Heimili og skóli - 01.04.1947, Blaðsíða 5

HEIMILI OG SKÓLI
27
sæju ungum stúlkum fyrir sérmennt-
un við þeirra hæfi. Og námsskeiðum
í hagnýtri uppeldisfræði fyrir almenn-
ing þyrfti að koma á til og frá út um
land.
Framtíð þessarar þjóðar og staða
liennar og styrkur í samfélagi þjóðanna
getur ekki byggzt á öðru en mannrækt.
\hð höfum ekki efni á því að eiga illa
menntaðar þjóðfélagsstéttir og því síð-
ur lausingjalýð, mergsoginn af óheil-
brigðum lifnaðarháttum. Framtíð okk
av byggist á því, að hvert einasta barn,
sem fæðist, fái gott uppeldi, svo að úr
hverjum einstaklingi geti orðið nýtur
maður, eins og efni standa til.
Þetta var nú um skyldur samfélags-
ins til að tt^ggja framtíð hinna
ófæddu, Eftir er þá lilutur einstakl-
inganna, ábyrgðartilfinning þeirra og
framsýni. Ungt fólk, sem lifir eins og
enginn morgundagur væri til, er ekki
líklegt til að valda því hlutverki að ala
upp böm. Og ekki get ég að því gert,
að í þessu sambandi kemur mér í hug
margt ungt nútímafólk, sem hvorki
ætti né mætti gerast foreldrar og upp-
alendur, og þó verður það vafalaust
svo. Svona getur jafnvel hið dýrmæta
frelsi verið gallað í framkvæmd.
Ungt fólk ,sem vill búa sig vel undir
það hlutverk að gegna foreldraskyld-
um, verður einkum að hafa tvennt í
huga: Að lifa æskuár sín samkvæmt lög
málum heilbrigðinnar, og velja sér síð-
an góðan maka. Sé þessa gætt, hafa hin-
ir ungu foreldrar gert frumskyldu sína
\ ið þá ófæddu.
Þegar Þorvaldur bóndi á Asgeírsá
hafnaði, fyrir hönd dóttur sinnar, bón-
orði ísleifs Gissurarsonar, vegna þess
að hann taldi sig ekki geta gengið að
rissum skilyrðum, er sett voru. fannst
Döllu dóttir hans fátt um og mælti
þessi alkunnu orð:
„Eg héfi þann metnað, að vilja eiga
hinn bezta manninn og með honum
hinn göfugasta soninn, sem á íslandi
mun fæðast."
Þessi metnaður hélzt lengi í Hauk-
dælaætt, og þótt hann væri stundum,
bæði þar og annars staðar, bundinn við
auð og mannaforráð, hefur hann þó
haldið við sterkum og göfugum ætt-
um, sem ekki vildu blanda blóði við
lélegt kyn og lítils háttar að gáfum og
skapgerð. Sú tíð er nú löngu liðin, að
feður ráði gjaforði dætra sinna, og þó
að slíkt færi oft vel og giftusamlega, er
þó ekki ástæða til að óska eftir slíkri
skipan aftur. En frelsið í þessum efn-
um sem öðrum leggur ungu stúlkun-
um skyldur á herðar, meiri en ella. Og
ekki verður því neitað, að slíkt val er
nú á tímum oift framkvæmt af undar-
lega lítilli framsýni og forsjá, enda
munu þær systur sjaldan vera spurðar
þar ráða. Þó er þetta mikilvægasta
sporið, sem hver ung stúlka stígur á
ævinni, sem á annað borð gengur í
heilagt hjónaband. Við þekkjum öll
mörg slík dæmi, þar sem hjónabandið
hefur farið út um þúfur og endað með
skilnaði, eða þá að hjónin hafa lifað
saman í ófarsælu hjónabandi alla ævi,
en skugginn af því hefur svo fallið á
börnin og myrkvað allt líf þeirra.
En með því að ekki geta allar ungar
stúlkur fengið úrvals menn og ekki all-
ir ungir menn fengið úrvals konur.
skal látið útrætt um það hér. En eftir
eru þá skyldur þeirra sjálfra hvors um
sig við þá ófæddu.
Hvernig rækir t. d. hin reykjandi og