Heimili og skóli - 01.02.1959, Síða 18

12
HEIMILI OG SKÓLI
halda að þau geti leyst. Og þau taka
sér ekki eins nærri ósigur og gagnrýni
og áður. Sérstaklega ef þau gera sér
grein fyrir því, að hlutverkið hafi ver-
ið þeim um megn. Þau kunna betur
að velja og hafna og taka sér ekki eins
nærri og áður að þurfa að hafna öðru
af tvennu. Þau eiga nú meira siðferðis-
legt þrek og hafa meira vald á sér er
þau komast í andstöðu við fullorðið
fólk, því að nú kunna þau frekar að
meta það, hvort kröfur hinna full-
orðnu eru réttmætar eða ekki. Þau
taka því meira uppeldi.
Nú læra þau fúslega einstakar kurt-
eysisvenjur, svo sem að hneigja sig,
segja „þökk fyrir“, „gjörið svo vel“
o. fl. En allt slíkt læra börnin helzt af
fordæmi annarra eða eins og í leik, en
síður með stöðugum áminningum.
Þessi fúsleiki barnanna til að læra og
tileinka sér ýmsar umgengisvenjur,
stafar af aukinni félagsþörf og auknum
félagsþroska. Þau kunna nú betur að
leika sér með öðrum börnum, þau geta
tekið þátt í félagsleikjum og þeim kem-
ur betur saman við jafnaldra sína en
áður. Þau geta nú unnið saman í skap-
andi leik, t. d. með kubbum, hlutverka-
leikum, þar sem þau skipta á milli sín
hlutverkum. Þá er eitt barnanna móð-
ir, annað pabbi. Stundum er eitt
barnanna stöðvarstjóri, annað vagn-
stjóri og hið þriðja farþegi.
Þörfin fyrir leikfélaga er stundum
svo sterk, að þau búa sér til ímyndaða
félaga, stundum óska þau sér að eign-
ast nýjan bróður eða systur. Og stund-
um ræða börnin sín á milli um börnin,
sem þau ætla að eignast þegar þau
verða stór.
Viðfangsefni umheimsins.
Reiði — Ótti.
Það fylgir vaxandi sjálfstæði, að
barnið fer að hætta sér lengra en áður
í rannsóknarferðum sínum. Oar nú fara
o
fimm ára börn að hætta sér nokkuð
langt frá heimili sínu, án samfylgdar.
En eftir því sem heimurinn stækkar,
uppgötvar barnið þar einnig nýjar
hættur. Þau heyra talað um þjófa og
ræningja og þau eru hrædd, bæði af
sínum eigin og annarra ævintýrum. En
þegar spennu dagsins er að ljúka, og
þau eru að falla í svefn og eru aftur
lítil og vanmáttug" börn í stórurn
heimi, ber það við, að þau þrá öryggi
og skjól. Þau fara kannski að hugsa um
þjófana, sem brjótast inn í hús, og
kannski taka þeir þau með sér, ræna
frá foreldrum þeirra einhverjum góð-
um og verðmætum hlutum, sem böm-
in hafa mætur á. Þá er áríðandi á slík-
um stundum, að einhver fullorðinn
sé í návist þeirra til að veita þeim ör-
yggi í slíkum draumórum.
Þessi ótti stafar oft af því, að þau eru
ekki enn fær um að greina með öllu á
milli hugmyndaflugs og veruleika.
Þau fara annars að gera æ skarpari
greinarmun á sannleika og ósannind-
um, en við megum þó ekki gera þar of
miklar kröfur, enn sem komið er.
Aftur hafa þau nú orðið mjög gaman
af ævintýrum, en það hafa þau ekki
haft áður. Þau geta einnig haft gam-
an af einföldum leiksýningum, en
eru ekki orðin nógu þroskuð til að
skilja og hafa gaman af kvikmyndum.
Ekki að minnsta kosti kvikmyndum
eins og við höfum yfir að ráða.
Fimm ára börn fá sjaldan þau reiði-