Heima er bezt - 01.09.2007, Síða 8

Jóhannes hélt að hann væri að tala um
dóttur sína, Sögu. En þegar Jóhannes
brást svona við, þá snerist bóndinn á
hæli og sagði: „Allt í lagi, ég fer þá
bara upp á Heklu“, sem bætti nú ekki úr
hjá Jóhannesi náttúrlega, því hin dóttir
hans hét Hekla. Og bættist þar við annar
misskilningur, því bóndinn átti náttúrlega
við það að þá flytti hann sig bara yfir á
hótel Heklu, úr því svona væri komið
fram við hann á Borg.
A hótel Borg kynntist maður mörgu
fólki, og meðal þeirra sem ég kynntist
þar var Jóhannes Kjarval, en hann
dvaldi þar síðustu æviár sín. Hann bjó
á herbergi númer 125, og fékk allt frítt,
vasapeninga, mat og annað sem hann
þurfti. Reykjavíkurborg borgaði þann
kostnað, en hefur svo kannski tekið öll
málverkin hans í staðinn, þó ekki sé
ég nú að fullyrða það. En eins og sagt
hefur verið frá í fréttum standa nú yfír
málaferli milli ættingja Kjarvals og Reykjavíkurborgar um
eignaréttinn yfir málverkasafni hans.
Kjarval tók vissu ástfóstri við mig, eftir að hann fékk að
vita hverra manna ég var, en afí minn, Kristján Jónsson,
hafði eitt sinn bjargað Kjarval frá drukknum. Hann hafði
setið út á skeri fyrir utan Einarslón við að mála málverk,
og var svo niðursokkinn í verkið að hann uggði ekki að
sér þegar flæddi að og skerið fór á kaf. Hefði hann líklega
drukknað þar ef afí hefði ekki séð hvað var að gerast, og
skotið út báti og til að bjarga karlinum af skerinu á síðustu
stundu. Eípp úr því urðu þeir mjög góðir vinir.
Þegar afí flutti úr Staðarhreppi varð Kjarval svo reiður, að
hann lýsti því yfír að það væri allt ljótt í Breiðavíkurhreppi,
meira að segja símastauramir.
Hann málaði m.a. málverk af mömmu og systmm hennar
tveimur, og heitir það einfaldlega Systurnar þrjár. Veit ég
ekki betur en að það sé á Kjarvalsstöðum.
Ég hafði það hlutverk að færa Kjarval mat í herbergi hans,
en ekki mátti ég gera það hvenær sem var. Kom hann því
svo fyrir að breiða úlpu sína á gólfíð í anddyri herbergisins
og þýddi það þá aó ég mátti ekki koma inn í það skiptið.
Fór ég að sjálfsögðu dyggilega eftir því.
Hann kallaði mig aldrei með nafni, ég var alltaf
Snæfellingurinn, í hans munni. Og ekki var maturinn sent
hann pantaði alltaf eftir hefðbundnum siðum og venjum. Eitt
sem hann pantaði t.d. gjaman var sandkaka með smjöri og
osti, saltfískur meö kokteilsósu, einn skammt afsitt hvoru, en
það var alltaf á mánudögum og þá afgangar frá kalda borðinu
kvöldið áður. Einu sinni kom hann inn í sal til okkar, en þar
sátu þá við 8 manna borð, Guido og Sverrir Bernhöft og
Egill Vilhjálmsson. Þeir drukku alltaf úr mokkabollum með
servíettu undir. Kjarval gengur framhjá
þeim og kallar svo: „Snæfellingur!“
„Já, Kjarval minn,“ svara ég, „get ég
aðstoðað þig.“ Þá svarar hann hátt og
snjallt, svo heyrist um allan salinn:
„Ég ætla að fá kaffí og bolla, eins og
þessir þarna,“ um leið og hann bendir
á þá félagana. „Og svo ætla ég að fá
einn glæran,“ bætti hann við, en það
þýddi brennivín í staupi. „Og svo ætla
ég að sitja þarna,“ sagði hann og tiltók
ákveðið borð. Þá var hann að gefa skít í
þá félagana með sínum hætti. Svo mátti
ekki skenkja í bollann hans. Þegar ég
kom þar að var hann búinn að dreifa
öllum molanum um allt borðið. Þá hafði
hann tekið molakarið, hellt sykrinum
úr því, og drakk kaffíð úr því.
Hann var alveg einstakur
persónuleiki.
Kjarval var þama í nokkur ár, en svo
kom að því að það þurfti að flytja hann
annað, því hann var farinn að missa svolítið tenginguna við
umhverfið, og t.d. farinn að koma niður í sal á nærbuxunum,
einum fata.
Kjarval keypti Einarslón af afa mínum, og þegar hann
fékk að vita hver ég var, þá gaf hann mér afsalið, sem ég
færði svo afa mínum.
Annar sérkennilegur persónuleiki sem mikið sótti Hótel
Borg, á þessum ámm, var Haukur pressari. Hann var alltaf
að sniglast þarna í kringum okkur og betla. Hann hafði þann
starfa að fara á milli húsa með straubretti og straubolta og
pressa föt fyrir fólk. Hann pressaði alltaf einkennisbúninginn
fyrir mig. Þá var ég með í mánaðarkaup tvöþúsund krónur, af
hverjum ég borgaði 1500 í húsaleigu. Það kostaði 250 krónur
að hreinsa einkennisbúninginn hjá efnalaug, en Haukur tók
150 krónur fyrir það.
Einu sinni kemur hann inn til mín með bevís frá Pétri
hótelstjóra, um að hann eigi að fá kaffibolla. Ég býð honum
sæti og næ í kaffí handa honum. Svo segir hann með sinni
smámæltu rödd: „Heyrðu, þjónn, komdu, komdu. Má ég
ekki bara eiga þetta vínabrauð, þama?“ Þá vildi hann að ég
stæli handa honum vínarbrauði með kaffmu.
Hann var mjög mikið á Vífilsstöðum líka. Eitt sinn þegar
hann var þar þá deyr þar maður sem átti enga ættingja.
Haukur hittir yfírlækninn frammi á gangi, stoppar hann og
spyr: „Heyrðu, læknir, má ég ekki bara eiga fötin hans?“
„Máttu eiga fötin hans,“ hváir læknirinn hissa. „Jú, ætli það
sé ekki í lagi, komdu bara upp á stofu til mín á morgun,“
segir hann svo. Haukur kemur svo daginn eftir, fer beint
inn á sjúkrastofuna og í fataskápinn, og fer að rífa öll fötin
fram á gang. Þá rís allt í einu maður upp úr rúminu og segir:
„Hvern tjandann ert þú að gera, mannskratti!?“ Haukur lætur
sér hvergi bregða og segir: „Þegi þú bara, þú ert dauður!“
Barþjónn í klúbbnum, 1972.
440 Heima er bezt