Þjóðólfur - 01.12.1954, Page 15

15 -
Álit folks á myndlist er misjafnt eins
og mennirnir sjálfir. En berist talið að
hinni svokölluðu ohlutstæðu (abstrakt)
lists virðist eins og allir séu á eitt sáttir
um, að hún se bæði oskiljanleg og svipt
öllu listagildi. Folk telur, að óhlutkennd
myndlist sé verk geðveikra fáráðlinga og
glæður gegn gamalli og góðri málaralist.
Eitt af þvíp er fólk finnur helzt að óhlut-
kenndri mynd, er það, að hún sé með
öllu óskiljanleg og hafi þar með ekkert
gildi. Ein algengasta spurningin, sem
lögð er fyrir nútímalistamenn, er þessi:
"Af hverju er þessi mynd?" Og svarið
er ; "Ekki af neinu, heldur bygging forma
og lita*’ og þar með er það útrætt mál.
"Skil ekki" - búið. Fólk vill endilega
skilja málverk. Hví þá ekki að reyna að
skilja söng fuglanna, og margt annað,
sem okkur þykir fagurt, án þess þó að
gera okkur far um að skilja það? Að
standa fyrir framan óhlutstæða mynd og
segja; "Hvað á þetta að vera?" - er
eins og taka stein upp af götunni og
spyrja þess hins sama. Málverkið á að
lifa sínu eigin lífi. Folki verður að
skiljast það, að hægt er að njóta mál-
verks án þess þó að skilja það.
önnur algeng viðbára fólks er þessi;
PALLÁDÓMAR, frh.
I
köllun hans er sú að frelsa heiminn und-
an kommúnismanum. Er hann að þessu
leyti sem öðru gerólíkur Einari Sigurðs-
syni, enda þótt þeim svipi í andlegu til-
liti nokkiið hvorum til annars, þrátt fyrir
ólíkar stjórnmálaskoðanir. En mikið má
vera, ef vér eigum ekki einhvern tíma
eftir að hitta hann í sætum bæjarstjórn-
ar eða sö'ium alþingis, ef óvæntir at-
burðir gerast ekki.
Argus.
Löggiltur sleggjudómari.
"Mikil fádæma vitleysa er þessi
nýmóðinsmálverk, þá kann ég nú betur
við Rembrandt. Hann skilur maður
þó. " En blessað fólkið gleymir því
(eða veit ekki), að samtíð þessa mikla
snillings Hollendinga leit öðrum augum
á verk hans en nú er gert. Þau voru al-
mennt álitin klessuverk, ósambæriieg
við málverk fyrri listmAJara. Amnars
verður fólk fráhverft óhl. myndl, m. a. af
því, að hún kastar fyrir borð, ef svo
mætti segja, ýmsum skemmtiatriðum
gömlu listarinnar. Margir eru þeir,
er aldrei hafa skilið til fulls hið raun-
verulega gildi málverks, en skemmta
sér við að horfa á hegðan og háttarlag
fólksins, er myndin sýnir. Mat á lands-
lagsmynd fer t. d„ eftir, hvort áhorfand-
inn á skemmtilegar endurminningar frá
þeim stað, er listmálarinn hefir valið
að fyrirmynd. öðrum finnst málverk
af Jesúbarninu hljóti að vera fegurri en
mynd af einhverju öðru barni o. s.frv.
Með ljósmyndavélinni verður bylting í
sögu málaralistarinnar, málarinn getur
algjörlega kastað frá sér vitundinni um
fyrirmynd. Máli nútímalistamaður t„ d.
mynd af nautaati, gerir hann ekki nokk-
urs skonar litaða ljósmynd af því, held-
ur reynir hann að þvinga fram með
hjálp forma og lita sömu áhrif í huga á-
horfandans, eins og hann væri að horfa
á raunverulegt nautaat. Sérhvert lista-
verk er mótað af samtíð sinni, á sama
hátt og mennirnir. Tímarnir sem við
lifum á, eru óskipulegir og fullir af
andstæðum„ Þetta kemur og fram í
listinni; það er því aldrei hægt að
segja um það með öruggri vissu, hvað
mun lifa og hvað mun falla í gleymsku.
óhlutstæð myndlist er afsprengi tilver-
unnar, eins og hún er í dag. Það eru
myndir af andlegum hræringum 20. ald-
arinnar, án þess gæti hún ekki verið
sönn. Það hefir verið sagt um franska
snillinginn Eugéne Delacroix, sem var
einn áhrifamesti listamaður síns tíma,
Frh. á næstu bls„