Alþýðublaðið - 06.11.1925, Side 6

6
minni siðameistari en ég, þóít
einstaka afbrot flokksbræðra
yðar sleppi stundum slysalega
fram hjá yður. Pér leyfið yður
að víta af háværum eldmóði
stjórnmálaspillingu þeirra manna,
sem hafa aðrar pólitískar skoð-
anir en Vörður og Morgunblað-
ið. Samt hefi ég aldrei gerst svo
iilgjarn að væna yður um, að
vandlæting yðar ætti neitt skylt
við þau sorglegu sannindi, að
þér lifið á að vera ritstjóri
Varðar og þegja yfir óráðvendni
Morgunblaðsins. Hinu hefi ég
talið mér skylt að trúa, að um-
vandanir yðar stöfuðu af trú
yðar á málefnið, sannfæring yðar
um, að allir hefðu rangt fyrir
sér nema þér og flokksbræður
yöar.
Gæti ekki staðið svipað á um
vandlælingu mína fyrir orða-
söfnun? Það er ekki svo lítill
flokkur manna, sem telur orða-
söfnun merkilegt nauðsynjamál.
Ég er eins konar fulltrúi þessara
manna.
En það er nú samt sem áður
haugalygi, að ég hafi skammað
nokkurn mann opinberlega fyrir
þær sakir, að hann væri móti
orðasöfnun. Þeir, sem ég hefi
skammað eða fært eitthvað lít-
ilsháttar að í ritsmíðnm mínum,
eru þessir: Ólafur Thors, Thor
Jensen, Skúli frá Aberdeen,
Bjarni Finnbogason, Jón Björns-
son, Valtýr Stefánsson, Jón bisk-
up Helgason og Árni Sigurðsson.
Enginn þessara manna hefir neinn
atkvæðisrétt um orðasöfnun,
enda hefi ég enga hugmynd um,
hvort þeir eru með henni eða
móti. Þar að auki hefi ég minst
á Jón Magnússon forsætisráð-
herra, Magnús Guðmundsson at-
vinnumálaráðherra, Jón JÞorláks-
son fjármálaráðherra, Jón Auð-
un Jónsson, Hákon í Haga,
Pétur Ottesen, Magnús dósent
Jónsson, Jón Kjartansson, Sigur-
jón Jónsson og Björn Líndal.
Jón Magnússon forsætisráð-
herra mintist ég lítils háttar á í
Bréfi til Láru, Á næsta þingi
áður en bréfið kom út, greiddi
hann þó atkvæði með orðasöfn-
Jin. Magnús Guðmundsson hefir
að vísu aldrei skilið orðasöfn-
unarmálið fremur en annað. En
ég hefi aldrei gert gys að hon-
um fyrir þær sakir. Ég hefi
ALPÝÐUBLAÐIÐ
skopast að honmn fyrir þetta
pólitíska vafstur hans, sem mér
hefir alt af virzt bera vitni um
nokkuð takmarkaðar gáfur, frem-
ur fáíæklega mannúð, óvenju-
lega þröngsýni, frábært ósjált-
stæði og alveg dæmalausan ná-
nasarskap í fjármálum yfirleitt.
Jón Porláksson vítti ég ein-
göngu fyrir einstaklega klunna-
legar og fólskulegar lygar, sem
hann rausaði upp úr sér í þing-
ræðu um orðasöfnun mína. í
þeirri ræðu kvaðst hann vera
móti fjárveitingu íil orðasöfn-
unar vegna þess, að orðasafn
mitt væri tóm klámyrði og
bögumæli. Pessa fíflsku Jóns
lcvað ég svo myndarlega niður,
að rnargir flokksbrœður hans
þökkuðu mér innilega fyrir. En
hreinskilni Jóns þessa sýndi sig
síðar meir í því, að hann var
jafnt móti orðasöfnuninni eftir
sem áður, þótt ég sýndi honum
svart á hvítu, að hann hefði
snakkað tóma endaleysu atú mig
og söfnun mína. Með öðrum
orðum: Jón Porláksson fjármála-
ráðherra laug því upp í opið
geðið á þingheimi, að safn mitt
væri tóm klámyrði og bögu-
mæii, og hann laug því einnig,
að hann væri þess vegna móti
styrk til orðasöfnunar. Pessa
svívirðingu um mig og verk mitt
víttuð þér, sjálfúr siðapostulinn,
aldrei, af því að það ^ar flokks-
bróðir yðar og húsbóndi, sem
laug. En aftur á móti reynduð
þér að ófrægja mig á allar Iund-
ir fyrir að segja það eitt um
séra Árna, Magnús dósent og
Jón biskup, sem nálega hvert
mannsþarn í höfuðstaðnum veit
að er hverju orði sannara. Þar
áttu flokksbræður yðar í hlut.
Ég veit ekki, hvor er meiri aum-
ingi, þér eða Jón Þorlákssbn.
í eftirmælum, sem ég reit eftir
Jón Thoroddsen, sagði ég það,
sem satt var, um Jón Auðun
Jónsson, að hann hefði verið
miklu ver máli farinn og fáfróð-
ari um stjórnmál en nafni hans.
Til þess tíma hafði þó Jón Auð-
unn alt af verið með styrk tii
orðasöfnunar. En ég veit ekki,
hvort hann hefir greitt honum
atkvæði síðan.
Samtal, sem ég átti við hinn
fáfróða Hákon í Haga, notaði
ég í uppistöðu í einn af snildar-
köflunum í Bréfi til Láru. Ég
gerði það til þess að sýna al-
menningi í eitt skifti fyrir öll,
hvað sú skoöun Hákonar og
annara slíkra væri langt fyrir
neðan allar hellur, að ég og
mínir nótar ættu að sitja í fang-
elsi fyrir stjórnmálaskoðanir
sínar. Enn fremur vítti ég Hákon
fyrir ölæðisvitleysu í Alþipgis-
sölunum. En mér hefir aldrei
dottið í hug að skamma hana
fyrir andúð gegn orðasöfnun.
Pétri Ottesen skopaðist ég að
nákvæmlega af sömu ástæðum
og ég gerði gys að Magnúsi
Guðmundssyni. Þeir eru báðir
átjándu aldar menjar, sem ættu
að vera geymdir undir rúmi í
sveitarbaðstofu.
Magnús dósent vandaði ég um
við í fyrsta sinn í forstofunni í
Bárubúð haustið 1923 fyrir
lymskulegan lygaþvætting, sem
hann hafði farið með í Nýja
bíó um afstöðu jafnaðarmanna
til krisíindómsins. Mig minnir.
að hann greiddi atkvæði með
orðasöfnun til þess tíma. En ég
hefi ekki hugmynd um, hvernig
hann hefir rétt upp höndina
síðan. Annars er mér persönu-
lega hlýtt til Magnúsar eins og
flestra pólitískra andstæðinga
minna. Og það má Magnús eiga,
að fyrir rúmum þrem árnra
gerði hann mér greiða og gerði
hanu meira að segja snildarlega
vel. En persónulegar velgerðir
við mig koma ekkert við skoö-
unum mínum á pólitík og trú-
málum.
Á Jón Kjaríansson hefi ég
rétt að eins minst einhvers stað-
ar í Bréfi til Láru. Ekki man
ég, hvort hann var með eða
móli orðasöfnun, áður en ég
sýndi honum þann sóma að
nefna nafn hans í þeirri bók.
En orsökina til þess, að honurn
er þar ekki gleyrnt fremur en
öðrum pólitískum snillingum, —
hana skilja að minsta kosti allir,
sem hafa ekkert upp úr að segja
annað um rithátt Morgunblaðs-
ins en það eitt, sem satt er.
Sigurjóns Jónssonar gat ég
með örfáum orðurn sem lifandi
fyrirmyndar að afturhaldssemi
og eigingirni í opinberum mál-
nm. Síðustu árin hefi ég verið
öðru hvoru á ísafirði.
Birni Líndal fórnaði ég til þess