Heima er bezt - 01.09.2007, Side 40

Jón R.
Hjálmarsson:
STOFNUN
RÓMABORCAR
Róm var um aldir höfiiðborg
heimsins, Hún var nefnd borgin
eilífa og menn sögðu gjama að
allar leiðir lægju til Rómar. En Róm var
samt sem áður ekki elsta borg Ítalíu,
því að margar þjóðir höfðum um aldir
búið í landinu áður en Róm varð til og
Rómverjar tóku að láta að sér kveða
í heimsmálunum. Þar á meðal voru
frumbyggjar sem verið höfðu á Italíu
frá örófi alda og síðan bættust við nokkrir
þjóðflokkar sent fluttust til landsins á
síðasta árþúsundi fyrir Krist. Ber þar
hæst hina leyndardómfullu Etrúra sem
ffæðimenn deila sífellt um hvaðan
komu. Þeir stofhuðu fjölmörg borgríki
um miðbik landsins þar sem nú heitir
Toskana og náði áhrifasvæði þeirra
jafnvel suður fyrir Tíberfljót um skeið.
Síðan voru það Grikkir sem stofnuðu
sæg af nýlendum um sunnanvert landið
og á Sykiley. Báðar þessar aðkomuþjóðir lögðu grunninn að
siðvenjum, trúarbrögðum, verkkunnáttu og menningu Rómverja
í ríkara mæli en nokkrir aðrir.
Enginn veit samt með vissu hvenær Rómaborg byrjaði að
rísa sem lítið sveitaþorp á suðurbakka árinnar Tíber. En löngu
síðar þegar þarna var orðinn stór staður ákváðu fróðir menn
í borginni að Róm hefði verið stofnuð hinn 21. apríl árið
753 f. Kr. Það var svo sem ekki verra ártal en hvað annað,
þótt rannsóknir sýni að byggð á þessum stað sé að minnsta
kosti sex til sjö öldum eldri. Þessum mönnum þótti gott að
hafa einhverja viðmiðun og brátt spratt líka upp ríkulegur
sagnaarfur um upphaf þessarar stórmerku borgar. I þessum
þjóðsögum segir frá Latverjum sem heima áttu í héraðinu
Latíum fyrir sunnan Tíber. Þar töluðu menn latínu sem síðar
varð tunga Rómverja og heimsmál um aldir. í Latíum voru
mörg þorp og bæir. Einn þessara staða var Alba longa og sá
sem fyrstur festi þar byggð var Júlus nokkur frá Tróju, en hann
var sonur hins víðfræga Æneasar sem við illan leik slapp úr
bmna Trójuborgar og frá segir í kviðum
Hómers og víðar.
í Alba longa ríkti á áttundu öld góður
og göfugur konungur sem hét Númitor.
Hann átti bróður sem hét Amúlíus og
var sá bæði valdasjúkur og hinn mesti
þorpari. Hann stofnaði til samsæris og
steypti bróður sínum af stóli og gerðist
sjálfúr konungur. Síðan lét hann drepa
son hins afsetta konungs og gerði dóttur
hans að einni af musterismeyjum Vestu,
en meyjar þær máttu ekki giffast eða
eiga böm og urðu að lifa sem nunnur.
Væri það bann brotið voru Vestumeyjar
múraðar inni í grafhvelfingu og látnar
svelta til bana. Með þessum aðgerðum
vildi hinn vondi Amúlíus koma í veg
fyrir að Númitor ætti afkomendur
sem síðar kynnu að gera kröfur til
konungdóms.
En áform Amúlíusar heppnuðust ekki
að öllu leyti. Stríðsguðinn Mars felldi ástarhug til hinnar fögm
Vestumeyjar og gat við henni tvíbura, drengi sem skírðir voru
Rómúlus og Remus. Amúlíus varð æfur við þessi tíðindi og
skipaði þjóni sínum að taka bræðurna og varpa þeim í ána
Tíber. Þjónninn fékk sig ekki til þess, heldur setti drengina í
körfu sem hann stjakaði út á ána. Brátt bar straumurinn körfuna
að landi og þá sendi stríðsguðinn Mars eitt af dýmm þeim
sem honum voru helguð sonum sínum til bjargar. Það var
úlfynja, sem kom fram á árbakkann til að svala þorsta sínum.
Hún kom auga á drengina og bar þá í greni sitt og gaf þeim
að sjúga með yrðlingum sínum. Nokkm síðar fann fjárhirðir
bæli úlfsins og tók drengina heim til sín og fóstraði þá upp.
Þar fengu þeir gott atlæti og vöndust snemma bæði vinnu
og íþróttum. Einnig stæltust þeir í bardögum við villidýr og
ræningja og urðu hinir vöskustu menn.
Um síðir frétti hinn afsetti Númitor af þessum drengjum
og spurði fjárhirðirinn og þjóninn sem bar þá forðum út um
uppruna þeirra. Kom sannleikurinn þá í ljós og reyndust
472 Heima er bezt