Framkvæmdafréttir Vegagerðarinnar - 06.02.2023, Side 12

12 Framkvæmdafréttir nr. 723
1. tbl. 31. árg.
Framkvæmdafréttir nr. 723
1. tbl. 31. árg.
13
Þetta var þá eina merkið sem táknar forgang og hefur
líklega haft svipaða þýðingu og stöðvunarskylda í dag.
En það var ekkert merki sambærilegt við biðskyldu
og það hefur valdið því að stöðvunarskyldan var
ekki virt. Í Morgunblaðinu 15. ágúst 1948 birtist
þessi texti: „Víðast hvar erlendis er það háttur góðra
ökumanna að draga mjög úr hraðanum, er þeir
nálgast götuhorn. Hér „hverfa menn fyrir horn“ á
þeysi spretti. „Stanz, aðalbraut, stopp“ stendur á
skiltunum við aðalbrautirnar. En hversu margir eru
þeir, sem raunverulega stansa, setja vélina í fyrsta
gang, og horfa svo til beggja handa, og fara ekki inn
á brautina, nema ekkert farartæki sé í nánd? Þeir eru
því miður miklu færri en hinir, sem láta bílinn renna inn
á aðalbrautina í þeirri von að nú sé „séns”, en þrýsta
svo hemlunum í botn, er þeir sjá bíl, sem er hættulega
nálægt, og standa síðan með hálfan bílinn inn á
aðalbrautinni öðrum til ama.“
Úr þessu var bætt þegar fyrsta reglugerðin um
umferðarmerki var gefin út árið 1959 en það er fyrsti
vísirinn að því heildar merkjakerfi sem er í gildi í dag.
Athygli vekur að Z merkið hverfur, annað tákn er fyrir
hættulegar beygjur en merki með upphrópunarmerki
þýðir „önnur hætta“. Reyndar er líklegt að Z merkið
hafi staðið uppi í einhver ár eftir þetta á meðan á
endurnýjuninni stóð. Aðvörunarmerki eru 10 talsins í
reglugerðinni og bannmerki 17. Í reglugerðinni er líka
kafli um yfirborðsmerkingar.
Þegar hér er komið sögu fer að vekja athygli
sú staðreynd að þótt ákveðið tákn gildi það sama í
flestum löndum skv. alþjóða samþykktum þá getur
teikning táknsins verið mjög mismunandi á milli landa.
Ekki er gott að segja hvort teikningar í reglugerðinni
frá 1959 hafi átt erlendar fyrirmyndir en ljóst er að
þær hafa verið meira til viðmiðunar en að fara hafi
átt nákvæmlega eftir þeim við framleiðslu merkja. Í
reglugerðinni er teikning af bókstöfum og tölustöfum
sem nota skal á umferðarmerkjum en því var ekki betur
fylgt en svo að í þessari sömu reglugerð eru merki með
annarri stafagerð.
Það mun líka hafa tíðkast næstu 30 árin að
veghaldarar, Vegagerðin og bæjarfélög, keyptu
umferðarmerki jafnt frá innlendum sem erlendum
framleiðendum og var þá teikningin samkvæmt staðli
hvers lands. Umferðarmerki á Íslandi voru því góð
sýnishorn mismunandi teikninga nokkurra Evrópulanda
og var það ekki fyrr en með reglugerð árið 1995 að
teikning íslenskra umferðarmerkja var stöðluð. Meira
um það í næstu grein sem hefst með breytingu í hægri
umferð árið 1968.
↖
Mynd 12. Nokkur „aðvörunarmerki“ í
reglugerðinni 1959.
←
Mynd 13. Stöðvunarskyldumerki skv. reglugerð
1959 í eigu minjasafns Vegagerðarinnar.
↓
Mynd 14. Myndir í reglugerðinni 1959. Eins og sjá
má hefur ekki verið farið eftir fyrirmynd sjálfrar
reglugerðarinnar um stafagerð á öllum merkjum.