguleika til endur-
vinnslu veiðarfæra og bættust nýjar
leiðir fyrir endurvinnslu inn í kerfið í lok
síðasta árs.
Það er von samtakanna að vel takist
til í samstarfi allra þeirra aðila sem
hagsmuna hafa að gæta við meðhöndlun
og endurvinnslu veiðarfæra. Endur-
vinnsla veiðarfæra er mikilvægur liður í
því að tryggja sjálfbæra nýtingu auð-
lindarinnar og góða umgengni við haf-
ið,“ segir í samantekt SFS.
Trollið fær nýtt líf hjá BMW
Líkt og fyrr er nefnt getur leið endur-
unnu veiðarfæranna legið inn í bílaiðn-
aðinn og þýski bílaframleiðandinn BMW
hefur ákveðið að nota efni úr endurunn-
um trollum í nýja rafbílalínu fyrirtækis-
ins sem kemur til með að heita Neue
Klasse og verður kynnt árið 2025. Á
þessu vakti Hampiðjan athygli í umfjöll-
un fyrirtækisins um endurvinnslu veið-
arfæra í haust með vísan í kynningar-
efni þýska bílaframleiðandans sem ætlar
sér að safna saman notuðum veiðarfær-
um frá höfnum um allan heim. Danska
fyrirtækið Plastix tekur við öllu polyet-
hylene trollefni frá Hampiðjunni en næl-
on er endurunnið hjá Poliverktris í Lit-
háen og norska fyrirtækinu Nofir. Hrá-
efni frá öllum þessum fyrirtækjum mun
BMW nýta í sinni rafbílaframleiðslu og
hefur framleiðandinn sett sér það mark
að endurunnið efni í BMW bílum verði
um 40% árið 2030, sem yrði tvöföldun frá
því sem nú er.
Veiðarfæri & veiðitækni
Úrelt veiðarfæri öðlast nýtt líf
 Endurvinnsla veiðarfæra eykst hröðum skrefum og eru efnin notuð á ný í m.a.
bílaframleiðslu, húsgagnaframleiðslu og hátískuiðnaði. Mynd: Þorgeir Baldursson
 Þýski bílaframleiðandinn BMW er nú að þróa nýja línu rafbíla sem verður sett á
markað árið 2025. Í þessari línu verður áhersla á að nota endurunnin plastefni
sem koma úr notuðum veiðarfærum, t.d. frá Íslandi.