Heimili og skóli - 01.02.1960, Page 24

18
HEIMILI OG SKÓLI
ur þessarar andúðar vart, þó að móð-
irin leitist við að dylja hana. Af eðlis-
ávísun sinni verður barninu Ijóst, að
það skipar ekki æðsta sess í hjarta
móður sinnar, að hún tekur aðrar
persónur eða málefni fram yfir það.
Truflanir á tilfinnino-um 02; siðsfæði
o 00
margra óskilgetinna barna má rekja
til þessarar rótar.
Þá veldur og fæðing barns mikilli
breytingu á stöðu eldri systkina, eink-
um hins næsteldra. Hvítvoðunourinn
o
situr fyrir umhyggju móðurinnar,
hann verður að vissu leyti miðdepill
fjölskyldulífsins og þrengir þannig
eldra systkini í útjaðarinn. Þetta veld-
ur sársauka og getur vakið ákafa af-
brýði hjá barninu. Stundum brýzt
afbrýðin fram sem ofbeldi gagnvart
hvítvoðungnum, en algengara er þó
að barnið bæli hana hið innra með
sér og hætti jafnvel að leita eftir ást
móðurinnar. Því finnst hún hafa
brugðist sér. Dæmi eru til, að börn
bíði af þessu varanlegan hnekki, taki
að stama, væta rúm, vanrækja nám og
vantreysta sér á ýmsa lund.
Það ber líka ósjaldan við, að for-
eldrar leggi ofurást á eitt barn, en
sýni öðru tómlæti og jafnvel kulda.
Hlýr föðurfaðmur stendur annarri
telpunni sífellt opinn, en hinni er
stjakað burt. í ofurást sinni miklar
faðirinn fyrir sér kosti eftirlætisbarns-
ins, en sér fátt gott í fari hins. Smám
saman fer barnið að loka sig inni í
sjálfu sér og vantreysta sér á ýmsan
hátt. Hér er ljóst dærni um það úr
dagbók unglingsstúlku:
— Ég kom langt á undan þem nið-
ur í skip. Það voru einhverjir kallar
hjá pabba. Hann rétt heilsaði mér og
talaði svo ekki meira við mig allan
tímann. En þegar Anna kom. Já, þá
kom nú annað mál í strokkinn! Hann
talaði við hana um alla heima og
geima með Anna mín í öðru hvoru
orði. Mér þótti þetta mjög leiðinlegt
og ég opnaði heldur ekki munninn
allan tímann. . . . Mér finnst eins og
allir í fjölskyldunni líta á mig eins og
eitthvert úrhrak, eða svarta sauðinn í
fjölskyldunni. Ekki þann, sem strýkur
að heiman og lifir í glaumi og gleði
stórborgarlífsins, nei, svo gott er það
ekki, heldur eins og einhvern dug-
lausan aumingja. ... Ég er mjög
feimin, mig langar til að segja þér
allt ,allar hugsanir mínar og tilfinn-
ingar, ef ég get þá veitt þeim útrás, en
það er það, sem ég á svo erfitt með,
það er eins og allt standi fast einhvers
staðar í hjartanu.... Ég stama og hef
gert það síðan ég var lítil, það hefur
alltaf farið versnandi í staðinn fyrir
batnandi. . . .
Þessi vitnisburður þarfnast engra
skýringa. Ég vil aðeins bæta því við,
að samkvæmt nákvæmum rannsókn-
um sérfræðinga sprettur stam stúlk-
unnar ekki af líkamsgalla, heldur af
sálrænni orsök.
Slík truflun á tilfinningatengslum
barns og foreldris á sér margvísleg til-
brigði, sem öll eru þróun tilfinninga-
lífsins hættuleg. Óskorað trúnaðar-
traust barnsins víkur fyrir ugg smæð-
arkennd og tortryggni. Ef þetta gerist
hjá mjög ungu barni, leiðir það í op-
inn háska. Með vaxandi þroska verð-
ur barnið sjálfstæðara og tilfinninga-
líf þess í betra jafnvægi. Þá fer smám
saman að slakna á hinum sterku til-
finningatengslum, sem voru megin-