Heima er bezt - 01.09.2007, Qupperneq 31

M.b. Gulla Ve. 269.
afkoma hans er í flestum tilfellum mjög góð eftir vertíðina
og hjá sumum góð með eindæmum. Margur vermaðurinn
fer þess vegna með miklar og verðskuldaðar ljárhæðir,
mikil vinnulaun fyrir þrotlaust erfiði og vökur við mikil
og góð störf í þágu Eyjanna, lands og þjóðar. Þeir eru líka
glaðir og reifir í anda og athöfnum, líta björtum augum til
náinnar framtíðar, hlakka til nokkurra daga hvíldar heima
hjá ástvinum sínum og að gleðjast með þeim yfir góðum
feng og farsælli vertíð í Eyjunum.
Að sjálfsögðu er hlutur manna nokkuð misjafn, þótt góður
sé. Afli 130 báta getur vart orðið jafn að magni. Hann mun
t. d. í ár vera allt frá 320 til 1200 smálestir á bát. Ávallt
eru einhverjir óheppnir eða kannski allt að því hálfgerðar
„fiskifælur“ og aðrir, sem skara fram úr með aflabrögð, t. d.
beztu bátamir, beztu fiskimennirnir og úrvals skipshafnirnar.
Þannig er það í hverri verstöð. Fiskimannshæfileikar eru
eftirsóttir eiginleikar sjómannastéttarinnar, sem mönnum
eru misjafnlega gefnir. Hér í Eyjum eru þessir kostir
tengdir við stéttina í ríkum mæli, og er á engan hallað, þó
svo sé sagt. Verstöðin er þannig í sveit sett, að hún krefst
þeirra afdráttarlaust ásamt úrvals farkosti, ef vel á að fara.
Afburða fiskimenn og sjómenn hafa verið hér margir síðan
vélbátaútvegurinn hófst, fiskiklær og aflakóngar, sem orð fór af
víða um landið. Það þykir ávallt mikill vegs og virðingarauki
að hljóta titilinn „aflakóngur Vestmannaeyja“ þetta eða hitt
árið. Slíkir afburðamenn eiga á öllu völ, t. d. góðum bátum og
úrvals sjómönnum. Hins vegar er tignarsess aflakonungsins
mikið keppikefli og titillinn vandvarinn frá ári til árs. Einn
kemur öðrum meiri eða jafnsnjall, með heppni í stafni og
velgengni á bæði borð, rennir sér fram fyrir aflakónginn og
tekur sæti hans í tignarsætinu. Það þykir ávallt mikið afrek
og aðdáunarvert.
Árið 1954 skeði það, að Benóný Friðriksson frá Gröf í Eyjum
varð aflakóngur Eyjanna. Hann var þá fimmtugur að aldri.
Oft hafði hann verið hættulegur keppinautur fiskikónganna,
en þetta árið hlaut hann titilinn, settist í tignarsætið og hefur
trónað þar síðan með heiðri og sóma í
fimm vertíðir, þar eð enn varði hann
tignarsætið og varð aflakóngur Eyjanna
1958, í fimmta skiptið i röð. Um leið varð
hann aflakóngur allra verstöðva íslenzkra
vélbáta og fiskaði alls 1290 smálestir frá
áramótum til 10. maí. Næsti bátur varð
Hrafn Sveinbjarnarson úr Grindavík með
1200 smálestir.
Þetta afrek Benónýs Friðrikssonar er
algjört einsdæmi í sögu Eyjanna og að
dómi almennings og þeirra, er vita bezt,
engin tilviljun. Hann er tvímælalaust
mesti fiskimaður Eyjanna, einn mesti
fískimaður, sem landið á, fiskimaður af
guðs náð. Mætti þess vegna með sanni
kalla hann „aflakonung aflakonunganna
í ríki íslenzkra vélbátaverstöðva“.
Hvað er nú hægt að segja um þennan
mann til kynningar og fróðleiks? Það
er margt, mjög margt. Það mætti skrifa um hann heila bók,
því þótt maðurinn sé aðeins rúmlega fimmtugur, á hann sér
mikla og merkilega sögu. Hann er þekktur um allar sveitir
og verstöðvar landsins og á íslenzka fiskiskipaflotanum.
Þeir, sem ekki kannast við Benóný Friðriksson, hafa þó
allir heyrt talað um „Binna í Gröf ‘ eða „frá Gröf‘. Það er
nafn, sem allir kannast við. Vermenn hafa borið hróður hans
víða um landið, hann er kunnur af veiðum sínum kringum
landið, og blöð og útvarp hafa lofað hann að verðleikum.
Þrátt fyrir allar kynningar vil ég geta hans að nokkru í
sambandi við vertíðarlokin, en aðeins minnast fárra atriða
úr fiskimannsferli hans.
Benóný Friðriksson, þ. e. Binni frá Gröf, er fæddur í
Gröf í Vestmannaeyjum 7. janúar 1904. Hann er sonur
merkishjónanna Oddnýjar Benediktsdóttur frá Syðstu-Grund
undir Eyjafjöllum og Friðriks Benónýssonar frá Núpi í sömu
sveit, formanns og dýralæknis í Eyjum, en þau hjón fluttu
til Eyja árið 1902. Þau reistu bú að Gröf og bjuggu þar
myndarbúi, rómuð fyrir vinhlýju, glaðværð og gestrisni.
Friðrik gerðist snemma formaður, heppinn og vel aflasæll,
og var bæði með opin skip og vélbáta. Dýralæknisembættinu
gegndi hann af stakri samvizkusemi meðan hans naut við,
og var maður vel fær í því starfi. Þau hjónin komust vel af,
þrátt fyrir mikinn bamahóp, og sýnir það eitt framtak þeirra
í hvívetna. Alls munu þau hjónin hafa eignazt 22 börn, og
komust mörg af þeim til ára.
Enginn sá frú Oddnýju bregða við allar þessar barneignir.
Hún var síkát og ungleg, lág vexti og þrifleg kona, létt
á fæti og hamhleypa til verka, sem kom sér vel á þessu
mannmarga heimili.
Friðrik var léttur á fæti og hýr í lund, fremur lágvaxinn,
dökkur á brún og brá og samanrekinn kraftakarl til burða.
Eiginleikar, sem mjög hafa gengið í erfðir til sona hans.
Benóný ólst upp með foreldrum sínum og systkinum í
Gröf og varð snemma mikill fyrir sér. Varð fljótt auðsætt, að
Heima er bezt 463